| محل قرار گیری | بازو (جلویی-داخلی) |
| سر ثابت | زائده کوراکوئید |
| سر متحرک | استخوان بازو (سطح میانی) |
| خون رسانی | شریان براکیال |
| عصب رسانی | موسکولوکوتانئوس |
| عملکرد | فلکشن و اداکشن |
مقدمه
عضله کوراکوبراکیالیس (Coracobrachialis) یکی از عضلات کوچک و مهم ناحیه بازو است که در حرکات شانه و تثبیت استخوان بازو نقشی کلیدی ایفا می‌کند. این عضله در بخش جلویی و داخلی بازو قرارگرفته و از زائده کوراکوئید استخوان کتف منشأ گرفته و به سطح میانی داخلی استخوان بازو متصل می‌شود. عملکرد اصلی آن شامل خم کردن (فلکشن) بازو در مفصل شانه، نزدیک کردن (اداکشن) بازو به سمت بدن و کمک به تثبیت سر استخوان بازو در حفره گلنوئید است. در ادامه، به جزئیاتی درباره محل قرارگیری، سر ثابت و متحرک، عصب‌رسانی و خون‌رسانی، عملکرد آناتومیکی و بیومکانیکی، انواع آسیب‌ها، دلایل بروز این آسیب‌ها و بهترین حرکات برای تقویت عضله کوراکوبراکیالیس خواهیم پرداخت.
عضله کوراکوبراکیالیس چیست؟
عضله کوراکوبراکیالیس یکی از عضلات کوچک اما مهم در ناحیه جلویی بازو است که به‌طور مستقیم در حرکات شانه نقش دارد. این عضله در عمق عضله دوسر بازویی قرارگرفته و از زائده کوراکوئید استخوان کتف آغاز می‌شود و در سطح داخلی میانی استخوان بازو به پایان می‌رسد. موقعیت آن در نزدیکی مفصل شانه باعث می‌شود که در حرکات خم کردن (فلکشن) بازو و نزدیک کردن (اداکشن) بازو به بدن اهمیت ویژه‌ای داشته باشد. کوراکوبراکیالیس به دلیل قرارگیری در کنار ساختارهای حیاتی همچون شریان براکیال و عصب مدین، در جراحی‌های ناحیه بازو و تشخیص برخی بیماری‌ها نیز موردتوجه قرار می‌گیرد.
این عضله توسط عصب موسکولوکوتانئوس (Musculocutaneous nerve) عصب‌دهی می‌شود که از شبکه بازویی (Brachial plexus) منشأ می‌گیرد. عصب موسکولوکوتانئوس از میان عضله عبور کرده و عملکرد آن را کنترل می‌کند. خون‌رسانی کوراکوبراکیالیس نیز از طریق شاخه‌های شریان براکیال انجام می‌شود که در طول بازو جریان دارد. نقش این عضله در تثبیت سر استخوان بازو در حفره گلنوئید (Glenoid cavity) نیز بسیار مهم است، زیرابه پایداری مفصل شانه کمک می‌کند، به‌خصوص در حین حرکات پویا.
محل قرارگیری عضله کوراکوبراکیالیس
عضله کوراکوبراکیالیس در ناحیه جلویی بازو قرار دارد و یکی از سه عضله این بخش به شمار می‌رود که در کنار عضلات دوسر بازویی (Biceps brachii) و براکیالیس (Brachialis) قرارگرفته است. این عضله از زائده کوراکوئید (Coracoid process) استخوان کتف، یک برجستگی استخوانی کوچک در بخش فوقانی جلوی کتف، منشأ می‌گیرد. کوراکوبراکیالیس به‌صورت عمقی و در نزدیکی مفصل شانه واقع‌شده و در طول بازو امتداد پیدا می‌کند تا به سطح میانی داخلی استخوان بازو متصل شود. این موقعیت، عضله را در یک محور حرکتی مناسب برای خم کردن و نزدیک کردن بازو قرار می‌دهد.
کوراکوبراکیالیس در عمق عضله دوسر بازویی جای گرفته و در قسمت فوقانی بازو قابل‌مشاهده است. به همین دلیل، این عضله با چندین ساختار مهم دیگر ازجمله عصب موسکولوکوتانئوس (که از میان عضله عبور می‌کند)، شریان براکیال و عصب مدین در ارتباط نزدیک قرار دارد. مجاورت آن با این عناصر حیاتی باعث می‌شود که در جراحی‌های بازو و شانه یک نقطه کلیدی برای دسترسی به این ساختارها باشد. همچنین، این عضله در قسمت داخلی بازو به‌گونه‌ای قرارگرفته که از بیرون بدن به‌سختی قابل‌لمس است، مگر در شرایط خاص مثل لاغری یا فعالیت عضلانی شدید.
بررسی سر ثابت کوراکوبراکیالیس
سر ثابت عضله کوراکوبراکیالیس در زائده کوراکوئید (Coracoid process) استخوان کتف قرار دارد. زائده کوراکوئید یک برجستگی کوچک و خمیده در قسمت جلویی و فوقانی استخوان کتف است که نقش مهمی در اتصال چندین عضله و لیگامان ایفا می‌کند. کوراکوبراکیالیس یکی از سه عضله‌ای است که از این زائده منشأ می‌گیرد؛ دو عضله دیگر شامل سر کوتاه عضله دوسر بازویی (Biceps brachii short head) و عضله پکتورالیس مینور (Pectoralis minor) هستند. این نقطه اتصال مشترک، زائده کوراکوئید را به یکی از بخش‌های کلیدی در عملکرد حرکات بازو و شانه تبدیل کرده است.
زائده کوراکوئید به دلیل موقعیت خاص خود، در نزدیکی مفصل شانه قرار دارد و نقش آن در تثبیت عضلات و حرکت دادن بازو اهمیت زیادی دارد. سر ثابت کوراکوبراکیالیس که به این زائده متصل است، امکان ایجاد نیرو و انتقال آن را به استخوان بازو فراهم می‌کند. این اتصال محکم و کوچک به عضله اجازه می‌دهد که در حرکات خم کردن (فلکشن) و نزدیک کردن (اداکشن) بازو به بدن مؤثر باشد. همچنین، نزدیکی این سر ثابت به ساختارهای مهم دیگری مانند لیگامان کوراکوکلاویکولار و لیگامان کوراکوآکرومیال، این عضله را در سیستم تثبیت‌کننده شانه حیاتی می‌کند.
بررسی سر متحرک کوراکوبراکیالیس
سر متحرک عضله کوراکوبراکیالیس در سطح داخلی میانی استخوان بازو (Humerus) قرار دارد. این محل اتصال دقیقاً در نزدیکی میانه طول استخوان بازو، در سطحی داخلی و نسبتاً قدامی (جلویی) قرارگرفته است. این نقطه برای عضله به‌گونه‌ای طراحی‌شده که هنگام انقباض، بتواند بازو را به سمت بدن (اداکشن) و به جلو (فلکشن) حرکت دهد. موقعیت سر متحرک روی استخوان بازو، آن را به یکی از نقاط کلیدی برای اعمال نیرو از سوی زائده کوراکوئید به بازو تبدیل کرده و در حرکات طبیعی و کنترل‌شده بازو نقش مهمی دارد.
سر متحرک کوراکوبراکیالیس به دلیل موقعیت آناتومیک خاص، در نزدیکی چندین ساختار مهم دیگر قرار دارد. این محل اتصال در مجاورت محل عبور شریان براکیال و عصب مدین قرارگرفته است و عملکرد مناسب عضله برای جلوگیری از فشار یا تحریک این ساختارها اهمیت دارد. عضله کوراکوبراکیالیس با انقباض خود نیرو را از زائده کوراکوئید منتقل کرده و سر متحرک آن این نیرو را برای حرکت دادن بازو به کار می‌گیرد. این هماهنگی باعث می‌شود که بازو به نرمی خم شود یا به بدن نزدیک شود، بدون اینکه فشار بیش‌ازحدی به مفصل شانه وارد گردد.
سیستم عصب‌رسانی کوراکوبراکیالیس
عضله کوراکوبراکیالیس توسط عصب موسکولوکوتانئوس (Musculocutaneous nerve) عصب‌دهی می‌شود که یکی از شاخه‌های اصلی شبکه بازویی (Brachial plexus) است. این عصب از ریشه‌های عصبی C5، C6 و C7 منشأ می‌گیرد و از میان عضله کوراکوبراکیالیس عبور می‌کند. عبور عصب از این عضله، یک ویژگی منحصر‌به‌فرد آن است و به همین دلیل کوراکوبراکیالیس یک نقطه مهم در مسیر عصب موسکولوکوتانئوس به شمار می‌آید.
عصب موسکولوکوتانئوس پس از خروج از شبکه بازویی، وارد عضله کوراکوبراکیالیس می‌شود و ضمن عبور از آن، شاخه‌های عصبی کوچکی را برای انقباض و کنترل این عضله آزاد می‌کند. سپس این عصب در ادامه مسیر خود، عضلات دیگر ناحیه جلویی بازو، مانند دوسر بازویی (Biceps brachii) و براکیالیس (Brachialis) را نیز عصب‌دهی می‌کند. وظیفه اصلی این عصب در کوراکوبراکیالیس، کنترل حرکات آن مانند فلکشن و اداکشن بازو و همچنین کمک به تثبیت مفصل شانه است.
از منظر بالینی، آسیب یا فشار بر روی عصب موسکولوکوتانئوس، به‌ویژه در ناحیه‌ای که از میان کوراکوبراکیالیس عبور می‌کند، می‌تواند منجر به ضعف یا فلج این عضله شود. چنین آسیب‌هایی ممکن است به دلیل فشار مستقیم، کشیدگی شدید عضله یا مشکلات ساختاری مانند گیر افتادن عصب در داخل عضله ایجاد شوند. علائم مرتبط با این مشکل شامل ضعف در خم کردن بازو، کاهش توانایی در نزدیک کردن بازو به بدن و گاهی اوقات احساس سوزش در ناحیه جلویی بازو است. تشخیص این آسیب‌ها نیازمند معاینات دقیق و گاهی اوقات استفاده از روش‌های تصویربرداری یا الکترومیوگرافی (EMG) است.
سیستم خون‌رسانی کوراکوبراکیالیس
عضله کوراکوبراکیالیس از طریق شاخه‌های مختلف شریان براکیال (Brachial artery) خون‌رسانی می‌شود. شریان براکیال که اصلی‌ترین شریان خون‌رسان به ناحیه بازو است، پس از عبور از بخش تحتانی بازو، به شاخه‌های مختلفی تقسیم می‌شود که خون را به عضلات و بافت‌های مختلف ناحیه بازو، ازجمله کوراکوبراکیالیس، می‌رسانند. در ناحیه‌ای که کوراکوبراکیالیس قرار دارد، خون‌رسانی عمدتاً از طریق شاخه‌های عضلانی شریان براکیال تأمین می‌شود. این شاخه‌ها خون را به بافت‌های عضلانی و سر ثابت و متحرک این عضله منتقل می‌کنند.
خون‌رسانی مناسب برای عضله کوراکوبراکیالیس از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا این عضله در حرکات شانه و بازو نقش کلیدی ایفا می‌کند و نیازمند تأمین خون به‌منظور حفظ عملکرد صحیح است. شریان براکیال که از شریان ساب‌کلاوین منشأ می‌گیرد، پس از عبور از ناحیه شانه و بازو به شریان‌های کوچک‌تری تقسیم می‌شود که خون‌رسانی به عضلات و بافت‌های اطراف آن را تأمین می‌کنند. علاوه بر این، خون‌رسانی به عضله کوراکوبراکیالیس به تأمین اکسیژن و مواد مغذی ضروری برای انقباضات عضلانی کمک می‌کند که در حرکات دقیق و مستمر بازو ضروری است.
عملکرد عضله کوراکوبراکیالیس ازنظر آناتومی
عضله کوراکوبراکیالیس در درجه اول به‌عنوان یک عضله حرکتی در مفصل شانه عمل می‌کند. این عضله به‌طور مستقیم در خم کردن (فلکشن) بازو در مفصل شانه نقش دارد. هنگامی‌که عضله کوراکوبراکیالیس منقبض می‌شود، نیرو را از زائده کوراکوئید (که نقطه منشأ عضله است) به سطح داخلی استخوان بازو منتقل می‌کند.
این انتقال نیرو باعث می‌شود که استخوان بازو به جلو حرکت کند و درنتیجه بازو خم شود. این عملکرد به‌ویژه در حرکات اولیه بازو هنگام حرکت به جلو و نزدیک کردن بازو به سمت بدن (اداکشن) اهمیت دارد. علاوه بر این، عضله کوراکوبراکیالیس در تثبیت و پایداری مفصل شانه نیز مؤثر است؛ چراکه کمک می‌کند تا سر استخوان بازو در حفره گلنوئید شانه قرار گیرد و از حرکت غیرطبیعی آن جلوگیری شود.
ازنظر آناتومی، عضله کوراکوبراکیالیس در کنار سایر عضلات شانه مانند دوسر بازویی (Biceps brachii) و براکیالیس (Brachialis) قرار دارد و در حرکات این ناحیه هماهنگی خوبی دارد. علاوه بر فلکشن و اداکشن، این عضله در هنگام نیاز به تثبیت شانه در برابر نیروهای خارجی نیز نقش مهمی ایفا می‌کند. این ویژگی‌های آناتومیکی کوراکوبراکیالیس باعث می‌شود که در فعالیت‌های ورزشی و حرکات روزمره که نیاز به حرکات پیچیده و دقیق بازو دارند، عملکرد صحیح این عضله ضروری باشد. درواقع، عضله کوراکوبراکیالیس با ایجاد قدرت برای خم کردن بازو و فراهم کردن ثبات برای مفصل شانه، به انجام حرکت‌های کارآمد و ایمن کمک می‌کند.
عملکرد عضله کوراکوبراکیالیس ازنظر بیومکانیک
از منظر بیومکانیک، عضله کوراکوبراکیالیس نقش کلیدی در حرکات شانه و بازو ایفا می‌کند، به‌ویژه در حرکاتی که شامل خم کردن (فلکشن) و نزدیک کردن (اداکشن) بازو به بدن هستند. هنگام انقباض این عضله، نیروی تولیدشده از زائده کوراکوئید به سطح داخلی میانی استخوان بازو منتقل می‌شود. این نیرو باعث می‌شود که بازو به سمت جلو خم شود و درعین‌حال به بدن نزدیک گردد. به‌عبارت‌دیگر، عضله کوراکوبراکیالیس به‌عنوان یک بازوکش داخلی عمل می‌کند که توانایی هدایت حرکت‌های اولیه بازو در حرکات پیچیده را فراهم می‌آورد. در طول فعالیت‌هایی که نیاز به حرکات دقیق و کنترل‌شده بازو دارند، مانند پرتاب، شنا یا وزنه‌برداری، عضله کوراکوبراکیالیس با تولید نیروی لازم برای این حرکات کمک می‌کند.
آسیب‌های عضله کوراکوبراکیالیس
عضله کوراکوبراکیالیس مانند سایر عضلات، ممکن است تحت تأثیر فشار، کشیدگی یا ضربات شدید آسیب ببیند. این آسیب‌ها به‌ویژه در افرادی که فعالیت‌های ورزشی انجام می‌دهند، رایج‌تر است. یکی از شایع‌ترین آسیب‌های این عضله، کشیدگی یا پارگی عضله است که ممکن است به دلیل حرکات شدید و ناگهانی یا استفاده مکرر از بازو ایجاد شود. این آسیب می‌تواند ناشی از فعالیت‌هایی مانند پرتاب، وزنه‌برداری یا تمرینات خاص شانه باشد. در این موارد، عضله کوراکوبراکیالیس تحت‌فشار زیادی قرار می‌گیرد که منجر به کشیدگی الیاف عضلانی و التهاب در ناحیه شانه و بازو می‌شود.
دلایل بروز آسیب‌های کوراکوبراکیالیس
آسیب‌های عضله کوراکوبراکیالیس می‌توانند به دلایل مختلفی بروز پیدا کنند که اغلب ناشی از فشار، کشیدگی یا استفاده بیش‌ازحد از این عضله در فعالیت‌های بدنی است. یکی از دلایل اصلی این آسیب‌ها، فعالیت‌های ورزشی شدید است. ورزش‌هایی که نیاز به حرکات تکراری بازو دارند، مانند پرتاب توپ، وزنه‌برداری، شنا و برخی ورزش‌های تیمی، فشار زیادی به عضلات شانه و بازو وارد می‌کنند. این فشارهای مکرر می‌توانند به‌تدریج باعث کشیدگی یا پارگی عضله کوراکوبراکیالیس شوند، به‌ویژه زمانی که از عضله به‌صورت ناگهانی و با شدت بالا استفاده شود.
بهترین حرکات برای تقویت عضله کوراکوبراکیالیس
برای تقویت عضله کوراکوبراکیالیس، بهترین تمرینات شامل حرکاتی هستند که بر خم کردن و نزدیک کردن بازو به بدن تمرکز دارند. تمریناتی مانند پرس شانه با دمبل یا باربل که در آن بازو به سمت بالا فشار می‌آورد، به تقویت این عضله کمک می‌کنند. همچنین، فلکشن بازو با دمبل و کابل که بازو را به جلو می‌برد، عضله کوراکوبراکیالیس را فعال می‌کنند. شنا با دست‌های نزدیک به هم و بارفیکس معکوس نیز به‌شدت این عضله را تحت‌فشار قرار داده و تقویت می‌کنند. تمرینات مانند پلانک داینامیک که عضلات شانه و بازو را درحرکت‌های مختلف فعال می‌کنند، به بهبود قدرت و ثبات عضله کوراکوبراکیالیس کمک می‌کنند.
سخن پایانی
عضله کوراکوبراکیالیس نقش مهمی درحرکت و پایداری مفصل شانه دارد و تقویت آن می‌تواند به بهبود عملکرد کلی بازو و شانه کمک کند. انجام تمرینات مناسب برای این عضله، نه‌تنها قدرت و ثبات شانه را افزایش می‌دهد، بلکه به پیشگیری از آسیب‌های احتمالی نیز کمک می‌کند. با تمرینات هدفمند و صحیح، می‌توان از این عضله به‌طور مؤثر استفاده کرد و در فعالیت‌های ورزشی و روزمره به عملکرد بهتری دست‌یافت.
منابع:
https://www.kenhub.com/en/library/anatomy/coracobrachialis-muscle
https://teachmeanatomy.info/encyclopaedia/c/coracobrachialis/
https://www.getbodysmart.com/?s=Coracobrachialis
تایید شده توسط دکتر علی حوصله
محتوای این مقاله صرفا برای آگاه سازی شما عزیزان است. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان از پزشک مشاوره بگیرید
