| محل قرار گیری | ساعد، ناحیه قدامی عمقی |
| سر ثابت | استخوان اولنا، غشای بین‌استخوانی |
| سر متحرک | بند دیستال انگشتان دوم تا پنجم |
| خون رسانی | شریان اولنار، بین‌استخوانی قدامی |
| عصب رسانی | مدیان (شاخه بین‌استخوانی قدامی)، اولنار |
| عملکرد | خم کردن مفاصل انگشتان و کمک به خم کردن مچ |
مقدمه
عضله فلکسور دیجیتوروم پروفونوس (Flexor Digitorum Profundus) یکی از عضلات مهم و عمقی ساعد است که نقش اساسی در حرکت انگشتان دست ایفا می‌کند. این عضله توانایی خم کردن مفاصل دیستال انگشتان دوم تا پنجم را دارد و در انجام فعالیت‌های روزمره مانند نوشتن، گرفتن اشیا و کارهای دستی دقیق نقش کلیدی دارد. این عضله با ویژگی‌های خاص خود ازنظر آناتومی، عصب‌رسانی و خون‌رسانی، اهمیت بالایی در سلامت و عملکرد دست دارد. همچنین، آسیب به این عضله یا اعصاب مرتبط با آن می‌تواند منجر به کاهش کارایی و مشکلاتی مانند ضعف یا درد در انگشتان شود.با مقاله ی دکتر حوصله همراه ما باشید.
عضله فلکسور دیجیتوروم پروفونوس چیست؟
عضله فلکسور دیجیتوروم پروفونوس یکی از عضلات عمیق ناحیه قدامی ساعد است که نقش بسیار مهمی در حرکات دقیق انگشتان دست دارد. این عضله از سطح قدامی و میانی استخوان اولنا و غشای بین‌استخوانی ساعد منشأ می‌گیرد و تاندون‌های آن پس از عبور از کانال کارپال، به بند دیستال انگشتان دوم تا پنجم متصل می‌شوند. این عضله در کنار سایر عضلات ساعد، به‌ویژه فلکسور دیجیتوروم سوپرفیشیالیس، همکاری می‌کند تا امکان حرکات انعطافی مفاصل انگشتان فراهم شود. موقعیت آناتومیکی این عضله باعث شده که ازجمله ساختارهای بسیار مهم در انجام حرکات ظریف مانند نوشتن، نواختن ساز و انجام کارهای دستی دقیق باشد.
عملکرد اصلی این عضله، خم کردن مفاصل دیستال انگشتان دوم تا پنجم است که این عمل در مفاصل اینترفالانژیال دیستال (DIP) رخ می‌دهد. همچنین، عضله فلکسور دیجیتوروم پروفونوس با کمک به خم کردن مفاصل متاکارپوفالانژیال (MCP) و مفاصل مچ دست، نقش چندمنظوره‌ای در حرکات دست ایفا می‌کند.
عصب‌دهی این عضله به‌صورت ترکیبی است: بخش خارجی (برای انگشتان دوم و سوم) توسط عصب مدیان و بخش داخلی (برای انگشتان چهارم و پنجم) توسط عصب اولنار تأمین می‌شود. این تقسیم عصب‌دهی باعث می‌شود که آسیب به یکی از این اعصاب، صرفاً بر بخشی از عملکرد این عضله تأثیر بگذارد، نه کل آن. خون‌رسانی این عضله از طریق شریان اولنار و شریان بین‌استخوانی قدامی انجام می‌شود که هر دو از شاخه‌های شریان براکیال هستند.
اهمیت این عضله ازنظر بالینی بسیار زیاد است، زیرا آسیب به عصب‌های مرتبط یا التهابات مربوط به تاندون‌های آن می‌تواند به ضعف یا درد در انگشتان دست منجر شود. به‌عنوان‌مثال، سندروم تونل کارپال یا آسیب‌های ناشی از استفاده بیش‌ازحد، مانند تایپ کردن طولانی‌مدت، ممکن است عملکرد این عضله را مختل کند. همچنین، تقویت این عضله از طریق تمرینات مقاومتی، مانند گرفتن وزنه یا استفاده از توپ‌های تقویتی، می‌تواند به بهبود کارایی آن کمک کند. درمجموع، فلکسور دیجیتوروم پروفونوس به دلیل نقش کلیدی خود در حرکات انگشتان، عضله‌ای ضروری برای عملکرد روزمره و حرفه‌ای دست محسوب می‌شود
محل قرارگیری عضله فلکسور دیجیتوروم پروفونوس
عضله فلکسور دیجیتوروم پروفونوس در ناحیه قدامی و عمقی ساعد قرار دارد و یکی از مهم‌ترین عضلاتی است که در حرکات دقیق و کاربردی دست نقش دارد. این عضله به‌طور خاص در عمق عضلات فلکسور سطحی‌تر مانند فلکسور دیجیتوروم سوپرفیشیالیس و فلکسور کارپی اولناریس جای گرفته است. محل قرارگیری این عضله باعث شده که نقش پایداری و قدرت‌دهی به انگشتان دست را ایفا کند و در انجام حرکات دقیق و ظریف دست مانند نوشتن، تایپ کردن و گرفتن اجسام کوچک کمک کند.
نقطه مبدأ عضله فلکسور دیجیتوروم پروفونوس از سطح قدامی و میانی استخوان اولنا و غشای بین‌استخوانی ساعد است که این غشا نقش مهمی در انتقال نیرو بین استخوان اولنا و رادیوس دارد. این عضله از میان ساعد به سمت مچ دست امتداد پیدا کرده و از طریق کانال کارپال عبور می‌کند. تاندون‌های این عضله در انتهای ساعد به چهار شاخه تقسیم‌شده و به بندهای دیستال انگشتان دوم تا پنجم متصل می‌شوند. به دلیل قرارگیری در لایه عمقی، این عضله در کنار ساختارهای عصبی و عروقی مهمی مانند عصب مدیان و عصب اولنار قرار دارد که نقش حیاتی در عصب‌رسانی به دست ایفا می‌کنند.
بررسی سر ثابت عضله فلکسور دیجیتوروم پروفونوس
سر ثابت عضله فلکسور دیجیتوروم پروفونوس یکی از اجزای کلیدی این عضله است که آن را به استخوان اولنا و غشای بین‌استخوانی ساعد متصل می‌کند. این اتصال از سه‌چهارم بالایی سطح قدامی و میانی استخوان اولنا و همچنین غشای بین‌استخوانی ساعد منشأ می‌گیرد. استخوان اولنا به‌عنوان یک ساختار قوی و محوری در ساعد، محل اصلی مبدأ این عضله را فراهم می‌کند، درحالی‌که غشای بین‌استخوانی که یک ساختار فیبری مستحکم است، نقش مهمی در تثبیت و انتقال نیرو بین استخوان‌های رادیوس و اولنا ایفا می‌کند. این طراحی به عضله امکان می‌دهد تا نیروی لازم برای خم کردن انگشتان را به‌طور مؤثر تولید کند.
سر ثابت عضله فلکسور دیجیتوروم پروفونوس به دلیل محل اتصال گسترده‌اش، قادر به تولید نیروی زیادی است که برای خم کردن مفاصل دیستال انگشتان دوم تا پنجم ضروری است. این عضله از محل سر ثابت خود به‌صورت عمقی در ساعد امتداد می‌یابد و به سمت مچ دست حرکت می‌کند. طراحی سر ثابت بر روی استخوان اولنا و غشای بین‌استخوانی به‌گونه‌ای است که به عضله اجازه می‌دهد تا در برابر نیروهای تکرارشونده و مداوم که در طول فعالیت‌های روزمره مانند تایپ کردن یا گرفتن اشیاء ایجاد می‌شود، مقاومت کند. این نقاط اتصال همچنین با قرارگیری در عمق ساعد، امکان هماهنگی بیشتر با سایر عضلات خم‌کننده و ساختارهای عروقی و عصبی مجاور را فراهم می‌آورد.
بررسی سر متحرک عضله فلکسور دیجیتوروم پروفونوس
سر متحرک عضله فلکسور دیجیتوروم پروفونوس از تاندون‌هایی تشکیل‌شده است که به انتهای انگشتان دست، به‌ویژه بند دیستال انگشتان دوم تا پنجم، متصل می‌شود. این تاندون‌ها پس از عبور از کانال کارپال و وارد شدن به ناحیه دست، به بند دیستال انگشتان متصل می‌شوند. ساختار سر متحرک که شامل تاندون‌های نازک و الاستیک است، به عضله این امکان را می‌دهد که در هنگام انقباض، مفاصل انگشتان را خم کند و حرکات دقیق و ظریف انگشتان را کنترل کند. اتصال سر متحرک به بند دیستال انگشتان باعث می‌شود که این عضله نقش کلیدی در خم کردن مفاصل دیستال انگشتان (DIP joints) ایفا کند که حرکت ضروری برای گرفتن اشیاء یا انجام فعالیت‌های دقیق است.
نقطه اتصال سر متحرک به بند دیستال انگشتان، نقش حیاتی در انجام حرکات خمشی انگشتان دارد. به‌ویژه، این اتصال باعث می‌شود که سر متحرک بتواند نیروهای لازم را به انگشتان منتقل کرده و آن‌ها را به سمت خم شدن حرکت دهد. این عملکرد به‌ویژه درحرکت‌های پیچیده و هماهنگ دست که نیاز به قدرت و دقت دارند، اهمیت دارد. به‌عنوان‌مثال، در زمان گرفتن اجسام یا نوشتن، انگشتان باید به‌طور هماهنگ خم شوند تا بتوانند به‌درستی فشار وارد کنند. تاندون‌های سر متحرک این عملکرد را با انتقال نیرو از عضله فلکسور دیجیتوروم پروفونوس به مفاصل انگشتان انجام می‌دهند.
سیستم عصب‌رسانی عضله فلکسور دیجیتوروم پروفونوس
سیستم عصب‌رسانی عضله فلکسور دیجیتوروم پروفونوس به‌طور عمده از طریق دو عصب اصلی، یعنی عصب مدیان و عصب اولنار، انجام می‌شود. این عضله دارای تقسیمات خاصی است که بر اساس آناتومی‌اش، عصب‌دهی متفاوتی برای انگشتان مختلف دارد. به‌طور دقیق‌تر، عصب‌دهی به دو بخش مختلف این عضله اختصاص دارد: بخش‌های مربوط به انگشتان دوم و سوم توسط عصب مدیان و بخش‌های مربوط به انگشتان چهارم و پنجم توسط عصب اولنار عصب‌دهی می‌شوند. این تقسیم‌بندی باعث می‌شود که عملکرد این عضله در هر دونیمه انگشتان دست به‌طور مستقل و هماهنگ انجام گیرد.
عصب مدیان که از بخش‌های اصلی اعصاب بازو منشأ می‌گیرد، مسئول تأمین عصب‌دهی به عضلات در ناحیه ساعد و دست است. در مورد عضله فلکسور دیجیتوروم پروفونوس، این عصب به بخش‌های سطحی و عمقی عضله که مربوط به انگشتان دوم و سوم هستند، عصب‌دهی می‌کند. به دلیل اینکه انگشتان دوم و سوم در بسیاری از فعالیت‌های دقیق دست نقش مهمی دارند، این عصب‌دهی اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. به‌عبارت‌دیگر، عصب مدیان در تأمین قدرت و دقت حرکات انگشتان اول و دوم نقش حیاتی ایفا می‌کند.
سیستم خون‌رسانی عضله فلکسور دیجیتوروم پروفونوس
سیستم خون‌رسانی عضله فلکسور دیجیتوروم پروفونوس از طریق شریان‌های مختلف تأمین می‌شود که عمدتاً از شریان اولنار و شریان‌های بین‌استخوانی قدامی مشتق می‌شوند. شریان اولنار که یکی از شاخه‌های اصلی شریان براکیال است، خون‌رسانی به قسمت عمده‌ای از ساعد و دست را بر عهده دارد. این شریان به‌ویژه در تأمین خون برای عضلات عمقی ساعد، ازجمله فلکسور دیجیتوروم پروفونوس، نقش حیاتی ایفا می‌کند. شریان اولنار به‌طور خاص در ناحیه قدامی ساعد حرکت کرده و خون را به عضلاتی که مسئول حرکت‌های دقیق دست هستند، ازجمله این عضله، می‌رساند.
عملکرد عضله فلکسور دیجیتوروم پروفونوس ازنظر آناتومی
عضله فلکسور دیجیتوروم پروفونوس یک عضله خم‌کننده عمقی است که در ناحیه قدامی ساعد قرار دارد و وظیفه اصلی آن خم کردن مفاصل انگشتان دست است. این عضله به‌ویژه در خم کردن مفاصل دیستال انگشتان (DIP) نقش دارد و ازاین‌جهت، برای انجام حرکت‌های دقیق و ظریف انگشتان، ازجمله گرفتن اشیاء، نوشتن، یا انجام فعالیت‌های مهارتی، بسیار ضروری است. ازآنجاکه این عضله از استخوان اولنا و غشای بین‌استخوانی منشأ می‌گیرد و به تاندون‌هایی متصل می‌شود که به بندهای دیستال انگشتان دوم تا پنجم می‌رسند، عملکرد آن به‌طور مستقیم باخم کردن مفاصل انگشتان در ارتباط است.
عملکرد عضله فلکسور دیجیتوروم پروفونوس ازنظر بیومکانیک
ازنظر بیومکانیکی، عضله فلکسور دیجیتوروم پروفونوس یک عضله خم‌کننده اصلی است که وظیفه اصلی آن خم کردن مفاصل دیستال انگشتان (DIP joints) انگشتان دوم تا پنجم است. این عضله به‌طور خاص در انتقال نیرو به تاندون‌های خود نقش دارد که پس از عبور از کانال کارپال، به بندهای دیستال انگشتان متصل می‌شوند. به همین دلیل، انقباض این عضله باعث خم شدن مفاصل دیستال می‌شود و این حرکت به‌ویژه در زمان انجام فعالیت‌هایی که نیاز به‌دقت و قدرت در کنترل انگشتان دارد، مانند نوشتن یا گرفتن اشیاء، بسیار ضروری است.
آسیب‌های عضله فلکسور دیجیتوروم پروفونوس
آسیب‌های عضله فلکسور دیجیتوروم پروفونوس می‌توانند از انواع مختلفی برخوردار باشند و تأثیرات قابل‌توجهی بر توانایی حرکت و عملکرد انگشتان و دست بگذارند. این آسیب‌ها معمولاً به دلیل فشار زیاد، حرکات تکراری یا ضربه‌های مستقیم به عضله و تاندون‌ها رخ می‌دهند. یکی از شایع‌ترین آسیب‌ها به این عضله، پارگی یا کشیدگی تاندون‌های آن است که می‌تواند به دلایل مختلفی ازجمله آسیب‌های ورزشی، کارهای فیزیکی سخت یا حرکات غیرطبیعی انگشتان ایجاد شود.
دلایل بروز آسیب‌های عضله فلکسور دیجیتوروم پروفونوس
آسیب‌های عضله فلکسور دیجیتوروم پروفونوس به‌طور عمده به دلایل مختلفی رخ می‌دهند که برخی از آن‌ها به استفاده مفرط و فشار زیاد بر عضله و تاندون‌های آن مربوط می‌شود. یکی از شایع‌ترین دلایل، حرکات تکراری است. افرادی که در مشاغل دستی یا ورزشی فعالیت می‌کنند و مجبورند برای مدت طولانی از دست‌ها و انگشتان خود استفاده کنند، مانند تایپیست‌ها، نوازندگان سازهای زهی یا کسانی که به‌طور مداوم ابزارهای دستی را می‌گیرند، به دلیل انجام حرکات مکرر و تحت‌فشار قرار گرفتن عضلات ساعد، در معرض آسیب قرار دارند.
این نوع آسیب‌ها معمولاً به کشیدگی تاندون‌ها یا حتی پارگی آن‌ها منجر می‌شود که درنتیجه توانایی خم کردن انگشتان و انجام حرکات دقیق را کاهش می‌دهد. علاوه بر این، بارگذاری بیش‌ازحد نیز می‌تواند یکی از دلایل آسیب باشد. در هنگام بلند کردن اجسام سنگین یا فعالیت‌های ورزشی فشاری که به ساعد و دست وارد می‌شود، عضله فلکسور دیجیتوروم پروفونوس می‌تواند دچار کشیدگی یا پارگی تاندون‌ها شود که باعث ایجاد درد، تورم و کاهش دامنه حرکت می‌شود.
بهترین حرکات برای تقویت عضله فلکسور دیجیتوروم پروفونوس
برای تقویت عضله فلکسور دیجیتوروم پروفونوس، تمرینات مختلفی وجود دارد که می‌توانند به افزایش قدرت و انعطاف‌پذیری این عضله کمک کنند. یکی از بهترین روش‌ها استفاده از توپ فشرده است که با فشار دادن آن به تقویت عضلات خم‌کننده انگشتان کمک می‌کند. همچنین، تمریناتی مانند خم کردن انگشتان با کش ورزشی یا وزنه، تمرینات با پوتی درمانی برای فشرده‌سازی انگشتان و تمرینات کششی به حفظ تعادل بین قدرت و انعطاف‌پذیری عضله فلکسور دیجیتوروم پروفونوس کمک می‌کنند.
سخن پایانی
می‌توان گفت که عضله فلکسور دیجیتوروم پروفونوس نقش حیاتی در عملکرد دست و انگشتان دارد و تقویت آن می‌تواند تأثیر زیادی در بهبود قدرت، دقت و انعطاف‌پذیری انگشتان داشته باشد. انجام تمرینات هدفمند برای تقویت این عضله، مانند استفاده از توپ‌های فشرده، کش‌های ورزشی و تمرینات با دمبل، می‌تواند به افزایش توانایی انجام حرکات دقیق و کاهش خطر آسیب کمک کند. همچنین، توجه به کشش و استراحت مناسب در کنار تمرینات تقویتی، به حفظ سلامت و عملکرد بهینه این عضله و تاندون‌های مرتبط با آن کمک می‌کند در صورت تمایل باقی مقالات در این حوزه را هم مطالعه بفرمایید.
منایع:
https://www.kenhub.com/en/library/anatomy/flexor-digitorum-profundus-muscle
https://teachmeanatomy.info/encyclopaedia/f/flexor-digitorum-profundus/
