شانه‌ها یکی از قسمت‌های مهم بدن هستند که تأثیر زیادی بر وضعیت کلی بدن و عملکرد فرد دارند. ناهنجاری‌هایی مانند شانه جلوآمده (Forward Shoulders) می‌توانند به‌مرورزمان موجب مشکلات جدی در وضعیت بدن و عملکرد روزمره شوند. این اختلال که به دلایل مختلفی از جمله عادات نادرست، استفاده مداوم از وسایل الکترونیکی و نشستن طولانی‌مدت در موقعیت‌های نادرست ایجاد می‌شود، می‌تواند بر کیفیت زندگی تأثیر بگذارد. در این مقاله، ابتدا به تعریف این عارضه پرداخته و سپس انواع و علل بروز آن را بررسی خواهیم کرد. علاوه بر این، به عوارض ناشی از شانه جلوآمده، تشخیص و استراتژی‌های پیشگیری از این وضعیت پرداخته خواهد شد. در نهایت، نگاهی به تفاوت‌های این ناهنجاری در کودکان و بزرگسالان خواهیم داشت.
معرفی عارضه شانه جلوآمده (Forward Shoulders)
شانه جلوآمده به حالتی اطلاق می‌شود که در آن شانه‌ها به جلو از تراز طبیعی بدن جابه‌جا می‌شوند. این وضعیت می‌تواند به دلایل مختلفی مانند ایستادن یا نشستن در حالت نادرست، فشار طولانی‌مدت روی عضلات شانه و گردن و ضعف عضلات پشت بدن به وجود آید. افرادی که ساعات طولانی در مقابل کامپیوتر یا گوشی موبایل کار می‌کنند، به دلیل تمرکز بیشتر بر روی صفحه، ممکن است به این وضعیت دچار شوند. شانه جلوآمده نه‌تنها بر زیبایی ظاهری تأثیر می‌گذارد، بلکه می‌تواند موجب ایجاد مشکلات دیگری در نواحی مختلف بدن مانند گردن، کمر و حتی بازوها شود.
تعریف شانه جلوآمده (Forward Shoulders)
شانه جلوآمده (Forward Shoulders) یک وضعیت بدن است که در آن شانه‌ها به سمت جلو و خارج از تراز طبیعی بدن حرکت می‌کنند. این اختلال معمولاً به دلیل عدم تعادل در عضلات پشت و جلو ایجاد می‌شود. زمانی که عضلات پشت بدن ضعیف می‌شوند و عضلات جلوی بدن مانند عضلات سینه (Pectoralis major) یا عضلات گردن (Scalenes) بیش از حد فعالیت می‌کنند، شانه‌ها تمایل به حرکت به جلو دارند. در نتیجه، فرد دچار وضعیت بدنی غیرطبیعی می‌شود که می‌تواند مشکلاتی برای عملکرد طبیعی بدن ایجاد کند.
انواع ناهنجاری شانه جلوآمده
ناهنجاری شانه جلوآمده می‌تواند در اشکال مختلفی خود را نشان دهد. از جمله انواع این ناهنجاری‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- شانه‌های جلوآمده بدون انحنای زیاد در ناحیه کمر: در این نوع، شانه‌ها به جلو حرکت کرده‌اند؛ اما تغییرات زیادی در وضعیت کمر مشاهده نمی‌شود.
- شانه‌های جلوآمده همراه با کمر گودی: این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که شانه‌ها به جلو می‌روند و درعین‌حال، انحنای زیادی در کمر مشاهده می‌شود.
- شانه‌های جلوآمده به همراه اختلال در قوس طبیعی گردن: این نوع، هم‌زمان با جلو آمدن شانه‌ها، قوس گردن نیز تغییر می‌کند و منجر به فشار بر روی عضلات و مفاصل گردن می‌شود.
علل بروز ناهنجاری شانه جلوآمده
علل بروز شانه جلوآمده ممکن است به عوامل مختلفی برگردد. برخی از مهم‌ترین علل عبارت‌اند از:
- نشستن نادرست و وضعیت بدنی طولانی‌مدت: نشستن در وضعیت‌های نادرست مانند خمیده به جلو در هنگام کار با کامپیوتر یا گوشی می‌تواند باعث فشار بر عضلات شانه و گردن شود و در نتیجه شانه‌ها به سمت جلو حرکت کنند.
- استفاده مفرط از دستگاه‌های الکترونیکی: استفاده طولانی‌مدت از گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها که در آن سر به سمت پایین تمایل دارد، می‌تواند موجب ایجاد این اختلال شود.
- ضعف عضلات پشت: زمانی که عضلات پشت بدن (مانند عضلات تراپزیوس (Trapezius) و رومانور (Rhomboid)) ضعیف می‌شوند، توانایی نگه‌داشتن شانه‌ها در موقعیت صحیح کاهش می‌یابد و باعث جابه‌جایی آن‌ها به جلو می‌شود.
- عادات حرکتی نادرست: ورزش‌نکردن و یا انجام حرکات ورزشی نادرست می‌تواند باعث ضعف و عدم تعادل عضلات شود که یکی از علل مهم شانه جلوآمده است.
عوارض ناهنجاری شانه جلوآمده
اگر شانه جلوآمده به‌موقع اصلاح نشود، می‌تواند به‌مرورزمان منجر به بروز مشکلات مختلف در دیگر قسمت‌های بدن شود. از جمله این عوارض می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مشکلات در گردن و کمر: شانه جلوآمده فشار زیادی به نواحی گردن و کمر وارد می‌کند و می‌تواند باعث بروز درد و مشکلات مفصلی در این نواحی شود.
- کاهش دامنه حرکتی شانه‌ها: این وضعیت می‌تواند باعث کاهش توانایی حرکتی شانه‌ها و ایجاد محدودیت در فعالیت‌های روزمره مانند بلندکردن اجسام شود.
- ضعف عضلات پشت بدن: شانه جلوآمده معمولاً به دلیل ضعف عضلات پشت بدن ایجاد می‌شود و این ضعف می‌تواند موجب کاهش استقامت و کارایی عضلات شود.
- نفس‌کشیدن سخت‌تر: در برخی موارد، شانه جلوآمده می‌تواند باعث فشرده‌شدن قفسه سینه و کاهش تنفس طبیعی شود.
تشخیص عارضه شانه جلوآمده
تشخیص شانه جلوآمده معمولاً از طریق معاینه فیزیکی توسط پزشک یا متخصص انجام می‌شود. پزشک ابتدا وضعیت ایستاده فرد را بررسی می‌کند و به‌دقت موقعیت شانه‌ها را ارزیابی می‌کند. در این مرحله، پزشک به دنبال تغییرات در وضعیت طبیعی شانه‌ها می‌گردد. شانه‌ها در حالت طبیعی باید در یک خط عمودی و در راستای ستون فقرات قرار داشته باشند، اما در افراد مبتلا به شانه جلوآمده، شانه‌ها به سمت جلو کشیده می‌شوند.
برای ارزیابی دقیق‌تر، ممکن است پزشک از برخی تست‌ها و آزمایش‌ها استفاده کند. یکی از رایج‌ترین روش‌های ارزیابی، تست پوزیشن بدنی است که در آن پزشک از فرد می‌خواهد که در وضعیت‌های مختلف ایستاده یا نشسته قرار گیرد تا انحرافات و تغییرات در وضعیت شانه‌ها بررسی شود. در این تست، ممکن است پزشک از فرد بخواهد که شانه‌های خود را به جلو یا عقب حرکت دهد تا عملکرد عضلات شانه‌ای به دقت ارزیابی شود.
در برخی موارد، ممکن است برای تشخیص دقیق‌تر، پزشک از روش‌های تصویربرداری مانند اشعه ایکس (X-ray) یا ام‌آرآی (MRI) استفاده کند. این تصویربرداری‌ها می‌توانند کمک کنند تا تغییرات ساختاری در استخوان‌ها یا بافت‌های نرم اطراف شانه شناسایی شوند. به‌ویژه در مواردی که شانه جلوآمده ممکن است به مشکلات ساختاری در ستون فقرات یا عضلات منجر شود، تصویربرداری‌ها می‌توانند اطلاعات بیشتری ارائه دهند.
استراتژی‌ها و نکات پیشگیری شانه جلوآمده
برای پیشگیری از بروز شانه جلوآمده، رعایت نکات ساده و تغییر در عادات روزمره ضروری است. برخی از این استراتژی‌ها عبارت‌اند از:
- تصحیح وضعیت نشستن و ایستادن: نشستن یا ایستادن در وضعیت صحیح به جلوگیری از بروز شانه جلوآمده کمک می‌کند. در هنگام نشستن، باید از یک صندلی ارگونومیک استفاده کرد و پشت خود را صاف نگه داشت.
- استراحت منظم: افرادی که مدت طولانی در مقابل کامپیوتر یا گوشی موبایل می‌نشینند، باید هر ۳۰ دقیقه یکبار استراحت کنند و از موقعیت نشستن خود تغییر دهند.
- تقویت عضلات پشت: انجام تمرینات مناسب برای تقویت عضلات پشت می‌تواند به جلوگیری از ضعف این عضلات و در نتیجه شانه جلوآمده کمک کند.
- تمرینات کششی: انجام کشش‌های منظم برای عضلات شانه و گردن می‌تواند از تنش‌های عضلانی جلوگیری کرده و به وضعیت صحیح شانه‌ها کمک کند.
ناهنجاری شانه جلوآمده در کودکان
ناهنجاری شانه جلوآمده در کودکان می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. یکی از اصلی‌ترین عوامل این مشکل، عادات نادرست نشستن است. بسیاری از کودکان زمانی که در حال انجام تکالیف مدرسه یا بازی با وسایل الکترونیکی مانند گوشی‌های همراه یا تبلت‌ها هستند، به طور غیرطبیعی خم می‌شوند و شانه‌هایشان به سمت جلو کشیده می‌شود. این وضعیت در طولانی‌مدت می‌تواند به شانه جلوآمده منجر شود. همچنین، استفاده بیش از حد از وسایل الکترونیکی که معمولاً به نشستن‌های طولانی‌مدت و وضعیت‌های نامناسب بدن منجر می‌شود، یکی از عوامل دیگری است که باعث بروز این مشکل در کودکان می‌شود.
در دوران رشد جسمانی کودکان، ساختار استخوان‌ها و عضلات هنوز در حال تغییر و تکامل است. این تغییرات می‌توانند کودکان را به طور ویژه‌ای در معرض ناهنجاری‌های مختلف، از جمله شانه جلوآمده، قرار دهند. رشد سریع عضلات و استخوان‌ها در این سنین ممکن است باعث شود که برخی عضلات به‌صورت غیر متوازن و ضعیف عمل کنند. به‌عنوان‌مثال، عضلات پشت شانه‌ها ممکن است به دلیل ضعف یا کوتاهی عضلات قفسه سینه نتوانند به‌خوبی از شانه‌ها پشتیبانی کنند و این امر باعث می‌شود که شانه‌ها به سمت جلو کشیده شوند.
یکی از مهم‌ترین اقداماتی که می‌توان برای پیشگیری از بروز این مشکل انجام داد، توجه به وضعیت صحیح بدن کودک است. والدین و مربیان باید کودک را تشویق کنند که هنگام نشستن و انجام کارهای روزمره مانند مطالعه یا استفاده از وسایل الکترونیکی، پشت خود را صاف نگه دارد و شانه‌ها به سمت عقب قرار بگیرند. استفاده از صندلی‌های ارگونومیک یا تنظیم ارتفاع میز و صندلی می‌تواند به حفظ وضعیت صحیح بدن کمک کند.
ناهنجاری شانه جلوآمده در بزرگسالان
در بزرگسالان، شانه جلوآمده یکی از مشکلات شایع است که به دلایل مختلفی از جمله سبک زندگی کم‌تحرک، ضعف عضلات پشت و عادات نادرست کاری ایجاد می‌شود. بزرگسالان به دلیل ساعات طولانی نشستن پشت میز، کار با کامپیوتر یا استفاده از وسایل الکترونیکی، بیشتر از کودکان دچار این مشکل می‌شوند. این عادات نادرست، به‌ویژه وقتی که مدت‌ها به‌صورت ریشه‌دار در بدن باقی می‌مانند، باعث می‌شود که شانه‌ها به سمت جلو کشیده شوند و به‌مرورزمان به ناهنجاری شانه جلوآمده تبدیل شود.
سبک زندگی کم‌تحرک یکی از مهم‌ترین عوامل این مشکل است. زمانی که فرد بیشتر وقت خود را نشسته می‌گذراند و فعالیت بدنی کمتری دارد، عضلات پشت بدن ضعیف می‌شوند. این ضعف عضلانی موجب می‌شود که شانه‌ها نتوانند به‌درستی حمایت کنند و به سمت جلو حرکت کنند. همچنین، عادات نادرست کاری؛ مانند نشستن طولانی‌مدت در وضعیت قوز کرده یا جلو بردن شانه‌ها هنگام استفاده از کامپیوتر، فشار زیادی به شانه‌ها وارد می‌آورد که به بروز این ناهنجاری می‌انجامد.
باگذشت زمان، این تغییرات در وضعیت شانه‌ها و بدن به‌تدریج ثابت می‌شود و اصلاح آن برای فرد سخت‌تر می‌شود. به همین دلیل، بزرگسالان در مقایسه با کودکان بیشتر در معرض این مشکل قرار دارند. باتوجه‌به این که در سنین بزرگسالی عادات نادرست به یک الگوی ثابت تبدیل می‌شوند، اصلاح وضعیت شانه‌ها به توجه و تلاش مداوم نیاز دارد.
سخن آخر
در نهایت، شانه جلوآمده (Forward Shoulders) یک ناهنجاری است که می‌تواند هم در کودکان و هم در بزرگسالان بروز کند. علل این مشکل معمولاً شامل عادات نادرست نشستن، ضعف عضلات پشت شانه‌ها و سبک زندگی کم‌تحرک است. در کودکان، عوامل مانند استفاده بیش از حد از وسایل الکترونیکی و نشستن نادرست نقش دارند، درحالی‌که در بزرگسالان، عادات کاری و نشستن طولانی‌مدت معمولاً موجب بروز این ناهنجاری می‌شود. پیشگیری و اصلاح این مشکل از طریق تقویت عضلات پشت شانه‌ها، توجه به وضعیت بدن و انجام فعالیت‌های فیزیکی منظم می‌تواند به بهبود وضعیت و جلوگیری از مشکلات بعدی کمک کند.
منابع:
https://www.medicalnewstoday.com/articles/318556#Causes-and-risk-factors-for-rounded-shoulders
تایید شده توسط دکتر علوی طوسی
محتوای این مقاله صرفا برای آگاه سازی شما عزیزان است. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان از پزشک مشاوره بگیرید
