| محل قرار گیری | در دیواره خلفی شکم، بین لبه فوقانی لگن (ایلیاک کرست)، مهرههای کمری L1 تا L4 و دنده دوازدهم قرار دارد. |
| سر ثابت | لبه داخلی ایلیاک کرست و رباط ایلیولومبار |
| سر متحرک | لبه پایینی دنده دوازدهم و زوائد عرضی مهرههای L1 تا L4 |
| خون رسانی | از طریق شاخههای شریان لومبار و شریان تحت دندهای |
| عصب رسانی | توسط شاخههای اعصاب شبکه کمری شامل اعصاب نخاعی T12 و L1 تا L4 |
| عملکرد | تثبیت ستون فقرات کمری، خم شدن جانبی تنه به سمت همان طرف و کمک به تثبیت دنده دوازدهم در هنگام تنفس، بهویژه در بازدم اجباری |
مقدمه
عضله کوادراتوس لومبوروم یک عضله عمقی و کلیدی در دیواره خلفی شکم است که بین لبه بالایی لگن (ایلیاک کرست)، مهرههای کمری و دنده دوازدهم قرار دارد. این عضله با تثبیت ستون فقرات، انجام حرکات جانبی تنه و کمک به فرآیند تنفس، نقش حیاتی در حرکات روزمره و پایداری بدن ایفا میکند. در این مطلب، ابتدا محل قرارگیری عضله و ساختار آن شامل سر ثابت و سر متحرک بررسی میشود. سپس، سیستم عصبرسانی و خونرسانی این عضله که عملکرد آن را ممکن میسازند، معرفی خواهد شد.
همچنین، عملکرد آن از دیدگاه آناتومی و بیومکانیک تحلیل میشود تا درک عمیقی از نقش آن در حرکات و تثبیت بدن به دست آید. در ادامه به آسیبهای مرتبط با عضله کوادراتوس لومبوروم و دلایل بروز آنها پرداخته و در بهترین حرکات و تمرینات برای تقویت و پیشگیری از آسیب آن معرفی خواهد شد. این بررسی جامع کمک میکند تا اهمیت این عضله در سلامت کمر و توانبخشی بهتر درک شود.با مقاله ی دکتر حوصله همراه ما باشید.
عضله کوادراتوس لومبوروم چیست؟
عضله کوادراتوس لومبوروم یکی از عضلات عمیق دیواره خلفی شکم است که در ناحیه کمر بین لگن، مهرههای کمری و دنده دوازدهم قرار دارد. این عضله مربعیشکل نقش حیاتی در تثبیت ستون فقرات کمری، حرکات جانبی تنه و کمک به تنفس دارد. بهویژه، این عضله دنده دوازدهم را در هنگام تنفس عمیق و بازدم اجباری تثبیت میکند. ازنظر آناتومیکی، عضله کوادراتوس لومبوروم با لبه فوقانی استخوان لگن (ایلیاک کرست)، زوائد عرضی مهرههای L1 تا L4 و دنده دوازدهم اتصال دارد. عملکرد صحیح این عضله برای حفظ ثبات و حرکات طبیعی بدن بسیار مهم است و ضعف یا آسیب در آن ممکن است منجر به آسیبهای کمری شود.
محل قرارگیری عضله کوادراتوس لومبوروم
عضله کوادراتوس لومبوروم یکی از عضلات عمیق ناحیه کمر و بخشی از دیواره خلفی شکم است که در موقعیتی کلیدی برای حمایت و تثبیت ستون فقرات قرار دارد. این عضله بهطور خاص در فاصله بین استخوان لگن، مهرههای کمری و دنده دوازدهم قرارگرفته است. بخش جلویی این عضله نزدیک به کلیهها قرار دارد و بهعنوان یکی از عناصر محافظتی احشای شکمی نیز عمل میکند.
مبدأ این عضله از لبه فوقانی ایلیاک کرست و رباط ایلیولومبار است و زوائد عرضی مهرههای L1 تا L4 و لبه تحتانی دنده دوازدهم نقاط اتصال این عضله را تشکیل میدهند. قرارگیری این عضله در قسمت عمیقتر نسبت به سایر عضلات کمری باعث میشود که نقشی ویژه در حمایت از ستون فقرات و کنترل حرکات جانبی تنه داشته باشد.
بررسی سر ثابت کوادراتوس لومبوروم
سر ثابت عضله کوادراتوس لومبوروم به نقطهای اطلاق میشود که عضله از آن شروع میشود و بهعنوان یک بخش ثابت عمل میکند. در این عضله، سر ثابت از لگن و رباط ایلیولومبار منشأ میگیرد. این نقاط مبدأ اهمیت زیادی در عملکرد عضله دارند، زیرا تثبیت این ناحیه، نقش مهمی در حفظ ثبات و پایداری ستون فقرات و دیواره خلفی شکم ایفا میکند.
عضله کوادراتوس لومبوروم بااتصال خود به سر ثابت، قدرت لازم برای مقاومت در برابر حرکتهای جانبی و خم شدن کمر را فراهم میآورد. این ویژگی موجب میشود که در فعالیتهایی که نیاز به پایداری و انعطافپذیری کمر دارند، نقش بسیار مؤثری داشته باشد. همچنین، این سر ثابت در تثبیت دنده دوازدهم در حین تنفس عمیق و بازدم اجباری نیز مشارکت دارد که نشاندهنده نقش آن در فرآیندهای تنفسی است.
بررسی سر متحرک کوادراتوس لومبوروم
سر متحرک عضله کوادراتوس لومبوروم به نقطهای اطلاق میشود که عضله به آن متصل شده و حرکت میکند. این سر از لبه تحتانی دنده دوازدهم و زوائد عرضی مهرههای L1 تا L4 منشأ میگیرد. این اتصال، به عضله این امکان را میدهد که در حین انقباض، دندهها و مهرههای کمری را حرکت دهد و درنتیجه نقش کلیدی در خم شدن جانبی تنه و چرخش آن ایفا کند.
سر متحرک کوادراتوس لومبوروم در پاسخ به فعالیتهای مختلف مانند خم شدن جانبی، تثبیت و کمک به حرکات تنفسی، عضله را قادر میسازد تا در حالتهای دینامیک نیز عملکرد مؤثری داشته باشد. این سر متحرک نقش مهمی در حفظ پایداری ستون فقرات و کمک به تنظیم تنش عضلانی در ناحیه کمر دارد. بهویژه در فعالیتهایی که نیاز به حرکات چرخشی یا انحنای جانبی دارد، سر متحرک این عضله کمک میکند تا نیروهای وارد بر ستون فقرات و اعضای داخلی کنترل شود و آسیبدیدگی به حداقل برسد.
سیستم عصبرسانی کوادراتوس لومبوروم
سیستم عصبرسانی عضله کوادراتوس لومبوروم شامل اعصابی است که از شبکه کمری منشأ میگیرند. این عضله عمدتاً توسط شاخههای عصبی از اعصاب نخاعی T12 و L1 تا L4 عصبرسانی میشود. این اعصاب شامل شاخههای حسی و حرکتی هستند که به عضله اجازه میدهند تا انقباضات موردنیاز برای حرکات جانبی و تثبیت ستون فقرات را انجام دهد. عصبهای حرکتی به عضله این امکان را میدهند که بهطور مؤثر در پاسخ به نیازهای بیومکانیکی بدن، مانند خم شدن و چرخش جانبی، عمل کند.
سیستم خونرسانی کوادراتوس لومبوروم
سیستم خونرسانی عضله کوادراتوس لومبوروم از طریق شریانهای اصلی ناحیه کمری تأمین میشود. این عضله عمدتاً توسط شریانهای لومبار و شریان تحت دندهای خونرسانی میشود. این شریانها از شریان آئورت شکمی منشأ میگیرند و با تقسیم شدن به شاخههای کوچکتر، خون را به عضلات عمقی مانند کوادراتوس لومبوروم میرسانند. این شبکه خونرسانی که شامل شریانهای کوچکتر و عروق خونی است، برای تأمین اکسیژن و مواد مغذی موردنیاز برای عملکرد طبیعی عضله ضروری است.
وجود این جریان خون مناسب به عضله این امکان را میدهد که بهطور مؤثر فعالیتهای تثبیتی و خمشی را انجام دهد. همچنین، خونرسانی کافی به کوادراتوس لومبوروم کمک میکند تا از خستگی زودرس و آسیبدیدگیهای احتمالی در اثر استفاده طولانیمدت پیشگیری کند. اگر جریان خون به این عضله کاهش یابد یا دچار اختلال شود، ممکن است عملکرد آن تحت تأثیر قرار گیرد و منجر به ضعف در ناحیه کمر شود.
عملکرد عضله کوادراتوس لومبوروم ازنظر آناتومی
سیستم خونرسانی عضله کوادراتوس لومبوروم از طریق شریانهای اصلی ناحیه کمری تأمین میشود. این عضله عمدتاً توسط شریانهای لومبار و شریان تحت دندهای خونرسانی میشود. این شریانها از شریان آئورت شکمی منشأ میگیرند و با تقسیم شدن به شاخههای کوچکتر، خون را به عضلات عمقی مانند کوادراتوس لومبوروم میرسانند. این شبکه خونرسانی که شامل شریانهای کوچکتر و عروق خونی است، برای تأمین اکسیژن و مواد مغذی موردنیاز برای عملکرد طبیعی عضله ضروری است.
وجود این جریان خون مناسب به عضله این امکان را میدهد که بهطور مؤثر فعالیتهای تثبیتی و خمشی را انجام دهد. همچنین، خونرسانی کافی به کوادراتوس لومبوروم کمک میکند تا از خستگی زودرس و آسیبدیدگیهای احتمالی در اثر استفاده طولانیمدت پیشگیری کند. اگر جریان خون به این عضله کاهش یابد یا دچار اختلال شود، ممکن است عملکرد آن تحت تأثیر قرار گیرد و منجر به ضعف در ناحیه کمر شود.
عملکرد عضله کوادراتوس لومبوروم ازنظر بیومکانیک
عملکرد عضله کوادراتوس لومبوروم ازنظر بیومکانیک به توانایی آن در حمایت از ستون فقرات، تثبیت بدن و کمک به حرکات جانبی تنه مربوط میشود. این عضله بااتصال به دنده دوازدهم و زوائد عرضی مهرههای L1 تا L4، در طی فعالیتهای مختلف توانایی انتقال نیرو و حفظ تعادل را فراهم میآورد. بیومکانیک عضله کوادراتوس لومبوروم نشان میدهد که این عضله میتواند در حرکات خم شدن جانبی و چرخش کمر، بهویژه در شرایطی که بدن در حال تغییر وضعیت یا حرکت است، نقش مهمی ایفا کند.
از دیدگاه بیومکانیک، کوادراتوس لومبوروم همچنین در تثبیت بخش پایین کمر در هنگام ایستادن یا فعالیتهای فیزیکی سنگین مانند بلند کردن اشیاء کمک میکند. انقباض این عضله میتواند موجب کشش و فشاری کنترلشده بر روی مهرهها و ساختارهای اطراف آنها شود و درنتیجه از آسیبهای ناشی از فشارهای نامتعادل جلوگیری کند. این عملکرد از طریق فراهم آوردن استحکام و پایداری بیشتر در ناحیه کمر، توانایی بدن را در انجام حرکات پیچیده و نیازمند قدرت و ثبات بالا افزایش میدهد.
آسیبهای عضله کوادراتوس لومبوروم
عملکرد عضله کوادراتوس لومبوروم ازنظر بیومکانیک به توانایی آن در حمایت از ستون فقرات، تثبیت بدن و کمک به حرکات جانبی تنه مربوط میشود. این عضله بااتصال به دنده دوازدهم و زوائد عرضی مهرههای L1 تا L4، در طی فعالیتهای مختلف توانایی انتقال نیرو و حفظ تعادل را فراهم میآورد. بیومکانیک عضله کوادراتوس لومبوروم نشان میدهد که این عضله میتواند در حرکات خم شدن جانبی و چرخش کمر، بهویژه در شرایطی که بدن در حال تغییر وضعیت یا حرکت است، نقش مهمی ایفا کند.
از دیدگاه بیومکانیک، کوادراتوس لومبوروم همچنین در تثبیت بخش پایین کمر در هنگام ایستادن یا فعالیتهای فیزیکی سنگین مانند بلند کردن اشیاء کمک میکند. انقباض این عضله میتواند موجب کشش و فشاری کنترلشده بر روی مهرهها و ساختارهای اطراف آنها شود و درنتیجه از آسیبهای ناشی از فشارهای نامتعادل جلوگیری کند. این عملکرد از طریق فراهم آوردن استحکام و پایداری بیشتر در ناحیه کمر، توانایی بدن را در انجام حرکات پیچیده و نیازمند قدرت و ثبات بالا افزایش میدهد.
دلایل بروز آسیبهای کوادراتوس لومبوروم
دلایل بروز آسیبهای عضله کوادراتوس لومبوروم میتواند متنوع باشد و شامل عواملی از قبیل فشارهای مکانیکی، استفاده بیشازحد، ضعف عضلانی و حرکات نادرست باشد. یکی از دلایل اصلی آسیبها فشار و کشیدگی بیشازحد است که میتواند در اثر فعالیتهای فیزیکی سنگین یا انجام حرکات ناگهانی مانند بلند کردن اجسام سنگین بدون تکنیک صحیح رخ دهد. این نوع آسیبها میتوانند باعث کشیدگی و پارگی در الیاف عضله شوند و درنتیجه التهاب ایجاد کنند.
دیگر دلیل شایع آسیبها، ضعف یا عدم تعادل عضلانی در ناحیه کمر است. زمانی که عضلات اطراف کمر بهاندازه کافی قوی یا انعطافپذیر نباشند، عضله کوادراتوس لومبوروم برای حفظ ثبات و پایداری ستون فقرات مجبور به کار اضافی میشود. این کار اضافی میتواند منجر به خستگی و آسیبهای مزمن مانند گرفتگی عضلات شود. از طرف دیگر، وضعیتهای نادرست بدن مانند نشستن طولانیمدت یا ایستادن در وضعیتهای نامناسب نیز میتواند فشار زیادی بر روی این عضله وارد کند و منجر به بروز آسیبهای مختلف شود.
حرکات تکراری و استفاده مکرر از عضله کوادراتوس لومبوروم در طول زمان میتواند منجر به آسیبهای مزمن و التهابات شود. این نوع آسیبها معمولاً در کسانی که شغلهای فیزیکی دارند یا ورزشهای سنگین انجام میدهند، مشاهده میشود. بهویژه در افرادی که تمرینات قدرتی یا کششی نامناسبی انجام میدهند، این عضله تحتفشار قرار میگیرد و آسیبدیدگیهایی مانند اسپاسم میتواند رخ دهد. تقویت عضلات اطراف کمر و انجام تمرینات کششی مناسب میتواند به پیشگیری از این آسیبها کمک کند و سلامت کلی ناحیه کمر را بهبود بخشد.
بهترین حرکات برای تقویت عضله کوادراتوس لومبوروم
برای تقویت عضله کوادراتوس لومبوروم، انجام تمرینات خاصی که این عضله را هدف قرار میدهند، میتواند بسیار مؤثر باشد. یکی از بهترین تمرینات برای این عضله پلانک جانبی است که به تقویت عضلات جانبی کمر و افزایش استحکام این منطقه کمک میکند. در این حرکت، بدن در وضعیت پلانک قرار میگیرد و وزن بدن توسط یک آرنج و پا تحمل میشود. این تمرین باعث انقباض عضله کوادراتوس لومبوروم میشود و درنتیجه توانایی آن در حفظ تعادل و پایداری ستون فقرات را افزایش میدهد.
حرکت دیگری که میتواند مفید باشد، بالا بردن پاها به طرفین یا همان Side Leg Lifts است. این تمرین به تقویت عضلات جانبی کمر و عضله کوادراتوس لومبوروم کمک میکند. برای انجام این تمرین، باید به یکطرف دراز کشیده و پاها را بهصورت متناوب بالا برد. این حرکت موجب فعال شدن عضله کوادراتوس لومبوروم و سایر عضلات جانبی میشود و استحکام کمر را افزایش میدهد. همچنین، انجام تمرینات کششی مانند کشش خم جانبی و چرخش تنه میتواند انعطافپذیری این عضله را بهبود ببخشد و از آسیبهای احتمالی جلوگیری کند.
تمرینات با وزنه نیز میتوانند به تقویت عضله کوادراتوس لومبوروم کمک کنند. یکی از این تمرینات خم شدن جانبی با وزنه است که در آن با استفاده از دمبل یا وزنه، بدن به یکطرف خم میشود. این حرکت علاوه بر تقویت عضلات کمر، باعث افزایش قدرت و تحمل عضله کوادراتوس لومبوروم میشود. تمرین Bird-Dog Exercise یا تمرین پرنده-سگ نیز برای تقویت عضلات کمر و بهبود ثبات این عضله بسیار مؤثر است.
سخن پایانی
میتوان گفت که عضله کوادراتوس لومبوروم نقش بسیار مهمی در استحکام و پایداری ستون فقرات و همچنین در انجام حرکات جانبی و کنترل وضعیت بدن ایفا میکند. شناخت دقیق عملکرد، آسیبها و بهترین تمرینات برای تقویت این عضله میتواند به پیشگیری از مشکلات کمری و بهبود کیفیت زندگی کمک کند. ازاینرو، توجه به تمرینات صحیح و تقویت این عضله اهمیت زیادی دارد.
همچنین، در این زمینه میتوان به دکتر حوصله اشاره کرد که بهعنوان یک متخصص در زمینههای مربوط به تقویت عضلات و بیومکانیک بدن، میتواند راهنماییهای ارزشمندی در خصوص تکنیکهای صحیح تمرین و بازتوانی عضلات ارائه دهد. استفاده از دانش و تجربه متخصصین در این زمینه میتواند کمک بزرگی برای بهبود سلامت و عملکرد عضلات کمر باشد و از آسیبهای احتمالی جلوگیری کند.
منابع:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK535407/
https://www.kenhub.com/en/library/anatomy/quadratus-lumborum-muscle
https://teachmeanatomy.info/encyclopaedia/q/quadratus-lumborum/
https://www.getbodysmart.com/muscular-system/back-muscles/quadratus-lumborum-muscle
تایید شده توسط دکتر علی حوصله
محتوای این مقاله صرفا برای آگاه سازی شما عزیزان است. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان از پزشک مشاوره بگیرید
