مراحل پیشرفت نقرس زانو

نقرس زانو عارضه‌ای دردناک به شمار می‌رود که در افراد با گروه‌های سنی مختلف شاهد وجود آن هستیم و چنانچه اقدام عملی برای درمان آن صورت نپذیرد، شاهد پیشرفت این بیماری در فرد خواهید بود. مراحل پیشرفت شامل حملات اولیه، حملات بی‌علامت و وجود اسیداوریک بالا و حملات مکرر و التهابات مفصلی است. به‌منظور آگاهی از راه‌های جلوگیری از مراحل پیشرفت نقرس زانو با ما همراه باشید.

 مرحله حاد: اولین حمله نقرس

از جمله علائم و نشانه‌های اولیه این بیماری دردهای مبهم و جزئی و یا دردهای ساده ناگهانی هستند. اغلب حملات نقرس در شب‌هنگام روی می‌دهند. در مراحل اولیه بیشتر افراد توجه خاصی به علایم ندارند، اما آن افرادی که با نقرس آشنا هستند، جهت جلوگیری از مراحل پیشرفت نقرس زانو با دیدن علایم اولیه همچون هشدار عمل کرده و می‌دانند این علایم می‌تواند سبب قلیایی‌شدن خون در آن‌ها شود و اگر بتوانند آن‌ها را خنثی کنند بر مدت‌زمان درد و شدت درد می‌توانند کنترل داشته باشند.

 مرحله بین حاد: بدون علائم، اما سطح اسیداوریک بالا

عمدتاً آنچه سبب ابتلا به نقرس زانو می‌شود، اسیداوریک کریستالی شده است که بر اثر تجزیه پورین ایجاد می‌شود. پورین‌ها موادی هستند که به‌عنوان بخشی از هر سلول بدن منابع غذایی گیاهان و حیوانات را تشکیل می‌دهند و در بدن انسان هم تولید می‌شوند.

برخی پروتئین‌ها مانند لوبیا، گوشت و همچنین برخی نوشیدنی‌های شیرین مانند شربت ذرت با فروکتوز بالا میزان پورین زیادتری دارند که سبب انباشته‌شدن اسیداوریک در بدن می‌شود. در این صورت کلیه‌ها به شکل موقت نمی‌توانند پی‌اچ ترکیبات شیمیایی بدن را متعادل کنند و عملکرد آن‌ها به علل مختلف همچون تماس پوست با مواد سمی، هورمون‌های استرس، فعالیت‌های جسمانی زیاد، مواد شیمیایی زیست‌محیطی سمی در هوا و آب مختل خواهد شد.

در این زمان چون کلیه به میزان زیادی تحت‌فشار قرار می‌گیرد، احتمال دارد دفع اسیداوریک خوب صورت نپذیرد. به‌صورت معمول اسیداوریک به شکل یک آنتی‌اکسیدان محافظ در بدن انسان تولید می‌شود، اما ماهیت خورنده‌ی مقادیر زیاد اسیداوریک می‌تواند در بدن مشکل‌آفرینی کند.

به‌منظور جلوگیری از مراحل پیشرفت نقرس زانو باید این نکته را یادآور شویم که میزان اسیداوریک بالا در میان افراد بسیار شیوع دارد و میزان آن در خون افراد با چاقی و تغذیه فرد ارتباط مستقیمی دارد. افرادی که کم ورزش می‌کنند و از مواد غذایی شیرین همچون آبمیوه‌های شیرین استفاده می‌کنند یا به خوردن زیاد گوشت قرمز می‌پردازند، اغلب بدون علامت در خون آن‌ها شاهد اسیداوریک بالا هستیم که نشانگر ابتلای این افراد به نقرس زانوست.

 مرحله مزمن: حملات مکرر و التهاب مفصلی

جهت جلوگیری از نقرس زانو باید این نکته را مدنظر قرار دهید که اگر بیماری درمان نشود فرد مبتلا با حمله‌های مجدد این بیماری مواجه خواهد شد که تعداد این حمله‌ها با گذشت زمان قطعاً افزایش خواهد یافت. احتمال این مسئله هم وجود دارد که طی زمان مفاصل جدید درگیر این حملات شود و به التهاب مفصلی دامن بزنند.

 جلوگیری از نقرس زانو

برای جلوگیری از نقرس زانو افراد می‌توانند با تغییردادن برنامه روزنه‌شان از عود مجدد نقرس پیشگیری نمایند. در این زمینه حفظ وزن مناسب، مصرف کمتر موادی که پورین دارند؛ مانند گوشت قرمز، کاهش مصرف الکل و آبجو، عدم استفاده از نوشیدنی‌های شیرین، حفظ وزن مناسب و انجام ورزش منظم می‌تواند به پیشگیری از نقرس کمک کند.

 جلوگیری از نقرس زانو با تغییرات سبک زندگی

برای جلوگیری از مراحل پیشرفت نقرس زانو بهتر است سبک زندگی خود را تغییر دهید. در سبک غذاخوردن خود تجدیدنظر داشته باشید، مقدار زیادی آب بنوشید، مصرف غذاهای شیرین که حاوی فروکتو هستند را کم کرده و میوه و سبزی‌ها زیاد استفاده کنید. از لبنیات کم‌چرب زیاد مصرف کنید و از مصرف غذاهای دارای سطح بالای پورین اجتناب کنید تا به وزن مناسبی دست پیدا کرده و دچار نقرس زانو نشوید.

 جلوگیری از نقرس زانو با داروها

برای جلوگیری از نقرس زانو اغلب استفاده از داروهای زیر توسط پزشک توصیه می‌شود:

کورتیکواستروئیدها که شامل موادی مانند پردنیزون است. داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی که سبب کاهش تورم شده و چنانچه همان ۲۴ ساعت اول مصرف شوند، زمان عود این بیماری را کم می‌کنند که شامل ایبوپروفن‌ها هستند. پروبنسید، پگلوتیکاز، آلوپورینول و فبوکسوستات جزو داروهای پیشگیری‌کننده از نقرس هستند که می‌توانند سطح اوریک‌اسید را کاهش دهند. از دیگر داروها کلشی سین است که طی ۱۲ ساعت بعد از عود نقرس باید از آن استفاده کرد.

 درمان‌های جایگزین

برای جلوگیری از نقرس زانو به‌جای مصرف دارو می‌توان مصرف غذاها و برخی نوشیدنی‌های دارای پورین را محدود کرد. زمانی که بدن اقدام به تجزیه پورین کند، به تولید اسیداوریک می‌پردازد، بنابراین سعی کنید نوشیدنی و غذاهایی همچون جگر، گوشت قرمز، قزل‌آلا، الکل، نوشیدنی‌های شیرین و غذاهای دریایی به‌خصوص ساردین، ماهی و ماهی‌تن و قزل‌آلا را محدود کنید.

همچنین می‌توانید از سایر دم‌نوش‌های گیاهی همچون دم‌نوش زنجبیل، کرفس، آلبالو و آویشن استفاده کنید. استفاده از عرقیات هم در این زمینه مؤثر است و می‌توانید از عرق گزنه خارخاسک، و روغن‌های گیاهی در درمان این بیماری کمک بگیرید.

 تغییرات سبک زندگی برای جلوگیری از نقرس زانو

همان‌طور که اشاره شد نقرس شکل شایعی از التهاب دردناک مفاصل است که در اثر شکل‌گرفتن کریستال‌های اوره اطراف یا درون مفاصل ایجاد می‌شود و می‌تواند سبب قرمزی، درد و تورم مفاصل آسیب‌دیده شود و حرکت و لمس منطقه آسیب‌دیده را دشوار کند. در زمینه درمان تغییرات سبک زندگی مانند ترک سیگار، اضافه‌وزن، نوشیدن زیاد قهوه و ورزش بیشتر، استفاده بیشتر از محصولات لبنی و مصرف کم نوشیدنی‌های شیرین، گوشت و مواد دریایی و مشروبات الکلی و انجام ورزش‌های سبک که افراد مبتلا به نقرس مزمن پیشنهاد می‌شود.

در زمینه تغییرات سبک زندگی، مصرف بیش از اندازه الکل در ایجاد نقرس نقش‌آفرینی می‌کند و بهتر است از رژیم‌های حاوی قند و پورین کمک بگیرید. از مصرف برخی داروها مانند آسپرین، دیورتیک‌ها و بتابلوکرها، داروهای شیمی‌درمانی برای درمان سرطان و داروهای خودایمنی، نیاسن جهت بهبود کلسترول بالا و سیکلوسپورین جهت درمان بیماری‌های خودایمنی باید جانب احتیاط را نگه دارید، چرا که این دارو از حمله عوامل ایجادکننده نقرس زانو هستند.

 · رژیم غذایی کم پروین و فروکتوز

بهتر است از یک رژیم غذایی که حاوی میوه، انواع سبزیجات، پروتئین‌های بدون چربی و غلات کامل باشد استفاده کنید. از خوردن شربت‌هایی با فروکتوز بالا اجتناب کرده و مصرف آب‌میوه‌های طبیعی که بسیار شیرین باشند را کاهش دهید. از مصرف چربی‌های اشباع شده (لبنیات پر چرب و گوشت قرمز) اجتناب بورزید. از استفاده از نان‌های شیرین و جگر که دارای سطح بالای پورین هستند و سبب افزایش سطح اسیداوریک خون می‌شوند، اجتناب کنید و گوشت مرغ، عدس و لبنیات کم‌چرب بیشتر استفاده کنید.

چنانچه در دفع اسیداوریک مشکل دارید، رژیم غذایی حاوی گندم و جو، میوه و سبزیجات داشته باشید و از میوه‌های حاوی ویتامین c (لیمو و آب‌لیمو) بیشتر استفاده کنید. بهتر است بدانید مصرف گوشت سفید و قرمز سبب شدت یافتن بیماری نقرس می‌شود؛ بنابراین از گوشت بدون چربی و لبنیات کم‌چرب بیشتر استفاده کنید.

 · حفظ وزن سالم

چاق شدن و تجمع چربی در بدن سبب کاهش دفع اسیداوریک در بدن می‌شود. افراد دارای نقرس به توصیه پزشک باید اغلب ۲ تا ۳ کیلوگرم در ماه کم کنند. حذف برخی مواد غذای مانند همچون جگر، گوشت قرمز، قزل‌آلا، الکل، نوشیدنی‌های شیرین و غذاهای دریایی به‌خصوص ساردین، ماهی و ماهی‌تن و قزل‌آلا به کاهش وزن افراد کمک می‌کند، چرا که حقیقتاً اضافه‌وزن یکی از عوامل خطرساز برای ابتلا به نقرس است.

 · ورزش منظم

انجام پیاده‌روی و انجام ورزش منظم می‌تواند به بهبود ناشی از درد نقرس زانو و همچنین جلوگیری از نقرس زانو کمک کند. با داشتن ۱۵۰ دقیقه فعالیت بدنی در هفته می‌توانید به بهبود این عارضه کمک کنید. در زمان ورزش لباس مناسب پوشیده و از کفش راحتی استفاده کنید. در صورت تمایل به دوچرخه‌سواری از دوچرخه ثابت استفاده کنید تا خطرات ناشی از افتادن را کاهش دهید و به‌هیچ‌وجه بیش از اندازه ورزش نکنید.

تمرینات ورزشی را در آغاز آهسته شروع کنید و به میزان توانایی خود برای انجام تمرینات بدنی توجه داشته باشید. چنانچه به وزن مناسب برسید و بتوانید آن وزن را حفظ کنید، این امر سبب کم‌شدن اسیداوریک در بدن شما شده و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و سکته را کم می‌کند. شما می­توانید با استفاده از خدمات بنیاد سلامت دکتر حوصله به خوبی از انواع ورزش­ها و حرکات مفید برای جلوگیری از نقرس زانو اطلاع پیدا کنید.

 · نوشیدن آب زیاد

آب زیاد بنوشید تا بدنتان هیدراته بماند و حجم آب بدنتان زیاد شود. این کار سبب می‌شود تا اسیداوریک اضافی نداشته باشید. روزانه حدود ۵ الی ۸ لیوان آب بنوشید. همچنین بهتر است از کمپرس آب سرد استفاده کرده، کیسه یخ را در روی مفاصل ملتهب قرار دهید و مصرف الکل را به کل قطع کنید.

 · اجتناب از الکل و نوشیدنی‌های شیرین

از استفاده از الکل و نوشیدنی‌های شیرین که دارای سطح بالای پورین هستند و سبب افزایش سطح اسیداوریک خون می‌شوند، اجتناب کنید. همچنین از مصرف ماءالشعیر جدا خودداری کنید.

 · مدیریت استرس

از جمله عواملی که جهت جلوگیری از نقرس زانو مورداستفاده قرار می‌گیرد، مدیریت استرس است.

نتیجه­‌گیری

نقرس زانو در افراد مختلف به دلایل گوناگونی بروز پیدا می­کند که یکی از مهم­ترین این دلایل، بالارفتن سطح اسیداوریک در خون افراد به شمار می­رود. نقرس زانو می­تواند به درجات گوناگونی تقسیم شود که هر یک از آنها باتوجه‌به سطح پیشرفت بیماری درجه‌­بندی می­شوند. برای جلوگیری از نقرس زانو، داشتن سبک زندگی سالم نقش مهمی ایفا می­کند.