محل قرار گیری | در گردن، بین عضله استرنوکلیدوماستوئید و عضلات بلند گردن، در نزدیکی شبکه بازویی (Brachial Plexus). |
سر ثابت | زوائد عرضی مهرههای گردنی (C3-C7). |
سر متحرک | دندههای اول و دوم. |
خون رسانی | شاخههایی از شریان مهرهای، شریان گردنی عمقی و شریان عرضی گردن. |
عصب رسانی | شاخههای قدامی اعصاب گردنی (C4-C8). |
عملکرد | کمک به خم کردن و تثبیت گردن و بالا بردن دندهها در هنگام تنفس عمیق (بهعنوان عضلات کمکی تنفسی). |
فهرست محتوا
Toggleمقدمه
عضله اسکالن (Scalene Muscles) مجموعهای از عضلات عمقی در گردن هستند که در حرکات گردن و شانه نقش کلیدی ایفا میکنند. این عضلات به دلیل قرارگیری در نزدیکی اعصاب مهم و عروق بزرگ، از اهمیت بالایی در آناتومی و بیومکانیک بدن برخوردارند. در این مقاله، به بررسی محل قرارگیری، ساختار، عملکرد و آسیبهای عضله اسکالن پرداخته میشود. همچنین، بهترین تمرینها برای تقویت این عضلات معرفی خواهند شد.با مقاله ی دکتر حوصله همراه ما باشید.
عضله اسکالن چیست؟
عضلات اسکالن گروهی از عضلات عمقی گردنی هستند که در حرکات گردن و شانه نقش مهمی ایفا میکنند. این گروه عضلانی شامل سه بخش است: عضله اسکالن قدامی، میانی و خلفی. این عضلات از زوائد عرضی مهرههای گردنی (C2-C7) منشأ گرفته و به دندههای اول و دوم متصل میشوند و درنتیجه میتوانند بهعنوان عضلات کمکی تنفسی عمل کرده و در تثبیت و حرکت گردن مؤثر باشند. عضله اسکالن قدامی معمولاً از زوائد عرضی مهرههای گردنی C3 تا C6 منشأ میگیرد و به دنده اول متصل میشود. عضله اسکالن میانی از زوائد عرضی مهرههای C2 تا C7 آغاز میشود و نیز به دنده اول متصل است. درحالیکه عضله اسکالن خلفی از زوائد عرضی مهرههای C5 تا C7 شروعشده و به دنده دوم متصل میشود.
عضلات اسکالن با همکاری یکدیگر میتوانند حرکات خمیدگی جانبی و چرخش گردن را انجام دهند و در تثبیت گردن هنگام حرکت یا فشار، کمک میکنند. علاوه بر این، این عضلات نقش کمکی در تنفس ایفا میکنند؛ زمانی که دندهها باید در هنگام تنفس عمیق بالا روند، عضلات اسکالن میتوانند به بالابردن دندههای اول و دوم کمک کنند که این کار حجم قفسه سینه را افزایش میدهد و به تنفس عمیقتر و مؤثرتر کمک میکند.
موقعیت عضلات اسکالن در گردن و نزدیکی آنها به شبکه بازویی و عروق زیرترقوهای باعث میشود که در آسیبشناسیهایی مانند سندرم خروجی قفسه سینه (Thoracic Outlet Syndrome) درگیر شوند. در این حالت، فشار عضلات اسکالن میتواند به عصبها یا عروق مجاور آسیب رسانده و موجب بیحسی، ضعف و مشکلات دیگر شود. این آسیبها میتوانند به علت وضعیتهای نامناسب بدن، تمرینات نادرست، یا کشیدگیهای مکرر عضلات اسکالن بروز کنند.
محل قرارگیری عضله اسکالن
عضلات اسکالن در گردن قرار دارند و از زوائد عرضی مهرههای گردنی (C2-C7) منشأ میگیرند. این عضلات به دندههای اول و دوم متصل میشوند که آنها را در کنار عضلات دیگر گردن و ساختارهای مهمی مانند شبکه بازویی (Brachial Plexus) و عروق زیرترقوهای (Subclavian vessels) قرار میدهد. عضله اسکالن قدامی در قسمت جلو و داخلی گردن قرار دارد و بین عضله استرنوکلیدوماستوئید و عضله میانی اسکالن قرار میگیرد. عضله اسکالن میانی که بهعنوان بزرگترین عضله در بین این سه شناخته میشود، در قسمت جانبی گردن قرار دارد و پشت عضله قدامی قرار میگیرد.
عضله اسکالن خلفی در قسمت خلفی گردن و پشت عضله میانی قرار دارد و به دنده دوم متصل میشود. این موقعیت عضلات اسکالن باعث میشود که آنها در حرکات گردن، مانند خمکردن جانبی و چرخش و همچنین در فعالیتهای تنفسی، مانند بالابردن دندهها در تنفس عمیق، نقش داشته باشند.
بررسی سر ثابت اسکالن
سر ثابت عضلات اسکالن بخشهایی از این عضلات هستند که به زوائد عرضی مهرههای گردنی متصل میشوند و درواقع پایه ثابت برای عملکرد عضلات به شمار میروند. این بخشها در ساختار آناتومیک عضلات اسکالن اهمیت زیادی دارند و به عضلات این امکان را میدهند تا در زمان انقباض، حرکت یا تثبیت قسمتهای متصل به سر متحرک (دندهها) را ایجاد کنند. عضلات اسکالن قدامی، میانی و خلفی به ترتیب از زوائد عرضی مهرههای گردنی C3 تا C6، C2 تا C7 و C5 تا C7 منشأ میگیرند. این اتصالات به عضلات اجازه میدهند تا در عملکردهای مختلف ازجمله خمکردن جانبی گردن، چرخش و حفظ وضعیت سر و گردن نقش داشته باشند.
برای عضله اسکالن قدامی، سر ثابت به زوائد عرضی مهرههای C3 تا C6 متصل میشود که این بخش از عضله بهعنوان منبع اصلی انقباض عضله و حرکت آن عمل میکند. عضله اسکالن میانی که بزرگترین عضله در بین عضلات اسکالن است، سر ثابت خود را از زوائد عرضی مهرههای C2 تا C7 میگیرد و به همین دلیل در تثبیت و خمکردن گردن نقش دارد. عضله اسکالن خلفی نیز با سر ثابت خود که به زوائد عرضی مهرههای C5 تا C7 متصل است، عمدتاً درحرکت جانبی گردن و بالابردن دنده دوم در تنفس عمیق مشارکت دارد.
اهمیت سر ثابت در عملکرد عضلات اسکالن به این دلیل است که این قسمتها اساس انقباض عضله را تشکیل میدهند. سر ثابت نقش پایه را دارد و باعث میشود عضلات بتوانند سر متحرک را که شامل دندهها و سایر ساختارها است، حرکت دهند یا تثبیت کنند. این ویژگی عضلات اسکالن را به عضلاتی کلیدی درحرکت و تثبیت گردن تبدیل میکند و نقش مهمی در حرکات پیچیده و تنفس ایفا میکند.
بررسی سر متحرک عضله اسکالن
سر متحرک عضلات اسکالن، بخشهایی از عضلات هستند که به دندهها متصل میشوند و مسئول انتقال نیرو برای حرکت این ساختارها هستند. این سر متحرک هنگام انقباض عضله به حرکت دندهها و افزایش حجم قفسه سینه در هنگام تنفس کمک میکند. این ویژگی در تنفس عمیق بسیار مهم است، زیرا عضلات اسکالن با بالابردن دندهها باعث میشوند فضای بیشتری برای گسترش ریهها ایجاد شود. عضلات اسکالن قدامی، میانی و خلفی هرکدام سر متحرک متفاوتی دارند و به دندههای خاصی متصل میشوند که باعث میشود هر یک از آنها درحرکتهای خاص گردن و تنفس نقش متفاوتی ایفا کنند.
عضله اسکالن قدامی سر متحرک خود را به دنده اول متصل میکند. این اتصال به عضله این امکان را میدهد تا دنده اول را بالابرده و به افزایش حجم قفسه سینه در تنفس عمیق کمک کند. همچنین این عضله درحرکت خمکردن گردن به طرفین و حرکت به جلو نقش دارد و میتواند در تثبیت گردن در حین حرکتهای پیچیده کمک کند. عضله اسکالن میانی نیز سر متحرک خود را به دنده اول متصل میکند و به دلیل بزرگی این عضله، نقش کلیدی در حرکات جانبی گردن و تثبیت آن دارد. این عضله در حین انقباض میتواند دندهها را بالا ببرد و به عملکرد تنفسی کمک کند. عضله اسکالن خلفی که کوچکترین عضله در بین این سه است، سر متحرک خود را به دنده دوم متصل میکند و عمدتاً در بالا بردن دنده دوم و حرکت جانبی گردن مشارکت دارد.
عملکرد سر متحرک در عضلات اسکالن به این معنا است که این عضلات میتوانند نقشهای مهمی در حرکات گردن و تنفس ایفا کنند. عضلات اسکالن بهویژه در فعالیتهای فیزیکی که نیاز به تنفس عمیق دارند، مانند ورزش یا فعالیتهای شدید، نقش دارند. هنگامیکه بدن نیاز به افزایش حجم قفسه سینه برای ورود هوای بیشتر دارد، عضلات اسکالن به کمک میآیند و دندهها را بالا میبرند و فضای لازم برای گسترش ریهها را فراهم میکنند. این عضلات همچنین میتوانند در مواردی که نیاز به حرکت جانبی گردن یا خمکردن آن وجود دارد، بهعنوان عضلات کمکی عمل کنند.
سیستم عصبرسانی عضله اسکالن
سیستم عصبرسانی عضلات اسکالن نقش بسیار مهمی در عملکرد این عضلات دارد و از طریق اعصاب گردنی و شبکه بازویی این عصبرسانی انجام میشود. اعصاب گردنی C3 تا C8 از زوائد عرضی مهرههای گردنی بیرونآمده و مسیر خود را به سمت عضلات گردن و شانه ادامه میدهند و درنهایت به عضلات اسکالن میرسند. این عصبها نقش اصلی در تحریک عضلات برای انجام حرکات مختلف گردن و مشارکت در فرآیند تنفس دارند.
عضله اسکالن قدامی (Anterior Scalene) از اعصاب گردنی C5 و C6 عصبرسانی میشود. این عصبها از شاخههای شبکه بازویی منشأ میگیرند و به این عضله کمک میکنند تا در خمکردن گردن و حرکت آن به طرفین فعالیت کند و همچنین در بالابردن دندهها برای تنفس عمیق دخیل باشد. عضله اسکالن میانی (Middle Scalene) نیز بهواسطه اعصاب گردنی C3 تا C8 عصبرسانی میشود و این سیستم عصبرسانی باعث میشود این عضله بتواند درحرکتهای جانبی گردن و کمک به افزایش حجم قفسه سینه مشارکت داشته باشد. این عضله در تثبیت گردن و کمک به حرکتهای پیچیدهتر گردن نقش دارد.
عضله اسکالن خلفی (Posterior Scalene) که در قسمت خلفی گردن قرار دارد، عصبهای گردنی C7 و C8 را برای تحریک خود دریافت میکند. این عضله در بالابردن دنده دوم و حرکت جانبی گردن نقش دارد. وجود این عصبها و اتصال آنها به عضلات اسکالن باعث میشود که این عضلات بتوانند حرکات و عملکردهای مختلفی ازجمله تنفس و حرکت گردن را انجام دهند. اهمیت عصبرسانی صحیح به عضلات اسکالن در جلوگیری از اختلالات عصبی مانند بیحسی یا ضعف در نواحی گردن و شانه است. فشار یا آسیب به این اعصاب میتواند منجر به مشکلاتی مانند سندرم خروجی قفسه سینه (Thoracic Outlet Syndrome) شود که در آن فشار واردشده به عصبها و عروق میتواند علائمی همچون سوزش در بازوها ایجاد کند.
سیستم خونرسانی عضله اسکالن
عضلات اسکالن از طریق شبکهای از رگهای خونی تغذیه میشوند که شامل شریانهای اصلی گردن و شریانهای فرعی است که به این عضلات خونرسانی میکنند. این خونرسانی عمدتاً توسط شریان زیرترقوهای و شریان کاروتید داخلی صورت میگیرد. شریان زیرترقوهای (Subclavian Artery) که از شریانهای اصلی در ناحیه گردن و شانه محسوب میشود، خون را به قسمتهای مختلف این ناحیه، ازجمله عضلات اسکالن، میرساند.
عضله اسکالن قدامی و عضله اسکالن میانی بهطور عمده توسط شاخههای شریان زیرترقوهای و شریانهای جانبی مرتبط خونرسانی میشوند. شریانهای برونداد از این شریان شامل شریانهای ناحیه گردنی و شریانهای جانبی هستند که به عضلات کمک میکنند تا خون و مواد مغذی لازم برای عملکرد صحیح خود را دریافت کنند.
عضله اسکالن خلفی نیز توسط شاخههای خونرسانی مشابهی، مانند شریان زیرترقوهای و شریانهای کوچکتر تغذیه میشود. شریانهای این ناحیه بهویژه در تأمین خون برای این عضله در فرآیندهای تنفسی و حرکتهای جانبی گردن اهمیت دارند.
وجود این سیستم خونرسانی به عضلات اسکالن موجب میشود که عضلات بتوانند عملکردهای خود را بدون مشکل انجام دهند. خونرسانی کافی برای این عضلات حیاتی است، زیرا این عضلات در فعالیتهایی مانند تنفس و حرکتهای پیچیده گردن نقش دارند. درصورتیکه این سیستم خونرسانی تحتتأثیر مشکلاتی مانند انسداد یا فشار قرار گیرد، میتواند به بروز علائمی مانند ضعف یا اختلال در عملکرد عضلات منجر شود.
عملکرد اسکالن ازنظر آناتومی
عضلات اسکالن در آناتومی بدن انسان، نقشهای مهمی درحرکت و تثبیت گردن و همچنین در فرآیند تنفس ایفا میکنند. این عضلات بهویژه در فعالیتهایی که نیاز به حرکات پیچیده گردن یا تنفس عمیق دارند، نقش دارند. این عضلات بااتصال به دندهها و مهرههای گردنی، میتوانند در انجام انواع حرکتهای گردن و گسترش حجم قفسه سینه هنگام تنفس کمک کنند.
عضله اسکالن قدامی در خمکردن گردن به سمت جلو و حرکت جانبی گردن نقش دارد و در تنفس عمیق با بالابردن دندهها کمک میکند. این عضله به دلیل موقعیت و اتصال خود به دنده اول، میتواند در حرکات پیچیده گردن و تثبیت آن در وضعیتهای مختلف مشارکت داشته باشد. عضله اسکالن میانی نیز در خمکردن و حرکت جانبی گردن، بهویژه درحرکتهای جانبی و تثبیت آن، عمل میکند. این عضله با بالابردن دندهها در هنگام تنفس عمیق، به عملکرد سیستم تنفسی کمک میکند. عضله اسکالن خلفی کوچکترین عضله از این گروه است و نقش آن درحرکت جانبی گردن و بالابردن دنده دوم برای تنفس عمیق برجسته است.
عضلات اسکالن بهعنوان عضلات کمکی در فرآیند تنفس عمل میکنند، بهویژه زمانی که بدن نیاز به تنفس عمیقتر دارد، مانند هنگام ورزش یا فعالیتهای جسمانی شدید. این عضلات با انقباض خود، دندهها را بالا میبرند و فضای بیشتری برای گسترش ریهها ایجاد میکنند. این عمل به افزایش حجم قفسه سینه و تسهیل ورود و خروج هوا در ریهها کمک میکند.
عملکرد اسکالن ازنظر بیومکانیک
عضلات اسکالن که شامل اسکالن قدامی، میانی و خلفی میشوند، در بیومکانیک گردن و سیستم تنفسی نقشهای حیاتی ایفا میکنند. این عضلات به دلیل موقعیت و ساختار خود، بهعنوان عضلات کمکی درحرکتهای گردن و افزایش حجم قفسه سینه برای تنفس عمیق عمل میکنند. عملکرد این عضلات از منظر بیومکانیک به چگونگی تعامل آنها بااستخوانها، مفاصل و دیگر عضلات اطراف گردن و شانه مربوط میشود.
در ابتدا، باید توجه داشت که عضلات اسکالن بااتصال به مهرههای گردنی و دندهها، در ایجاد حرکات پیچیده گردن و تثبیت موقعیت آن نقش دارند. این عضلات، بهویژه در حرکات خمکردن گردن به طرفین و عقب، مشارکت دارند و به حفظ وضعیت صحیح سر و گردن کمک میکنند. درحرکتهای شدید و ورزشهای خاص، عضلات اسکالن میتوانند فشار زیادی را بر گردن وارد کرده و با تثبیت ستون فقرات گردنی، از آسیبهای احتمالی جلوگیری کنند.
از منظر بیومکانیک، عضلات اسکالن همچنین در فرآیند تنفس عمیق مؤثر هستند. این عضلات بهخصوص در زمانهایی که نیاز به تنفس سریع و عمیق وجود دارد، مانند هنگام ورزش یا فعالیتهای جسمانی شدید، به بالا بردن دندهها کمک میکنند و فضای بیشتری برای گسترش ریهها فراهم میآورند. این ویژگی بهویژه در اسکالن قدامی و میانی بارز است که میتوانند با انقباض خود، فشار لازم برای بالا بردن دندهها را ایجاد کنند.
آسیبهای عضله اسکالن
عضلات اسکالن در ناحیه گردن و شانه قرار دارند و به دلیل نقشی که درحرکت گردن و فرآیند تنفس ایفا میکنند، آسیبدیدگی آنها میتواند تأثیرات زیادی بر عملکرد روزمره و کیفیت زندگی داشته باشد. آسیبهای عضله اسکالن میتوانند شامل کشیدگی، گرفتگی عضلانی، التهاب و حتی آسیبهای مزمن به دلیل فشار یا استفاده بیشازحد باشند. این آسیبها میتوانند باعث محدودیت حرکتی و مشکلات عصبی در نواحی گردن، شانه و بازو شوند.
یکی از شایعترین مشکلات عضلات اسکالن، سندرم خروجی قفسه سینه (Thoracic Outlet Syndrome) است. این سندرم زمانی رخ میدهد که عصبهای گردنی یا عروق خونی در ناحیه بین عضلات اسکالن فشرده شوند. این وضعیت میتواند منجر به علائمی مانند سوزش، بیحسی و ضعف در بازوها و دستها شود. فشار بر عصبهای گردنی یا شریانها میتواند به علت انقباض غیرطبیعی عضلات اسکالن، آسیبهای مربوط به وضعیت نامناسب بدن یا فعالیتهای تکراری باشد که موجب تنش و فشار بر این عضلات میشود.
کشیدگی یا آسیبهای عضلانی به دلیل فعالیتهای شدید یا حرکتهای نادرست میتوانند به عضلات اسکالن آسیب برسانند. این نوع آسیبها معمولاً در ناحیه گردن و شانه هستند و میتوانند حرکتهای گردن را محدود کنند. ورزشهای سنگین و تمرینات نادرست، کارهای دستی سنگین و همچنین فعالیتهایی که نیاز به حرکتهای تکراری گردن دارند، میتوانند باعث کشیدگی یا آسیب این عضلات شوند.
التهاب عضلات اسکالن نیز یکی دیگر از آسیبهای شایع است که میتواند به دلیل استفاده بیشازحد یا عدم تعادل عضلانی ایجاد شود. التهاب عضله بهعنوان پاسخ بدن به آسیب یا تحریک بیشازحد، میتواند باعث احساس سختی در ناحیه گردن شود. این التهاب ممکن است با فشار بر اعصاب گردنی و ایجاد علائم عصبی همراه باشد.
دلایل بروز آسیبهای عضله اسکالن
آسیبهای عضله اسکالن میتوانند ناشی از مجموعهای از دلایل مختلف باشند که شامل فشارهای مکانیکی، استفاده بیشازحد، یا عدم تعادل عضلانی است. این عضلات به دلیل موقعیت خود در گردن و شانه و نقش آنها در حرکات پیچیده و تنفس، تحتفشارهای مختلفی قرار دارند که میتوانند منجر به آسیب و التهاب شوند.
یکی از دلایل اصلی آسیبهای عضله اسکالن، انجام فعالیتهای تکراری یا فشار بیشازحد به عضلات است. این وضعیت بهویژه در مشاغل یا فعالیتهایی که شامل حرکات مکرر گردن یا شانه میشوند، مانند کارهای اداری، ورزشهای سنگین یا کارهای دستی سنگین، بسیار شایع است. این نوع فعالیتها میتوانند باعث تنش عضلانی و درنتیجه کشیدگی یا آسیب عضلات اسکالن شوند.
وضعیت نادرست بدن و نشستن یا ایستادن در حالتهای غلط میتواند فشار زیادی به عضلات اسکالن وارد کند. برای مثال، نشستن طولانیمدت با گردن خمشده به جلو یا شانههای گرد میتواند باعث انقباض و کشیدگی این عضلات و ایجاد اختلال در عملکرد آنها شود.
بهترین حرکات برای تقویت عضله اسکالن
برای تقویت عضلات اسکالن، چندین حرکت مؤثر وجود دارد که میتوانند به افزایش قدرت و انعطافپذیری این عضلات کمک کنند. این حرکات میتوانند شامل تمرینات کششی و تقویتی باشند که هدفشان تقویت عضلات گردن و شانه و بهبود وضعیت عضلات اسکالن است.
یکی از حرکات کلیدی برای تقویت عضلات اسکالن، حرکت خم کردن گردن به طرفین است. برای انجام این حرکت، سرخود را بهآرامی به یکطرف خمکنید و از دست خود برای ایجاد فشار ملایم استفاده کنید تا کشش در ناحیه گردن احساس شود. این تمرین برای اسکالن میانی مفید است و میتواند به کاهش تنش عضلانی کمک کند.
حرکت کشش جانبی گردن نیز برای تقویت عضلات اسکالن بسیار مؤثر است. در این حرکت، سرخود را به سمت شانههای خود میکشید و فشار مختصری بر روی سرخود وارد میکنید تا احساس کشش در ناحیه گردن داشته باشید. این تمرین میتواند برای اسکالنهای قدامی و خلفی مفید باشد و به بهبود انعطافپذیری و قدرت آنها کمک کند.
سخن پایانی
عضلات اسکالن با نقشهای حیاتی خود درحرکت و پایداری گردن و همچنین در حمایت از فرآیند تنفسی، از اهمیت ویژهای برخوردارند. تقویت این عضلات از طریق تمرینات مناسب میتواند به افزایش قدرت و بهبود حرکت و انعطافپذیری کمک کند. شناخت و درک آسیبها و دلایل بروز آنها، همچنین انجام تمرینات هدفمند و صحیح، میتواند به پیشگیری از آسیبهای عضلات اسکالن و بهبود کیفیت زندگی شما کمک کند.
منایع:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK544222/
https://www.kenhub.com/en/library/anatomy/scalene-muscles
https://teachmeanatomy.info/neck/muscles/scalene/
https://teachmeanatomy.info/encyclopaedia/m/middle-scalene/
https://teachmeanatomy.info/encyclopaedia/p/posterior-scalene/
https://teachmeanatomy.info/encyclopaedia/a/anterior-scalene