عضلات سینه‌ای بزرگ(Pectoralis Major Tear) یکی از عضلات بزرگ و سطحی ناحیه سینه است که در حرکات آداکشن، فلکشن و چرخش داخلی بازو نقش مهمی دارد. این عضله به‌طور گسترده در فعالیت‌های ورزشی، وزنه‌برداری، شنا و تمرینات پرسی مورداستفاده قرار می‌گیرد. بااین‌حال، فشار بیش‌ازحد یا استفاده نادرست می‌تواند منجر به آسیب، کشیدگی یا حتی پارگی این عضله شود که در برخی موارد نیاز به مداخلات پزشکی و فیزیوتراپی دارد.
در این مطلب از کانون دکتر حوصله ، به بررسی پارگی عضله پکتورالیس ماژور خواهیم پرداخت و درباره تعریف پارگی عضلات، علائم، دلایل، روش‌های تشخیص، انواع پارگی، راه‌های درمان و پیشگیری از این آسیب توضیح خواهیم داد. همچنین، در بخش پایانی برخی حرکات ورزشی مفید برای بهبود پارگی عضله معرفی خواهد شد.
مقدمه‌ای بر پارگی عضلات سینه‌ای بزرگ
عضلات سینه‌ای بزرگ یکی از عضلات بزرگ و سطحی ناحیه سینه است که نقش کلیدی در حرکات مختلف شانه و بازو دارد. این عضله از دو بخش اصلی تشکیل‌شده است: سر ترقوه‌ای (Clavicular Head) که از قسمت داخلی استخوان ترقوه منشأ می‌گیرد و سر جناغی-دنده‌ای (Sternocostal Head) که از جناغ سینه و غضروف دنده‌های اول تا ششم آغاز می‌شود. عضله پکتورالیس ماژور به کمک این دو بخش، مسئول انجام حرکاتی مانند آداکشن (نزدیک کردن بازو به بدن)، فلکشن (بالا آوردن بازو) و چرخش داخلی بازو است.
این عملکردها در بسیاری از حرکات روزمره و ورزشی، به‌ویژه در تمرینات قدرتی، وزنه‌برداری، شنای قورباغه و پرتاب اشیا اهمیت بالایی دارند. این عضله همچنین در حرکات پرسی مانند پرس سینه با هالتر یا دمبل نقش اساسی ایفا می‌کند و به افزایش قدرت و استقامت بالاتنه کمک می‌کند.
باوجود قدرت و عملکرد حیاتی عضلات سینه‌ای بزرگ، این عضله ممکن است در اثر فشار بیش‌ازحد، تکنیک نادرست در تمرینات یا انجام حرکات انفجاری و شدید دچار آسیب شود. یکی از آسیب‌های شایع و جدی این عضله، پارگی عضلات سینه‌ای بزرگ است که معمولاً در ورزشکاران وزنه‌بردار، بدنسازان و افرادی که تمرینات سنگین انجام می‌دهند، رخ می‌دهد.
این پارگی می‌تواند جزئی یا کامل باشد و بسته به‌شدت آن، علائمی مانند درد شدید، ضعف درحرکت بازو، کبودی و حتی تغییر شکل ظاهری سینه را به دنبال داشته باشد. در صورت پارگی کامل، ممکن است نیاز به مداخلات پزشکی و جراحی باشد تا عملکرد عضله بازیابی شود. به همین دلیل، شناخت علائم، دلایل و راه‌های تشخیص و پیشگیری از پارگی عضلات سینه‌ای بزرگ اهمیت زیادی دارد که در ادامه به آن‌ها پرداخته خواهد شد.
پارگی عضلات چیست؟
پارگی عضلات یکی از آسیب‌های رایج سیستم عضلانی است که در اثر فشار بیش‌ازحد، حرکات ناگهانی یا استفاده نادرست از عضله رخ می‌دهد. این آسیب هنگامی اتفاق می‌افتد که فیبرهای عضلانی بیش‌ازحد توان خود کشیده شده و دچار پارگی جزئی یا کامل شوند. شدت این پارگی می‌تواند از یک پارگی خفیف که تنها شامل تعداد کمی از فیبرهای عضلانی است تا پارگی کامل که در آن عضله به‌طور کامل از محل اتصال جدا می‌شود، متغیر باشد.
این نوع آسیب بیشتر در فعالیت‌های ورزشی، تمرینات سنگین و حرکات پرقدرت مشاهده می‌شود. عضلاتی که در حرکات پرسی و کششی درگیر هستند، مانند عضلات سینه‌ای بزرگ، همسترینگ و عضلات چهارسر ران، بیشتر در معرض این نوع آسیب قرار دارند. بسته به میزان آسیب، ممکن است عملکرد عضله مختل شده و توانایی انجام حرکات خاص کاهش یابد.
پارگی عضلات را نباید با کشیدگی عضلانی یا سایر آسیب‌های عضلانی اشتباه گرفت. کشیدگی زمانی رخ می‌دهد که عضله تحت‌فشار بیش‌ازحد قرار گیرد اما الیاف آن دچار پارگی نشوند، درحالی‌که در پارگی عضله، برخی از فیبرها یا کل عضله آسیب می‌بینند. همچنین، این نوع آسیب با کبودی، تورم و کاهش توان حرکتی همراه است، درحالی‌که در کشیدگی، عضله ممکن است تنها دچار ضعف یا حساسیت شود. از سوی دیگر، برخی آسیب‌های دیگر مانند کبودی عضلانی (به دلیل ضربه مستقیم) یا التهاب ناشی از تمرین بیش‌ازحد نیز ممکن است علائم مشابهی داشته باشند، اما ماهیت آن‌ها با پارگی متفاوت است. تشخیص دقیق بین این آسیب‌ها از طریق بررسی علائم، آزمایش‌های حرکتی و روش‌های تصویربرداری امکان‌پذیر است.
علائم پارگی عضلات سینه‌ای بزرگ
پارگی عضله پکتورالیس ماژور معمولاً با مجموعه‌ای از علائم مشخص همراه است که می‌توانند بسته به‌شدت آسیب متفاوت باشند. یکی از اولین نشانه‌ها، احساس یک‌صدای ناگهانی یا ضربه داخلی در ناحیه سینه در هنگام انجام یک حرکت قدرتی، مانند پرس سینه یا تمرینات پارالل است.
پس‌ازاین اتفاق، فرد معمولاً کاهش فوری توانایی در فشار دادن یا جمع‌کردن بازو به سمت بدن را تجربه می‌کند. تورم و تغییر رنگ در ناحیه آسیب‌دیده نیز از علائم شایع است، زیرا پارگی باعث آسیب به عروق خونی کوچک عضله می‌شود که منجر به کبودی گسترده در ناحیه سینه، شانه و حتی بازو می‌شود. میزان این تغییر رنگ بسته به‌شدت پارگی متفاوت است، اما در برخی موارد، یک کبودی وسیع می‌تواند در عرض چند ساعت پس از آسیب ظاهر شود.
یکی دیگر از نشانه‌های بارز این آسیب، تغییر شکل ظاهری عضلات سینه‌ای بزرگ است. در مواردی که پارگی کامل رخ دهد، قسمت داخلی سینه ممکن است فرورفته و عضله به سمت بازو کشیده شده به نظر برسد. این تغییرات ظاهری به‌ویژه هنگام انقباض عضله بیشتر مشخص می‌شود. علاوه بر این، ضعف در انجام حرکاتی مانند فشار دادن، بالا بردن وزنه یا حتی انجام فعالیت‌های روزمره مانند بلند کردن اشیا سنگین کاملاً محسوس خواهد بود. بسته به میزان پارگی، این ضعف می‌تواند خفیف تا شدید باشد. در موارد جدی‌تر، فرد ممکن است به‌طور کامل توانایی استفاده از عضله در تمرینات قدرتی را از دست بدهد و احساس ناپایداری در ناحیه شانه و قفسه سینه داشته باشد.
علت‌های پارگی عضلات سینه‌ای بزرگ
پارگی عضلات سینه‌ای بزرگ معمولاً به دلیل فشار بیش‌ازحد، حرکات ناگهانی یا استفاده نادرست از عضله اتفاق می‌افتد. یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد این آسیب، تمرینات قدرتی سنگین، به‌ویژه حرکات پرسی مانند پرس سینه با هالتر یا دمبل است. هنگامی‌که فرد در حین اجرای این حرکات، وزنه‌ای سنگین‌تر از توان عضله را بلند کند یا تکنیک مناسبی نداشته باشد، فشار ناگهانی به الیاف عضلانی واردشده و احتمال پارگی جزئی یا کامل افزایش می‌یابد.
این موضوع مخصوصاً زمانی که عضله در حالت کشش حداکثری تحت بار قرار گیرد (مانند پایین بردن هالتر در پرس سینه) بیشتر دیده می‌شود. علاوه بر این، تمرینات انفجاری یا حرکات سریع و کنترل‌نشده نیز می‌توانند باعث این نوع آسیب شوند، زیرا عضله فرصت کافی برای سازگاری با نیروی وارده را ندارد.
عوامل دیگری مانند خستگی عضلانی، گرم نکردن کافی قبل از تمرین و انعطاف‌پذیری نامناسب نیز نقش مهمی در افزایش احتمال پارگی عضلات سینه‌ای بزرگ دارند. استفاده نادرست از تکنیک‌های تمرینی، اجرای تکرارهای اجباری یا تقلب در حرکات ورزشی می‌تواند به‌تدریج باعث تضعیف عضله و افزایش فشار روی آن شود. همچنین، مصرف استروئیدهای آنابولیک که به افزایش غیرطبیعی حجم و قدرت عضلات منجر می‌شود، بدون تقویت هم‌زمان تاندون‌ها و بافت‌های همبند، خطر پارگی این عضله را افزایش می‌دهد. در برخی موارد، آسیب‌های مستقیم مانند ضربه شدید به سینه یا سقوط ناگهانی هنگام تمرین نیز می‌توانند منجر به این نوع آسیب شوند. درمجموع، ترکیبی از فشار بیش‌ازحد، تکنیک نامناسب و عوامل مستعدکننده از دلایل اصلی پارگی این عضله محسوب می‌شوند.
راه‌های تشخیص پارگی عضله سینه‌ای بزرگ
تشخیص پارگی عضلات سینه‌ای بزرگ معمولاً با بررسی دقیق علائم و انجام معاینات بالینی آغاز می‌شود. پزشک در ابتدا با معاینه فیزیکی، وضعیت عضله را بررسی کرده و به دنبال نشانه‌هایی مانند تورم، کبودی، تغییر شکل ظاهری سینه و ضعف درحرکت بازو خواهد بود. در این مرحله، از فرد خواسته می‌شود که بازو را به جلو و داخل بدن حرکت دهد تا میزان قدرت و دامنه حرکتی آن ارزیابی شود.
درصورتی‌که پارگی کامل رخ داده باشد، پزشک ممکن است فرورفتگی یا عدم تقارن را در قسمت داخلی سینه احساس کند. علاوه بر این، بررسی سوابق بیمار، ازجمله نحوه وقوع آسیب، سطح فعالیت ورزشی و هرگونه مشکل قبلی در این ناحیه، به پزشک کمک می‌کند تا شدت آسیب را بهتر ارزیابی کند.
پس از معاینه اولیه، برای تأیید تشخیص، از تصویربرداری پزشکی استفاده می‌شود. سونوگرافی یکی از روش‌های رایج برای بررسی آسیب‌های عضلانی است که می‌تواند پارگی‌های جزئی و تغییرات ساختاری عضله را نشان دهد. در مواردی که نیاز به بررسی دقیق‌تر باشد، تصویربرداری با تشدید مغناطیسی بهترین روش برای ارزیابی میزان آسیب‌دیدگی عضله، محل پارگی و وضعیت تاندون‌های اطراف آن است.
در برخی موارد، پزشک ممکن است برای رد سایر آسیب‌های احتمالی در ناحیه شانه یا استخوان‌های قفسه سینه، تصویربرداری با اشعه ایکس را نیز تجویز کند، هرچند که این روش برای تشخیص مستقیم پارگی عضله چندان کاربردی نیست. ترکیب معاینه بالینی و روش‌های تصویربرداری، تشخیص دقیق این آسیب را امکان‌پذیر می‌کند و به انتخاب بهترین روش برای مدیریت آن کمک می‌کند.
حرکات ورزشی برای بهبود پارگی عضلات سینه‌ای بزرگ
پس از آسیب عضلات سینه‌ای بزرگ، انجام حرکات ورزشی مناسب می‌تواند به بازگرداندن قدرت، افزایش انعطاف‌پذیری و بهبود دامنه حرکتی کمک کند. این حرکات معمولاً به‌صورت تدریجی و تحت نظارت متخصص انجام می‌شوند تا از ایجاد فشار اضافی بر عضله جلوگیری شود. در مراحل اولیه، تمرینات سبک و کنترل‌شده برای افزایش جریان خون و کاهش سفتی عضله توصیه می‌شود و در ادامه، تمرینات تقویتی برای بازیابی توان عضله به برنامه اضافه می‌شود. انتخاب صحیح حرکات و اجرای آن‌ها با فرم درست و شدت مناسب، نقش مهمی در جلوگیری از آسیب مجدد و بازگشت ایمن به فعالیت‌های روزمره و ورزشی دارد.
انواع پارگی عضله سینه‌ای بزرگ
پارگی عضلات سینه‌ای بزرگ بسته به میزان آسیب‌دیدگی فیبرهای عضلانی، به سه درجه اصلی تقسیم می‌شود که هرکدام شدت و اثرات متفاوتی دارند. پارگی درجه اول خفیف‌ترین نوع آسیب است که در آن تعداد کمی از فیبرهای عضلانی دچار کشیدگی یا پارگی جزئی می‌شوند. در این حالت، قدرت عضله تا حد زیادی حفظ‌شده و فرد ممکن است کاهش خفیف در توان حرکتی، حساسیت و ناراحتی در ناحیه سینه یا شانه را تجربه کند. این نوع پارگی معمولاً تورم یا تغییر شکل قابل‌توجهی ایجاد نمی‌کند و با رعایت اصول صحیح، بهبود نسبی در مدت کوتاهی امکان‌پذیر است.
پارگی درجه دوم آسیب متوسط محسوب می‌شود و شامل پارگی تعداد بیشتری از فیبرهای عضلانی، ضعف محسوس در قدرت عضله و تورم و کبودی واضح در ناحیه سینه، شانه یا بازو است. افراد با این نوع آسیب معمولاً درد هنگام انجام حرکات پرسی یا کششی را تجربه می‌کنند و بسته به‌شدت آسیب، ممکن است محدودیت‌هایی در انجام فعالیت‌های روزمره یا ورزشی ایجاد شود.
پارگی درجه سوم شدیدترین نوع آسیب است و شامل پارگی کامل عضله یا جدا شدن آن از محل اتصال به استخوان می‌شود. در این حالت، فرد دچار کاهش شدید قدرت، تغییر شکل واضح عضله و ناتوانی در انجام حرکات فشاری خواهد شد. معمولاً در این نوع آسیب، یک فرورفتگی یا تغییر محل عضله در قفسه سینه مشاهده می‌شود، زیرا عضله به سمت بازو جابه‌جا می‌شود.
این نوع پارگی اغلب در اثر بلند کردن وزنه‌های بسیار سنگین، اعمال نیروی ناگهانی یا استفاده نادرست از تکنیک‌های تمرینی رخ می‌دهد. شدت این آسیب به حدی است که در بسیاری از موارد، امکان بازگشت به فعالیت‌های طبیعی بدون مداخله تخصصی وجود ندارد و نیاز به بررسی دقیق برای انتخاب بهترین روش مدیریت آن خواهد بود.
راه‌های پیشگیری از پارگی عضلات سینه‌ای بزرگ
پیشگیری از پارگی عضلات سینه‌ای بزرگ ماژور نیازمند رعایت اصول صحیح تمرینی و توجه به ظرفیت و محدودیت‌های بدن است. یکی از مهم‌ترین راهکارها، گرم کردن مناسب قبل از تمرین است. انجام حرکات کششی دینامیک و تمرینات سبک قبل از استفاده از وزنه‌های سنگین باعث افزایش جریان خون در عضله، بهبود انعطاف‌پذیری و کاهش خطر آسیب می‌شود.
همچنین، استفاده از تکنیک صحیح در تمرینات قدرتی، به‌ویژه حرکات پرسی مانند پرس سینه با هالتر یا دمبل، نقش کلیدی در جلوگیری از پارگی این عضله دارد. اجرای تمرینات با دامنه حرکتی کامل اما بدون فشار بیش‌ازحد به مفاصل و عضلات، می‌تواند خطر آسیب را کاهش دهد. علاوه بر این، انتخاب وزنه مناسب بر اساس توانایی فرد و افزایش تدریجی شدت تمرینات، به عضله فرصت سازگاری داده و احتمال آسیب را کم می‌کند.
یکی دیگر از عوامل مهم در پیشگیری از این نوع آسیب، تقویت عضلات کمکی و رعایت تعادل عضلانی است. عضلات شانه، پشت و بازوها در حرکات پرسی نقش حمایتی دارند، بنابراین تقویت این نواحی باعث توزیع بهتر فشار و کاهش تنش مستقیم روی پکتورالیس ماژور می‌شود. همچنین، اجتناب از تمرینات بیش‌ازحد و رعایت استراحت کافی بین جلسات ورزشی به عضلات فرصت بازسازی و تقویت می‌دهد. برنامه تمرینی متعادل که شامل تمرینات کششی و استقامتی باشد، به بهبود انعطاف‌پذیری و استحکام بافت‌های عضلانی کمک می‌کند. درنهایت، گوش دادن به علائم بدن و توقف تمرین در صورت احساس ضعف یا ناراحتی، از فشار بیش‌ازحد و بروز پارگی عضلانی جلوگیری خواهد کرد.
نتیجه‌گیری
پارگی عضلات سینه‌ای بزرگ یکی از آسیب‌های جدی در فعالیت‌های قدرتی و ورزشی است که می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر عملکرد فرد بگذارد. این آسیب معمولاً به دلیل فشار بیش‌ازحد، استفاده نادرست از تکنیک‌های تمرینی یا ضعف در گرم کردن و آماده‌سازی عضله رخ می‌دهد. شناخت علائم اولیه مانند ضعف عضلانی، تورم، کبودی و تغییر شکل در ناحیه سینه و شانه می‌تواند به تشخیص سریع‌تر و جلوگیری از بدتر شدن وضعیت کمک کند. همچنین، بهره‌گیری از روش‌های تشخیصی دقیق مانند معاینه فیزیکی و تصویربرداری، امکان انتخاب بهترین راهکار برای مدیریت آسیب را فراهم می‌کند.در صورت تمایل باقی مقالات در این حوزه را هم مطالعه بفرمایید.
تایید شده توسط دکتر علی حوصله
محتوای این مقاله صرفا برای آگاه سازی شما عزیزان است. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان از پزشک مشاوره بگیرید
