شکستگی اسکافوئید، شایع‌ترین شکستگی در استخوان‌های مچ دست است که معمولاً در اثر زمین‌خوردن روی دست دراز شده ایجاد می‌شود. این استخوان کوچک اما حیاتی، در انتقال نیرو از ساعد به دست نقش مهمی دارد. به دلیل خون‌رسانی نسبتاً ضعیف به این استخوان، شکستگی‌های اسکافوئید مستعد عدم جوش‌خوردن یا جوش‌خوردن ناقص هستند. علائم شکستگی اسکافوئید شامل ناراحتی در سمت شست مچ دست، تورم، کبودی و محدودیت حرکتی است. تشخیص این شکستگی با رادیوگرافی ساده انجام می‌شود، اما گاهی اوقات برای تأیید تشخیص، از MRI یا سی‌تی‌اسکن نیز استفاده می‌شود.در این مقاله از وب‌سایت دکتر حوصله به بررسی بیشتر شکستگی استخوان اسکافوئید می‌پردازیم.
مقدمه‌ای بر شکستگی استخوان اسکافوئید
استخوان اسکافوئید یکی از استخوان‌های کلیدی مچ دست است که در ناحیه بین مچ و دست قرار دارد. این استخوان به‌صورت یک استخوان کوچک و قایقی شکل در بین این دو ناحیه قرار گرفته و نقش مهمی در ثبات و عملکرد مفصل مچ ایفا می‌کند. استخوان‌های مچ به طور عمومی با یکدیگر همکاری می‌کنند تا حرکات دست را تسهیل کنند و اسکافوئید به‌خصوص در بهبود دامنه حرکتی و حفاظت از مفصل مچ بسیار حائز اهمیت است. باتوجه‌به جایگاه آن، اسکافوئید در برابر ضربه‌ها و فشارهای ناگهانی بیشتر آسیب‌پذیر است.
به دلیل موقعیت آن، شکستگی اسکافوئید می‌تواند تأثیرات جدی بر روی عملکرد دست و توانایی فرد در انجام فعالیت‌های روزمره داشته باشد. این استخوان به دلیل خون‌رسانی محدود به‌ویژه در ناحیه میانی آن، در صورت شکستگی ممکن است مشکل جوش‌خوردن را با خود به همراه داشته باشد. به همین دلیل، برای پزشکان و متخصصان، تشخیص و درمان به‌موقع شکستگی اسکافوئید اهمیت بالایی دارد. این معضلات می‌تواند نه‌تنها بر روی قدرت و انقباض عضلانی تأثیر بگذارد، بلکه می‌تواند منجر به عواقب طولانی‌مدت نیز شود.
شکستگی اسکافوئید علی‌الخصوص در بین ورزشکاران، افرادی که در فعالیت‌های پرتحرک یا پرخطر شرکت می‌کنند، رایج‌تر است. همچنین، در سنین جوانی و میان‌سالی به دلیل فعالیت‌های ورزشی و کارهای فیزیکی، این نوع آسیب می‌تواند به‌وفور اتفاق بیفتد. آشنایی با این شکستگی و علائم آن، به افراد کمک می‌کند تا در صورت بروز مشکل، نسبت به پیگیری مناسب اقدامات لازم را انجام دهند و از عوارض طولانی‌مدت آن جلوگیری نمایند.
شکستگی استخوان اسکافوئید چیست؟
شکستگی استخوان اسکافوئید به معنای ایجاد یک شکاف یا شکست در ساختار این استخوان قایقی شکل است که معمولاً ناشی از آسیب‌های ناشی از افتادن روی دست باز است. این آسیب می‌تواند به‌صورت ناگهانی در شرایطی که فرد بر روی قفسه سینه یا مچ دست خود سقوط می‌کند، اتفاق بیفتد. در واقع، تأثیرات ناشی از این سقوط یا ضربه می‌توانند باعث ایجاد فشار شدید بر روی استخوان اسکافوئید شوند و نتیجه آن شکستگی این استخوان باشد.
از ویژگی‌های منحصربه‌فرد اسکافوئید، محدود بودن خون‌رسانی به آن است، به‌طوری که در برخی موارد این محدودیت به جوش‌خوردن ناقص استخوان منجر می‌شود، این وضعیت می‌تواند به‌عنوان یک ریسک بالای جوش‌نخوردن کامل شناخته شود. فقدان جریان خون مطلوب می‌تواند روند بهبودی را به تأخیر بیندازد و نیاز به مداخلات پزشکی جدی‌تر را الزامی کند.
شکستگی اسکافوئید به دلایل مختلفی اتفاق می‌افتد، از جمله فعالیت‌های پرتحرک ورزشی که در آن‌ها فشار و ضربه بر روی مچ دست وارد می‌شود. افرادی که در ورزش‌هایی مانند بسکتبال، فوتبال یا سایر ورزش‌های برخوردی شرکت می‌کنند، بیشتر در معرض خطر شکستگی اسکافوئید هستند. این شکستگی همچنین می‌تواند در افراد غیرورزشکار که به طور یکباره و غیرمنتظره وارد چنین ورزش‌هایی می‌شوند، نیز اتفاق بیفتد.
آسیب‌پذیری اسکافوئید به دلیل شکنندگی آن و محدودیت خون‌رسانی به این ناحیه، تشخیص به‌موقع شکستگی و انجام اقدامات درمانی لازم از اهمیت بالایی برخوردار است. در این زمینه، آشنایی با علائم و نشانه‌های شکستگی اسکافوئید و تحت‌نظر قراردادن وضعیت این منطقه ضروری است تا از عواقب جدی‌تر جلوگیری شود.
علائم شکستگی استخوان اسکافوئید
شکستگی استخوان اسکافوئید ممکن است با مجموعه‌ای از علائم کلیدی همراه باشد که آشنایی با آن‌ها به افراد کمک می‌کند تا در صورت بروز مشکل، به‌موقع نسبت به پیگیری اقدامات لازم اقدام کنند. یکی از مهم‌ترین نشانه‌ها، بروز درد در ناحیه آناتومیکال تاباکو است. این ناحیه، منطقه‌ای است که در آن استخوان اسکافوئید واقع شده و هرگونه آسیب به این استخوان می‌تواند احساس ناراحتی و فشار را در این ناحیه به همراه داشته باشد.
علاوه‌برآن، ممکن است فرد در هنگام گرفتن اشیا یا خم‌کردن مچ دچار احساس ناامیدی و ناتوانی شود. این روند می‌تواند به طور مستقیم تأثیر منفی بر روی عملکرد فرد در فعالیت‌های روزمره بگذارد و عوارض ناخوشایندی را برای شخص به وجود بیاورد. همچنین، در صورت شکستگی، کاهش دامنه حرکتی در ناحیه مچ دست ممکن است مشهود باشد، به‌طوری که فرد ممکن است نتواند به‌راحتی حرکات ساده‌ای مانند بلندکردن دست یا چرخاندن مچ را انجام دهد.
علاوه بر علایم فوق، در برخی موارد ممکن است تورم خفیف در ناحیه آسیب‌دیده دیده شود. باوجوداینکه این تورم می‌تواند نشانه‌ای از شکاف استخوانی باشد، ممکن است در برخی افراد بروز کند و در برخی دیگر قابل‌مشاهده نباشد. باتوجه‌به ویژگی‌های فردی و نوع آسیب، بروز این علائم ممکن است متفاوت باشد، اما توجه به آن‌ها می‌تواند راهنمای خوبی برای شناسایی وضعیت اسکافوئید باشد.
با درنظرگرفتن همه این عوامل، افرادی که با علائم مشابه مواجه می‌شوند باید فوراً با یک پزشک مشورت کنند تا ارزیابی دقیق‌تری صورت گیرد و اقدامات لازم برای پیشگیری از عوارض بلندمدت انجام شود. عدم توجه به این علائم می‌تواند به بروز مشکلات جدی‌تری منجر شود که بر کیفیت زندگی فرد اثر خواهد گذاشت.
علت‌های شکستگی استخوان اسکافوئید
شکستگی استخوان اسکافوئید می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد. یکی از شایع‌ترین علل بروز این نوع آسیب، افتادن بر روی کف دست باز است. در این حالت، فشار ناگهانی ناشی از سقوط به مچ دست منتقل می‌شود و در نتیجه ممکن است استخوان اسکافوئید دچار آسیب شود. این نوع آسیب به‌ویژه در مواقعی که فرد به طور ناگهانی و غیرمنتظره‌ای بر روی زمین می‌افتد، رایج‌تر است.
علاوه بر سقوط، ضربه مستقیم به ناحیه مچ نیز می‌تواند منجر به شکستگی استخوان اسکافوئید شود. افراد فعال در ورزش‌های پر برخورد، مانند فوتبال یا هاکی، به دلیل ضربات فیزیکی ممکن است در معرض این نوع آسیب قرار بگیرند. همچنین، برخی حرکات ورزشی خاص که نیاز به قدرت و انعطاف‌پذیری بالا دارند، نیز می‌توانند به شکستگی استخوان اسکافوئید منجر شوند. به‌عنوان‌مثال، ورزشکارانی که حرکات انفجاری و غیرمنتظره انجام می‌دهند، ممکن است با این نوع آسیب مواجه شوند.
وجود آسیب‌های قبلی و ضعف استخوان‌ها نیز می‌تواند ریسک بروز این شکستگی را بالا ببرد. در افرادی که دارای پوکی‌استخوان یا شرایط مشابه هستند، استخوان‌ها ضعیف‌تر شده و در صورت بروز ضربه یا فشار، بیشتر در معرض آسیب‌دیدگی قرار خواهند گرفت. همچنین، انجام برخی فعالیت‌ها بدون آمادگی قبلی یا گرم‌کردن مناسب می‌تواند به بروز شکستگی اسکافوئید منجر شود؛ بنابراین، آگاهی از علل بروز شکستگی اسکافوئید و اتخاذ احتیاط‌های لازم در حین فعالیت‌های ورزشی یا کارهای روزمره می‌تواند تا حد زیادی به پیشگیری از این آسیب‌ها کمک کند و افراد را از عواقب طولانی‌مدت آن محافظت نماید.
راه‌های تشخیص شکستگی استخوان اسکافوئید
تشخیص شکستگی استخوان اسکافوئید نیازمند یک فرایند دقیق و جامع است. اولین مرحله در این فرایند بررسی تاریخچة پزشکی و شرایط فعلی بیمار است. پزشک باید به طور دقیق علائم را مورد ارزیابی قرار دهد و سؤالات مربوط به نوع آسیب، زمان بروز و نحوة وقوع آن را از بیمار بپرسد. این اطلاعات کمک می‌کند تا احتمال شکستگی اسکافوئید مورد بررسی قرار گیرد.
معاینه فیزیکی ناحیه تاباکو آناتومیکال نیز مرحله‌ای کلیدی در تشخیص این نوع آسیب است. پزشک نقاط حساس در این ناحیه را معاینه می‌کند و به بررسی هرگونه ورم یا تورفتگی در ناحیه می‌پردازد. همچنین، دامنه حرکتی مچ دست ارزیابی می‌شود تا تأثیر شکستگی بر روی عملکرد مچ مشخص شود. اطلاعات به‌دست‌آمده از معاینه کمک می‌کند تا پزشک به وجود شکستگی یا عدم وجود آن پی ببرد.
تصویربرداری با اشعه ایکس معمولاً به‌عنوان یکی از روش‌های مرسوم و اولیه برای تشخیص شکستگی اسکافوئید به کار می‌رود. بااین‌حال، در صورتی که تصاویر اشعه ایکس به‌دست‌آمده نتوانند شکستگی را به طور دقیق نشان دهند، پزشک ممکن است تصویربرداری پیشرفته‌تری مانند MRI یا CT scan را توصیه کند. این تکنیک‌ها می‌توانند جزئیات دقیق‌تری از ناحیه آسیب‌دیده ارائه دهند و کمک کنند تا تشخیص قطعی‌تری انجام شود.
حرکات ورزشی برای بهبود شکستگی استخوان اسکافوئید
در این بخش، به بررسی حرکات ورزشی مناسب برای بهبود وضعیت افرادی که دچار شکستگی استخوان اسکافوئید شده‌اند، پرداخته خواهد شد. این حرکات می‌توانند به تقویت مچ دست و تسهیل روند بازگشت به فعالیت‌های روزمره موثر باشد. به‌منظور ارائه اطلاعات جامع‌تر و دقیق‌تر، این بخش به توسط پزشک تکمیل خواهد شد تا راهکارهای علمی و تایید شده‌ای را برای ارتقای شرایط بیمار ارائه دهد.
انواع شکستگی استخوان اسکافوئید
شکستگی‌های استخوان اسکافوئید به‌طورکلی به دودسته اصلی بر اساس محل شکستگی و نوع آن تقسیم می‌شوند. از نظر محل شکستگی، می‌توان به سه قسمت مهم اشاره کرد: قطب دیستال، میانی و پروگزیمال. هر یک از این نواحی ویژگی‌های خاص خود را دارند و به طور مستقیم بر نحوه برخورد پزشکی و اقداماتی که باید برای بهبود وضعیت بیمار انجام شود، تأثیر می‌گذارند.
قطب دیستال نزدیک‌ترین بخش به مچ است و شکستگی در این ناحیه معمولاً چرا قوت بالایی دارد و می‌تواند کم‌تر دچار مشکلات ناشی از عدم خون‌رسانی شود. از سوی دیگر، شکستگی در ناحیه میانی می‌تواند تأثیر حساس‌تری بر عملکرد استخوان داشته باشد. ناحیه پروگزیمال که در واقع نزدیک‌ترین بخش به مچ است، باید توجه ویژه‌ای را به خود جلب کند؛ زیرا در این ناحیه به دلیل کاهش خون‌رسانی، احتمال جوش‌نخوردن کامل به‌شدت افزایش می‌یابد.
از نظر نوع شکستگی نیز می‌توان این نوع آسیب‌ها را به دودسته تقسیم کرد: شکستگی بدون جابه‌جایی و شکستگی با جابه‌جایی. شکستگی‌های بدون جابه‌جایی به حالت اولیه استخوان آسیب نمی‌زنند و عموماً به‌راحتی تحت نظارت و مراقبت غیرجراحی قرار می‌گیرند. به‌علاوه، این نوع شکستگی به نسبت راحت‌تر بهبود پیدا می‌کند. اما در شکستگی‌های با جابه‌جایی، استخوان‌ها در زمان آسیب به حالت نرمال خود باز نمی‌گردند و این مسئله نیازمند توجه و اقدامات بیشتری برای بهبود است.
به‌طورکلی، نوع شکستگی و محل آن از عوامل کلیدی در روند شناسایی و مدیریت آسیب اسکافوئید هستند و پیشنهادها و توصیه‌های پزشکی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند. پزشکان باید به طور دقیق محل و نوع شکستگی را شناسایی کرده و بر اساس آن برنامه‌ریزی لازم را انجام دهند، تا به این طریق نرخ بهبودی و موفقیت بالاتری حاصل شود.
راه‌های پیشگیری از شکستگی استخوان اسکافوئید
برای جلوگیری از شکستگی استخوان اسکافوئید، رعایت چندین نکته ساده اما مؤثر می‌تواند تا حد زیادی کمک‌کننده باشد. یکی از مهم‌ترین راهکارها، استفاده از تجهیزات محافظتی در ورزش‌ها و فعالیت‌های پرخطر است. این تجهیزات می‌توانند شامل مچ‌بند‌های حمایتی، کلاه‌خودها و دیگر وسایل امنیتی باشند که برای کاهش خطر بروز آسیب طراحی شده‌اند.
افرادی که در ورزش‌های برخوردی یا ملتهب فعالیت می‌کنند، نباید از این تجهیزات غافل شوند. به‌علاوه، تقویت عضلات ساعد و مچ می‌تواند در پیشگیری از شکستگی مؤثر باشد. انجام تمرینات تقویتی و توسعه قدرت در این ناحیه به جلوگیری از آسیب‌دیدگی در مواقع خطرناک کمک می‌کند. تکنیک‌های مناسب برای ورزشکاران نیز بایستی در دستور کار قرار گیرد، به‌خصوص در حرکات پرش و فرود که در آن‌ها فشار به مچ دست وارد می‌شود. آموزش درست فرودآمدن، می‌تواند خطر آسیب را به‌شدت کاهش دهد.
اجتناب از زمین‌خوردن با دست باز نیز یکی دیگر از نکات کلیدی پیشگیری است. این موضوع می‌تواند به‌خصوص در شرایط لغزنده یا ناهموار بسیار مؤثر باشد. در چنین مواقعی، بهتر است فرد به‌جای استفاده از دست، بدن خود را به سمت دیگر متمایل کند تا بر روی مچ فشار کمتری وارد شود. علاوه بر این موارد، تمرینات یوگا، پیلاتس و حرکات بهبود انعطاف نیز می‌توانند به تقویت کلی بدن و افزایش تعادل کمک کنند. در نتیجه، با ایجاد یک برنامه جامع و رعایت توصیه‌های آماده‌سازی، احتمال بروز شکستگی اسکافوئید به حداقل می‌رسد و حفاظت از این استخوان کلیدی تسهیل می‌گردد.
نتیجه‌گیری
به طور خلاصه، تشخیص سریع شکستگی استخوان اسکافوئید، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. به دلیل طبیعت پنهان این نوع آسیب، افراد باید به علائم اولیه توجه کنند و در صورت وجود هرگونه نشانه‌ای به پزشک مراجعه نمایند. پیگیری مستمر روند جوش‌خوردن استخوان و اتخاذ راهکارهای مناسب می‌تواند منجر به بهبود وضعیت بیمار و حفظ عملکرد صحیح مچ دست شود.
نقش توان‌بخشی هدفمند نیز در روند بازگشت به زندگی روزمره و فعالیت‌های ورزشی بسیار مهم است. باتوجه‌به تأثیر علائم و نشانه‌های شکستگی بر کیفیت زندگی، ایجاد یک برنامه‌ریزی هدفمند و تحت‌نظر پزشک می‌تواند به حفظ عملکرد بهینه مچ دست و جلوگیری از عوارض احتمالی منجر شود. در نهایت، توجه کافی به این نوع آسیب و اتخاذ اقدامات پیشگیرانه می‌تواند به زندگی سالم‌تر و بدون خطر برای فعالیت‌های روزمره منجر شود.در صورت تمایل باقی مقالات در این حوزه را هم مطالعه بفرمایید.
تایید شده توسط دکتر علی حوصله
محتوای این مقاله صرفا برای آگاه سازی شما عزیزان است. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان از پزشک مشاوره بگیرید
