آرنج، مفصلی حیاتی و پیچیده در اندام فوقانی به شمار می‌رود که نقش‌محوری در طیف گسترده‌ای از فعالیت‌های روزمره و ورزشی ایفا می‌کند. این مفصل که محل اتصال استخوان بازو به استخوان‌های زند زیرین و زند زبرین (رادیوس و اولنا) است، به ما امکان خم‌وراست کردن بازو، چرخش ساعد و انجام حرکات ظریف و قدرتی را می‌دهد. از برداشتن یک فنجان چای گرفته تا نواختن پیانو، نوشتن، بلندکردن اشیای سنگین و شرکت در فعالیت‌های ورزشی، آرنج در تمام این حرکات به طور فعال درگیر است.
در ورزش‌هایی مانند تنیس، بدمینتون، گلف و وزنه‌برداری، آرنج تحت‌فشارهای مکرر و شدید قرار می‌گیرد. حرکات تکراری، ضربات ناگهانی و نیروهای پیچشی می‌توانند به بافت‌های نرم اطراف مفصل، به‌ویژه تاندون‌ها و عضلات ساعد، آسیب وارد کنند. حفظ سلامت آرنج برای انجام صحیح فعالیت‌های روزمره و ورزشی ضروری است.
ضعف یا آسیب در این مفصل می‌تواند منجر به محدودیت حرکتی، درد و ناتوانی در انجام وظایف ساده شود؛ بنابراین، درک ساختار آرنج، عوامل مؤثر بر سلامت آن و راهکارهای پیشگیری از آسیب‌دیدگی، از اهمیت بسزایی برخوردار است. این آگاهی برای ورزشکاران و افرادی که فعالیت‌های تکراری با دست و بازو انجام می‌دهند، بسیار مهم است. در این مقاله از سایت دکتر حوصله با علائم درد در آرنج بازیکنان تنیس و راه‌های درمان آن آشنا خواهیم شد.
درد آرنج بازیکنان تنیس چیست؟
اصطلاح “درد آرنج بازیکنان تنیس” یا به عبارت تخصصی‌تر “التهاب اپی‌کندیل خارجی” به یک عارضه شایع گفته می‌شود که با درد در قسمت بیرونی آرنج (اپی‌کندیل خارجی) مشخص می‌گردد. این ناحیه محل اتصال تاندون‌های عضلات اکستانسور ساعد (بازکننده‌های مچ دست و انگشتان) به استخوان بازو است. در این عارضه، تاندون‌های متصل به اپی‌کندیل خارجی، دچار التهاب و میکروتروما (آسیب‌های بسیار کوچک) می‌شوند. این آسیب معمولاً در اثر استفاده بیش از حد، حرکات تکراری مچ دست و ساعد، و یا تکنیک‌های نامناسب ورزشی ایجاد می‌شود.
درد آرنج تنیس‌بازان تنها محدود به ورزش تنیس نیست و می‌تواند در افرادی که به طور مکرر از عضلات ساعد خود استفاده می‌کنند، مانند نقاشان، نجاران، تایپیست‌ها و مکانیک‌ها نیز رخ دهد. تشخیص افتراقی این عارضه از سایر دردهای آرنج از اهمیت بالایی برخوردار است. دردهای آرنج می‌توانند ناشی از علل مختلفی مانند آرتروز، آسیب‌های رباطی، فشردگی عصب اولنار، و یا سندرم تونل کوبیتال باشند.
التهاب اپی‌کندیل داخلی (گلف البو) نوع دیگری از درد آرنج است که در قسمت داخلی آرنج احساس می‌شود و در اثر التهاب تاندون‌های فلکسور ساعد ایجاد می‌شود. درحالی‌که درد آرنج تنیس‌بازان در قسمت خارجی آرنج متمرکز است، گلف البو در قسمت داخلی احساس می‌شود. تشخیص دقیق علت درد آرنج برای انتخاب روش مداخله مناسب ضروری است.
علائم درد آرنج بازیکنان تنیس
افرادی که دچار التهاب اپی‌کندیل خارجی هستند، طیف وسیعی از نشانه‌ها و علائم را تجربه می‌کنند. شایع‌ترین علامت، درد در قسمت بیرونی آرنج است که ممکن است به سمت ساعد و مچ دست انتشار یابد. این درد معمولاً با فعالیت‌هایی که مستلزم استفاده از عضلات ساعد هستند، تشدید می‌شود.
از دیگر علائم درد در آرنج بازیکنان تنیس می‌توان به موارد ذکر شده در زیر اشاره کرد:
- حساسیت به لمس: لمس ناحیه اپی‌کندیل خارجی باعث ایجاد درد و ناراحتی می‌شود.
- ضعف مچ و ساعد: فرد ممکن است در گرفتن اشیاء، باز کردن درها، چرخاندن دستگیره‌ها و یا بلندکردن اجسام سنگین با مشکل مواجه شود.
- سختی در گرفتن اشیا: گرفتن یک فنجان چای، دست‌دادن و یا انجام فعالیت‌هایی که نیاز به گرفتن اشیا دارند، ممکن است دردناک و دشوار باشد.
- درد در هنگام باز کردن مچ دست: حرکت‌دادن مچ دست به سمت بالا (اکستنشن) در برابر مقاومت، درد را تشدید می‌کند.
- درد در هنگام چرخاندن ساعد به سمت خارج (سوپیناسیون): چرخاندن کف دست به سمت بالا در برابر مقاومت نیز ممکن است دردناک باشد.
- درد شبانه: در برخی موارد، درد آرنج ممکن است در شب تشدید شده و باعث اختلال در خواب فرد گردد.
شایان‌ذکر است که شدت علائم در افراد مختلف متفاوت خواهد بود.. در موارد خفیف، درد ممکن است فقط در حین فعالیت‌های شدید ورزشی یا کاری احساس شود. در موارد شدیدتر، درد ممکن است دائمی بوده و در انجام فعالیت‌های روزمره اختلال ایجاد کند.
علت‌های درد آرنج بازیکنان تنیس
دلایل متعددی می‌توانند در بروز التهاب اپی‌کندیل خارجی نقش داشته باشند. مهم‌ترین عامل، استفاده بیش از حد و فشار مکرر بر عضلات ساعد و تاندون‌های متصل به اپی‌کندیل خارجی است.
سایر عوامل مؤثر شامل موارد زیر است:
- تکنیک‌های غلط ورزشی: در ورزش تنیس، ضربه‌زدن با تکنیک نامناسب (به‌عنوان‌مثال، استفاده از مچ دست به‌جای کل بدن برای ضربه‌زدن) می‌تواند فشار زیادی را بر عضلات ساعد وارد کند.
- تجهیزات نامناسب: استفاده از راکت تنیس با اندازه نامناسب، گریپ (دسته) نامناسب و یا زه‌کشی نامناسب می‌تواند خطر آسیب‌دیدگی را افزایش دهد.
- حرکات تکراری: انجام حرکات تکراری مچ دست و ساعد در فعالیت‌های شغلی و یا تفریحی (مانند تایپ‌کردن، نقاشی، نجاری و غیره) می‌تواند منجر به التهاب تاندون‌ها شود.
- ضعف عضلات ساعد و شانه: ضعف عضلات ساعد و شانه باعث می‌شود که عضلات آرنج برای جبران این ضعف، فعالیت بیشتری انجام دهند و در نتیجه آسیب ببینند.
- گرم‌نکردن کافی: عدم گرم‌کردن مناسب قبل از فعالیت ورزشی، عضلات و تاندون‌ها را در برابر آسیب‌پذیرتر می‌کند.
- سن: با افزایش سن، انعطاف‌پذیری و قدرت تاندون‌ها کاهش می‌یابد و احتمال آسیب‌دیدگی افزایش می‌یابد.
- شرایط پزشکی زمینه‌ای: برخی از شرایط پزشکی مانند دیابت و آرتروز می‌توانند خطر ابتلا به التهاب اپی‌کندیل خارجی را افزایش دهند.
راه‌های تشخیص درد آرنج بازیکنان تنیس
تشخیص التهاب اپی‌کندیل خارجی معمولاً بر اساس شرح‌حال بیمار و معاینه فیزیکی انجام می‌شود. پزشک متخصص ابتدا در مورد علائم، شدت درد، فعالیت‌هایی که درد را تشدید می‌کنند و سابقه پزشکی بیمار سؤالاتی را مطرح می‌کند.
در معاینه فیزیکی، پزشک به دنبال موارد زیر می‌گردد:
- حساسیت به لمس: لمس ناحیه اپی‌کندیل خارجی باعث ایجاد درد می‌شود.
- تست‌های عملکردی: انجام تست‌های خاصی که عضلات اکستانسور ساعد را درگیر می‌کنند، درد را تشدید می‌کند. این تست‌ها شامل اکستنشن مچ دست در برابر مقاومت، اکستنشن انگشتان در برابر مقاومت و سوپیناسیون ساعد در برابر مقاومت است.
- محدودیت حرکتی: ممکن است محدودیت خفیفی در دامنه حرکتی آرنج وجود داشته باشد.
- در برخی موارد، ممکن است برای رد سایر علل درد آرنج، انجام تصویربرداری ضروری باشد.
- رادیوگرافی (اشعه ایکس): برای بررسی وجود شکستگی یا آرتروز انجام می‌شود.
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): برای ارزیابی دقیق‌تر تاندون‌ها، رباط‌ها و سایر بافت‌های نرم اطراف آرنج انجام می‌شود. MRI می‌تواند پارگی تاندون‌ها، آسیب‌های رباطی و سایر ناهنجاری‌ها را نشان دهد.
- سونوگرافی: برای ارزیابی تاندون‌ها و بافت‌های نرم اطراف آرنج و تشخیص التهاب و پارگی تاندون‌ها استفاده می‌شود. سونوگرافی یک روش تصویربرداری غیرتهاجمی و ارزان است که می‌تواند در مطب پزشک انجام شود.
- تشخیص دقیق و افتراقی علت درد آرنج برای انتخاب روش مداخله مناسب بسیار مهم است.
حرکات ورزشی برای بهبود درد آرنج بازیکنان تنیس
تمرینات ورزشی نقش مهمی در فرایند بهبود و بازتوانی التهاب اپی‌کندیل خارجی دارند. این تمرینات به تقویت عضلات ساعد، افزایش انعطاف‌پذیری تاندون‌ها و کاهش درد کمک می‌کنند. بااین‌حال، لازم است که قبل از شروع هرگونه برنامه تمرینی، با متخصص مشورت شود.
انواع درد آرنج بازیکنان تنیس
التهاب اپی‌کندیل خارجی را می‌توان بر اساس شدت علائم و مدت‌زمان درد به دودسته اصلی تقسیم کرد:
درد حاد
درد حاد، یک واکنش فیزیولوژیک و طبیعی بدن در برابر آسیب یا محرک‌های خطرناک بوده که به طور ناگهانی بروز می‌کند. این نوع درد، اغلب در اثر یک آسیب مشخص، مانند ضربه، بریدگی، شکستگی استخوان، یا سوختگی، ایجاد می‌شود. ویژگی اصلی درد حاد، شدت بالای آن است که به‌سرعت به مغز مخابره شده و فرد را از وجود خطر آگاه می‌سازد. این درد معمولاً با علائمی نظیر التهاب، تورم، قرمزی و محدودیت حرکتی در ناحیه آسیب‌دیده همراه است. به‌عنوان‌مثال، پیچ‌خوردگی مچ پا، یک مثال مشخص از درد حاد محسوب می‌گردد که با درد شدید، تورم و مشکل در راه‌رفتن همراه است.
به طور معمول، درد حاد در عرض چند هفته، با بهبود آسیب و فروکش‌کردن التهاب، برطرف می‌شود. هدف اصلی درمان در درد حاد، کاهش درد، کنترل التهاب و تسریع روند ترمیم بافت آسیب‌دیده است. استفاده از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)، استراحت، یخ درمانی و فیزیوتراپی، از جمله روش‌های رایج در درمان درد حاد محسوب می‌شوند.
درد مزمن
درد مزمن، بر خلاف درد حاد، به دردی گفته می‌شود که بیش از سه ماه به طول انجامیده و حتی پس از بهبودی ظاهری آسیب اولیه نیز ادامه می‌یابد. این نوع درد، فراتر از یک علامت هشداردهنده عمل کرده و یک بیماری مستقل در نظر گرفته می‌شود. درد مزمن، می‌تواند از نظر شدت و نوع متغیر باشد؛ گاهی خفیف و آزاردهنده، و گاهی متوسط و ناتوان‌کننده است. این درد ممکن است به طور مداوم وجود داشته باشد، یا به‌صورت متناوب و دوره‌ای بروز کند. علل درد مزمن بسیار متنوع هستند و شامل استفاده بیش از حد از یک عضو، حرکات تکراری، عدم درمان مناسب درد حاد، بیماری‌های مزمن مانند آرتروز و فیبرومیالژیا، آسیب‌های عصبی، و حتی عوامل روانی می‌شوند.
برای مثال، کمردرد مزمن که ناشی از دیسک کمر یا آرتروز باشد، یک نمونه از درد مزمن است که می‌تواند کیفیت زندگی فرد را به‌شدت تحت‌تأثیر قرار دهد. مدیریت درد مزمن، معمولاً نیازمند درمان‌های متعددی از قبیل داروهای مسکن (از جمله داروهای مخدر در موارد خاص)، فیزیوتراپی، روان‌درمانی و مداخلات جراحی در صورت لزوم، می‌شود.
تشخیص نوع درد (حاد یا مزمن) برای انتخاب روش مناسب اهمیت دارد. در موارد حاد، تمرکز بر کاهش التهاب و درد است. در موارد مزمن، تمرکز بر تقویت عضلات ساعد، افزایش انعطاف‌پذیری تاندون‌ها و بهبود عملکرد است.
راه‌های پیشگیری از درد آرنج بازیکنان تنیس
پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. با رعایت راهکارهای پیشگیرانه می‌توان از بروز التهاب اپی‌کندیل خارجی جلوگیری کرد. راهکارهای پیشگیرانه درد آرنج بازیکنان تنیس عبارت‌اند از:
- اصلاح تکنیک ورزشی: یادگیری تکنیک صحیح ضربه‌زدن در تنیس و سایر ورزش‌ها می‌تواند فشار وارده بر عضلات ساعد را کاهش دهد.
- استفاده از تجهیزات مناسب: استفاده از راکت تنیس با اندازه مناسب، گریپ (دسته) مناسب و زه‌کشی مناسب می‌تواند خطر آسیب‌دیدگی را کاهش دهد.
- انجام حرکات کششی و تقویتی: انجام منظم حرکات کششی و تقویتی عضلات ساعد و شانه می‌تواند قدرت و انعطاف‌پذیری عضلات را افزایش داده و از آسیب‌دیدگی جلوگیری کند.
- گرم‌کردن و سردکردن: گرم‌کردن مناسب قبل از فعالیت ورزشی و سردکردن بعد از آن، عضلات و تاندون‌ها را برای فعالیت آماده کرده و از آسیب‌دیدگی جلوگیری می‌کند.
- استراحت: استراحت کافی به عضلات و تاندون‌ها اجازه می‌دهد تا ترمیم شوند.
- تنوع در فعالیت‌ها: اجتناب از انجام فعالیت‌های تکراری به مدت طولانی می‌تواند فشار وارده بر عضلات ساعد را کاهش دهد.
- ارگونومی: رعایت اصول ارگونومی در محیط کار می‌تواند از بروز آسیب‌دیدگی‌های ناشی از حرکات تکراری جلوگیری کند.
- تقویت عضلات شانه: تقویت عضلات شانه به توزیع مناسب نیرو کمک می‌کند و فشار بر روی آرنج را کم می‌کند.
نتیجه‌گیری
درد آرنج بازیکنان تنیس یا التهاب اپی‌کندیل خارجی، یک عارضه شایع است که می‌تواند بر کیفیت زندگی افراد تأثیر منفی بگذارد. آگاهی از عوامل خطر، علائم و راهکارهای پیشگیری از این عارضه، نقش مهمی در حفظ سلامت آرنج و جلوگیری از بروز آسیب‌دیدگی دارد. تشخیص سریع و مناسب، همراه با تمرینات ورزشی و استراحت کافی، می‌تواند به بهبود علائم و بازگشت به فعالیت‌های روزمره کمک کند.
در صورت عدم درمان مناسب، التهاب اپی‌کندیل خارجی می‌تواند مزمن شده و منجر به محدودیت حرکتی و ناتوانی در انجام فعالیت‌های ساده شود؛ بنابراین، توجه به علائم اولیه و مراجعه به متخصص برای تشخیص و دریافت راهکارهای مناسب، از اهمیت بسزایی برخوردار است. با رعایت نکات پیشگیرانه و انجام منظم تمرینات ورزشی، می‌توان از بروز این عارضه جلوگیری کرد و از سلامت آرنج خود محافظت نمود.در صورت تمایل باقی مقالات در این حوزه را هم مطالعه بفرمایید.
تایید شده توسط دکتر علی حوصله
محتوای این مقاله صرفا برای آگاه سازی شما عزیزان است. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان از پزشک مشاوره بگیرید
