آرنج، مفصلی بسیار مهم در بدن انسان است که نقش مهمی در انجام طیف وسیعی از حرکات روزمره و فعالیت‌های ورزشی ایفا می‌کند. این مفصل که محل اتصال استخوان بازو با استخوان‌های زند زبرین و زند زیرین است، امکان خم‌وراست شدن بازو و همچنین چرخش ساعد را فراهم می‌سازد. عملکرد صحیح این مفصل، به‌سلامت و یکپارچگی اجزای مختلف آن، از جمله استخوان‌ها، رباط‌ها، عضلات و تاندون‌ها وابسته خواهد بود. در این میان، تاندون‌های داخلی آرنج که عضلات خم‌کننده مچ و انگشتان را به برجستگی داخلی استخوان بازو متصل می‌کنند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند.
این تاندون‌ها، نیروی تولید شده توسط عضلات ساعد را به مچ و دست منتقل می‌کنند و امکان انجام فعالیت‌هایی مانند گرفتن اشیا، نوشتن و خم‌کردن مچ را فراهم می‌آورند. سلامت این تاندون‌ها برای انجام حرکات بدون اشکال و دردناک ضروری است و هرگونه اختلال در عملکرد آن‌ها می‌تواند منجر به محدودیت حرکتی و ایجاد ناراحتی در ناحیه آرنج شود. به همین دلیل، شناخت و مراقبت از این بخش از بدن، برای افرادی که فعالیت‌های تکراری یا ورزش‌هایی مانند گلف انجام می‌دهند، از اهمیت بالایی برخوردار است. در این مقاله از سایت دکتر حوصله قصد داریم شما را با عارضه آرنج گلف‌بازیان، علائم، علل و راهکارهای پیشگیری از آن آشنا کنیم.
عارضه آرنج گلف‌بازیان چیست؟
عارضه آرنج گلف‌بازان که با نام علمی “اپی‌کندیلیت داخلی” شناخته می‌شود، یک اختلال التهابی است که تاندون‌های داخلی آرنج را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در این عارضه، تاندون‌هایی که عضلات خم‌کننده مچ و انگشتان را به برجستگی داخلی استخوان بازو متصل می‌کنند، دچار التهاب و آسیب‌های میکروسکوپی می‌شوند. این وضعیت، در اثر استفاده بیش از حد یا حرکات تکراری مچ و ساعد ایجاد شده و منجر به ایجاد ناراحتی و محدودیت حرکتی در ناحیه آرنج می‌گردد.
نکته مهمی که باید به آن توجه داشت، تفاوت این عارضه با “آرنج تنیس‌بازان” است. درحالی‌که آرنج گلف‌بازان تاندون‌های داخلی آرنج را درگیر می‌کند، آرنج تنیس‌بازان تاندون‌های خارجی آرنج را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به‌عبارت‌دیگر، آرنج گلف‌بازان باعث ایجاد ناراحتی در قسمت داخلی آرنج می‌شود، اما آرنج تنیس‌بازان باعث ایجاد ناراحتی در قسمت خارجی آرنج می‌گردد. این تفاوت، در تشخیص و رویکردهای مدیریتی این دو عارضه از اهمیت بالایی برخوردار است. عارضه آرنج گلف‌بازان، اگرچه اغلب با فعالیت‌های ورزشی مانند گلف مرتبط است، اما می‌تواند در اثر انجام سایر فعالیت‌های تکراری که شامل استفاده از مچ و ساعد هستند، نیز ایجاد شود.
علائم عارضه آرنج گلف‌بازان
افرادی که به عارضه آرنج گلف‌بازان دچار می‌شوند، معمولاً علائم و نشانه‌های مشخصی را تجربه می‌کنند که می‌تواند در شدت و نوع متفاوت باشد. یکی از شایع‌ترین علائم، احساس ناخوشایند در قسمت داخلی آرنج به شمار می‌رود. این احساس ناخوشایند، می‌تواند به‌صورت خفیف و مبهم آغاز شود و به‌تدریج باگذشت زمان و انجام فعالیت‌هایی که باعث تشدید آن می‌شوند، افزایش یابد. در برخی موارد، این احساس ناخوشایند بسیار شدید و آزاردهنده بوده و ممکن است و فرد را از انجام فعالیت‌های روزمره باز دارد.
علاوه بر احساس ناخوشایند، ضعف مچ و دست نیز یکی دیگر از علائم شایع این عارضه است. افراد مبتلا ممکن است در گرفتن اشیا، چرخاندن دستگیره در یا انجام کارهایی که نیاز به قدرت مچ و دست دارند، دچار مشکل شوند. این ضعف، می‌تواند ناشی از التهاب و آسیب تاندون‌های داخلی آرنج باشد که عضلات خم‌کننده مچ و انگشتان را کنترل می‌کنند.
محدودیت در انجام حرکات چرخشی یا خمشی نیز از دیگر علائم مهم عارضه آرنج گلف‌بازان است. افراد مبتلا ممکن است در خم‌کردن مچ به سمت داخل، چرخاندن ساعد به سمت بالا یا پایین و یا باز کردن کامل آرنج دچار مشکل شوند. این محدودیت حرکتی، ناشی از التهاب و تورم در ناحیه آرنج بوده که سبب کاهش دامنه حرکتی مفصل می‌شود.
ناگفته نماند که در برخی موارد، افراد مبتلا به عارضه آرنج گلف‌بازان ممکن است احساس سوزش یا گزگز در امتداد ساعد و انگشتان نیز داشته باشند. این احساس، می‌تواند ناشی از فشار بر روی عصب اولنار باشد که از ناحیه آرنج عبور می‌کند.
علت‌های عارضه آرنج گلف‌بازان
عارضه آرنج گلف‌بازان، معمولاً در اثر استفاده بیش از حد یا حرکات تکراری مچ و ساعد ایجاد می‌شود. این حرکات، می‌توانند باعث ایجاد فشار و استرس بر روی تاندون‌های داخلی آرنج شوند و در نهایت منجر به التهاب و آسیب‌های میکروسکوپی در این تاندون‌ها شوند.
1. استفاده بیش از حد و حرکات تکراری
همان‌طور که اشاره شد، استفاده بیش از حد (Overuse) و انجام حرکات تکراری (Repetitive Motions) به طور معمول در صدر فهرست علل بروز آرنج گلف‌بازان قرار دارند. این حرکات، از جمله آن‌هایی که شامل انقباضات مکرر عضلات خم‌کننده مچ و انگشتان می‌شوند، می‌توانند فشار و استرس قابل‌توجهی را بر تاندون‌های داخلی آرنج مانند تاندون‌های متصل به اپیکوندیل داخلی استخوان بازو (Medial Epicondyle of the Humerus)، وارد کنند. این فشار و استرس مداوم، منجر به ایجاد آسیب‌های میکروسکوپی (Microtrauma) در بافت تاندون شده و در نهایت، فرایند التهابی را تحریک می‌کند.
فعالیت‌هایی که می‌توانند منجر به این نوع آسیب شوند، بسیار متنوع هستند و شامل موارد زیر می‌شوند:
- فعالیت‌های ورزشی: گلف، بیسبال، تنیس، وزنه‌برداری و سایر ورزش‌هایی که نیازمند چرخش مکرر مچ و ساعد هستند.
- فعالیت‌های شغلی: تایپ‌کردن مداوم، کار با ابزارهای دستی (مانند چکش یا پیچ‌گوشتی)، نقاشی، باغبانی، خیاطی و سایر مشاغلی که نیازمند حرکات تکراری مچ و ساعد هستند.
- فعالیت‌های روزمره: حتی فعالیت‌های ساده‌ای مانند استفاده بیش از حد از تلفن همراه یا تبلت نیز، در صورت تکرار زیاد و وضعیت نامناسب بدن، می‌توانند به‌مرورزمان باعث بروز این عارضه شوند.
2. تکنیک‌های غلط و عدم رعایت اصول ارگونومی
علاوه بر استفاده بیش از حد، تکنیک‌های غلط (Incorrect Techniques) در هنگام انجام فعالیت‌های ورزشی یا کارهای تکراری دستی نیز می‌توانند به طور قابل‌توجهی خطر ابتلا به آرنج گلف‌بازان را افزایش دهند. به‌عنوان‌مثال:
- گلف
استفاده از تکنیک نامناسب در ضربه‌زدن به توپ، به‌خصوص در هنگام سوینگ، می‌تواند سبب ایجاد فشار بیش از حد بر روی تاندون‌های داخلی آرنج شود. این فشار ناشی از چرخش بیش از حد مچ، عدم استفاده صحیح از عضلات بدن و یا تماس نامناسب توپ با چوب گلف خواهد بود.
- فعالیت‌های مختلف
انجام کارهای تکراری دستی با وضعیت نامناسب بدن (Poor Posture)، استفاده از ابزارهای نامناسب (Inappropriate Tools) یا انجام حرکات با شدت زیاد و بدون استراحت کافی (Lack of Adequate Rest) نیز می‌تواند فشار مضاعفی را بر روی عضلات و تاندون‌های ساعد و آرنج وارد کند.
رعایت اصول ارگونومی (Ergonomics) در محیط کار و زندگی، نقش حیاتی در پیشگیری از این عارضه دارد. ارگونومی شامل تنظیم صحیح ارتفاع میز و صندلی، استفاده از ابزارهای مناسب و طراحی محیط کار به‌گونه‌ای است که کمترین فشار بر روی عضلات و تاندون‌ها وارد شود.
3. عوامل فردی
علاوه بر عوامل محیطی و تکنیکی، عوامل فردی (Individual Factors) نیز می‌توانند در بروز آرنج گلف‌بازان نقش داشته باشند. این عوامل عبارت‌اند از:
- ضعف عضلات ساعد (Forearm Muscle Weakness): ضعف عضلات ساعد از قبیل عضلات خم‌کننده مچ و انگشتان، می‌تواند باعث شود که تاندون‌ها فشار بیشتری را تحمل کنند و در نتیجه، بیشتر در معرض آسیب قرار بگیرند.
- عدم انعطاف‌پذیری مچ و ساعد (Wrist and Forearm Inflexibility): کمبود انعطاف‌پذیری در مچ و ساعد، باعث محدودشدن دامنه حرکتی و افزایش فشار بر روی تاندون‌های آرنج خواهد شد.
- گرم‌نکردن مناسب قبل از فعالیت (Inadequate Warm-up): گرم‌نکردن مناسب قبل از انجام فعالیت‌های ورزشی یا کارهای دستی، سبب می‌گردد که عضلات و تاندون‌ها آمادگی لازم برای تحمل فشار را نداشته باشند و در نتیجه، بیشتر در معرض آسیب قرار بگیرند.
- سن و جنسیت: با افزایش سن، تاندون‌ها ضعیف‌تر و آسیب‌پذیرتر می‌شوند. همچنین، برخی مطالعات نشان داده‌اند که مردان بیشتر از زنان در معرض ابتلا به آرنج گلف‌بازان قرار دارند، هرچند این تفاوت ممکن است به دلیل نوع فعالیت‌های شغلی و ورزشی آن‌ها باشد.
راه‌های تشخیص عارضه آرنج گلف‌بازان
تشخیص عارضه آرنج گلف‌بازان، اغلب بر اساس معاینه بالینی و بررسی علائم بیمار صورت می‌گیرد. پزشک، ابتدا شرح‌حالی از بیمار می‌گیرد و در مورد علائم، فعالیت‌هایی که باعث تشدید علائم می‌شوند و سابقه پزشکی وی سؤالاتی می‌پرسد.
سپس، پزشک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و ناحیه آرنج را بررسی می‌کند. در این معاینه، پزشک به دنبال علائمی مانند تورم، حساسیت به لمس در قسمت داخلی آرنج و محدودیت حرکتی می‌گردد. همچنین، پزشک ممکن است تست‌های فیزیکی خاصی را انجام دهد تا عملکرد عضلات و تاندون‌های داخلی آرنج را ارزیابی کند. به‌عنوان‌مثال، پزشک ممکن است از بیمار بخواهد مچ خود را به سمت داخل خم کرده و در برابر مقاومت پزشک، این حرکت را انجام دهد. اگر این حرکت باعث ایجاد احساس ناخوشایند در قسمت داخلی آرنج شود، احتمال ابتلا به عارضه آرنج گلف‌بازان افزایش می‌یابد.
در برخی موارد، پزشک ممکن است برای تأیید تشخیص و رد سایر علل احتمالی، از روش‌های تصویربرداری مانند MRI یا سونوگرافی استفاده کند. MRI می‌تواند تصاویر دقیقی از بافت‌های نرم ناحیه آرنج ارائه دهد و به پزشک کمک کند تا آسیب‌های تاندونی و التهاب را تشخیص دهد. سونوگرافی نیز می‌تواند برای ارزیابی تاندون‌ها و تشخیص التهاب و پارگی‌های جزئی مورد استفاده قرار گیرد.
حرکات ورزشی برای بهبود عارضه آرنج گلف‌بازان
حرکات ورزشی و تمرینات توان‌بخشی، نقش مهمی در بهبود و مدیریت عارضه آرنج گلف‌بازان ایفا می‌کنند. این حرکات، می‌توانند به کاهش التهاب، افزایش انعطاف‌پذیری، تقویت عضلات ساعد و بهبود عملکرد کلی مفصل آرنج کمک کنند. بااین‌حال، انتخاب و اجرای صحیح این حرکات، نیازمند راهنمایی و نظارت یک متخصص است. در بخش‌های بعدی، به معرفی و توضیح انواع حرکات ورزشی مناسب برای این عارضه پرداخته خواهد شد.
انواع عارضه آرنج گلف‌بازان
عارضه آرنج گلف‌بازان، بر اساس شدت علائم و مدت‌زمان ابتلا، می‌تواند به انواع مختلفی دسته‌بندی شود. یکی از رایج‌ترین دسته‌بندی‌ها، بر اساس شدت احساس ناخوشایند است. در این دسته‌بندی، عارضه می‌تواند به‌صورت خفیف، متوسط یا شدید طبقه‌بندی شود. در موارد خفیف، فرد ممکن است فقط در هنگام انجام فعالیت‌های خاصی احساس ناخوشایند داشته باشد، درحالی‌که در موارد شدید، احساس ناخوشایند می‌تواند مداوم و آزاردهنده باشد و فرد را از انجام فعالیت‌های روزمره باز دارد.
دسته‌بندی دیگر، بر اساس مدت‌زمان ابتلا به عارضه خواهد بود. در این دسته‌بندی، عارضه می‌تواند به‌صورت حاد یا مزمن طبقه‌بندی شود. عارضه حاد، معمولاً به حالتی گفته می‌شود که علائم به طور ناگهانی و در اثر یک آسیب یا فعالیت خاص ایجاد شده‌اند و مدت‌زمان ابتلا به آن کمتر از چند هفته است. عارضه مزمن، به حالتی می‌گویند که علائم به‌تدریج و در طول زمان ایجاد شده‌اند و مدت‌زمان ابتلا به آن بیشتر از چند ماه است.
شناخت نوع و شدت عارضه، به پزشک کمک خواهد کرد تا مناسب‌ترین رویکرد مدیریتی را برای هر بیمار انتخاب کند.
راه‌های پیشگیری از عارضه آرنج گلف‌بازان
پیشگیری از عارضه آرنج گلف‌بازان، از اهمیت بالایی برخوردار است و می‌تواند به حفظ سلامت مفصل آرنج و جلوگیری از بروز ناراحتی و محدودیت حرکتی کمک کند. یکی از مهم‌ترین راه‌های پیشگیری، اصلاح تکنیک‌های ورزشی است. استفاده از تکنیک صحیح در ورزش‌هایی مانند گلف، باعث کاهش فشار و استرس بر روی تاندون‌های داخلی آرنج می‌گردد. به‌عنوان‌مثال، در گلف، استفاده از یک چسب گلف مناسب و ضربه‌زدن به توپ با تکنیک صحیح، می‌تواند از ایجاد فشار بیش از حد بر روی آرنج جلوگیری کند.
انجام تمرینات تقویتی برای ساعد نیز از دیگر راه‌های مؤثر در پیشگیری از این عارضه تلقی می‌شود. تقویت عضلات ساعد، می‌تواند به حمایت از تاندون‌های داخلی آرنج کمک کند و از آسیب‌دیدن آن‌ها جلوگیری کند. تمرینات تقویتی در این زمینه شامل استفاده از وزنه‌های سبک، نوارهای مقاومتی یا توپ‌های فشاری هستند.
رعایت اصول گرم‌کردن و کشش نیز قبل از انجام فعالیت‌های ورزشی یا کارهای تکراری دستی، از اهمیت بالایی برخوردار است. گرم‌کردن مناسب، عضلات و تاندون‌ها را برای فعالیت آماده کرده و خطر آسیب‌دیدگی را کاهش می‌دهد. کشش عضلات ساعد و مچ نیز می‌تواند به افزایش انعطاف‌پذیری و دامنه حرکتی مفصل آرنج کمک کند.
علاوه بر این، اجتناب از انجام فعالیت‌های تکراری به مدت طولانی، استفاده از ابزارهای مناسب و رعایت اصول ارگونومی در محیط کار و زندگی نیز به پیشگیری از این عارضه کمک شایانی خواهد نمود.
نتیجه‌گیری
عارضه آرنج گلف‌بازان، یک اختلال التهابی شایع محسوب می‌شود که می‌تواند سبب ایجاد ناراحتی و محدودیت حرکتی در ناحیه آرنج شود. شناخت علائم، علل و راه‌های پیشگیری از این عارضه، برای حفظ سلامت مفصل آرنج و جلوگیری از بروز مشکلات جدی‌تر، از اهمیت بالایی برخوردار است.
تشخیص به‌موقع و اقدام مناسب، به کاهش احساس ناخوشایند، بهبود عملکرد و جلوگیری از مزمن شدن عارضه کمک زیادی خواهد کرد. با رعایت نکات پیشگیرانه، انجام تمرینات تقویتی و کششی و اصلاح تکنیک‌های ورزشی، می‌توان از بروز این عارضه جلوگیری کرد و سلامت مفصل آرنج را حفظ نمود. به یاد داشته باشیم که توجه به‌سلامت عضلات و تاندون‌های ساعد، نقش مهمی در جلوگیری از آسیب‌های احتمالی به آرنج دارد و سبک زندگی فعال و مراقبت از بدن، کلید دستیابی به‌سلامتی کامل است.در صورت تمایل باقی مقالات در این حوزه را هم مطالعه بفرمایید.
تایید شده توسط دکتر علی حوصله
محتوای این مقاله صرفا برای آگاه سازی شما عزیزان است. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان از پزشک مشاوره بگیرید
