در دنیای ورزش حرفه‌ای، سلامت مفاصل و عضلات نقش حیاتی در حفظ عملکرد و پیشگیری از آسیب دارد. یکی از نواحی حساس و پرآسیب در بدن ورزشکاران، مچ پا است؛ مفصلی که در هر حرکت، پرش، دویدن یا تغییر جهت، بار زیادی را تحمل می‌کند. انحراف مچ پا در ورزشکاران یکی از ناهنجاری‌های رایج است که اگر به‌موقع تشخیص داده نشود، می‌تواند منجر به پیچ‌خوردگی‌های مکرر، دردهای مزمن و کاهش عملکرد ورزشی شود.
این مشکل نه‌تنها در رشته‌های پرتحرک مانند فوتبال، بسکتبال و والیبال دیده می‌شود، بلکه در ورزش‌های استقامتی و حتی تمرینات بدنسازی نیز شایع است. در این مقاله از سایت دکتر حوصله، به بررسی علمی انحراف مچ پا در ورزشکاران می‌پردازیم.
انحراف مچ پا چیست؟
انحراف مچ پا یکی از ناهنجاری‌های رایج در سیستم اسکلتی-عضلانی است که می‌تواند عملکرد حرکتی فرد را تحت‌تأثیر قرار دهد. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که راستای طبیعی مچ پا نسبت به ساق پا تغییر کند و باعث چرخش غیرطبیعی پا به داخل یا خارج شود. در حالت عادی، مچ پا هنگام ایستادن یا راه‌رفتن باید در امتداد خط صاف با ساق پا قرار گیرد. اما در افراد مبتلا به انحراف، این هماهنگی از بین می‌رود و فشارهای غیرطبیعی به مفاصل و عضلات اطراف وارد می‌شود.
علت انحراف مچ پا می‌تواند ساختاری، عضلانی یا ناشی از سبک زندگی باشد. اگر این ناهنجاری به‌موقع تشخیص داده نشود، ممکن است منجر به دردهای مزمن، کاهش تعادل و افزایش خطر آسیب‌دیدگی شود. ورزشکاران به دلیل فشارهای مکرر و فعالیت‌های شدید، بیشتر در معرض این مشکل قرار دارند و نیازمند توجه ویژه به پیشگیری از آسیب مچ پا هستند.
تعریف ساده و علمی انحراف مچ پا؛ از زاویه غیرطبیعی تا اختلال در عملکرد عضلانی
برای درک بهتر انحراف مچ پا، می‌توان آن را به‌صورت ساده این‌گونه تعریف کرد: حالتی که مچ پا از راستای طبیعی خود خارج شده و به سمت داخل یا خارج منحرف می‌شود. این انحراف ممکن است در حالت ایستاده، راه‌رفتن یا فعالیت‌های ورزشی دیده شود. از نظر علمی، این وضعیت به اختلال در عملکرد عضلات تثبیت‌کننده مچ پا مانند تیبیالیس قدامی و پرونئوس‌ها مربوط می‌شود.
زمانی که این عضلات ضعیف یا ناهماهنگ باشند، مچ پا نمی‌تواند در موقعیت صحیح باقی بماند. همچنین، ساختار استخوانی پا و کف پا نیز در ایجاد این ناهنجاری نقش دارند. پای صاف یا قوس بیش از حد کف پا می‌تواند باعث تغییر زاویه مچ شود. انحراف مچ پا نه‌تنها باعث درد و ناراحتی در ناحیه قوزک می‌شود، بلکه می‌تواند تعادل بدن را مختل کرده و خطر پیچ‌خوردگی را افزایش دهد. شناخت دقیق این تعریف به ورزشکاران کمک می‌کند تا اهمیت تمرینات اصلاحی مچ پا را بهتر درک کنند.
انواع انحراف مچ پا؛ Overpronation و Supination چه تفاوتی دارند؟
انحراف مچ پا به‌طورکلی به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود: انحراف به داخل یا Overpronation و انحراف به خارج یا Supination. در حالت Overpronation، مچ پا هنگام راه‌رفتن یا دویدن بیش از حد به سمت داخل می‌چرخد. این حالت معمولاً در افراد با کف پای صاف دیده می‌شود و باعث فشار غیرطبیعی بر قوزک داخلی، زانو و لگن می‌شود. در مقابل، Supination زمانی رخ می‌دهد که مچ پا به سمت بیرون متمایل شود. این نوع انحراف بیشتر در افرادی با قوس زیاد کف پا دیده می‌شود و فشار را به لبه بیرونی پا، پاشنه و ساق منتقل می‌کند.
هر دو نوع انحراف می‌توانند باعث کاهش تعادل، دردهای مزمن و افزایش احتمال آسیب‌دیدگی شوند. تشخیص دقیق نوع انحراف برای انتخاب حرکات اصلاحی مچ پا و درمان خانگی مچ پا بسیار مهم است. ورزشکاران باید با آگاهی از این تفاوت‌ها، تمرینات مناسب برای تقویت مچ پا و حفظ تعادل را در برنامه خود بگنجانند.
چرا ورزشکاران بیشتر در معرض انحراف و آسیب مچ پا هستند؟
ورزشکاران به دلیل ماهیت فعالیت‌های بدنی شدید، بیشتر از افراد عادی در معرض انحراف مچ پا و آسیب‌های مرتبط با آن قرار دارند. حرکاتی مانند دویدن، پرش، تغییر جهت سریع و توقف ناگهانی، فشار زیادی به مفصل مچ پا وارد می‌کنند. این فشارها در صورت وجود ضعف عضلانی یا ناهماهنگی ساختاری، می‌توانند منجر به انحراف مچ پا شوند. همچنین، استفاده از کفش‌های غیراستاندارد، بازی روی سطوح ناهموار و سابقه آسیب‌های قبلی، احتمال بروز پیچ‌خوردگی مچ پا در ورزشکاران را افزایش می‌دهد.
ورزشکاران حرفه‌ای باید تمرینات اصلاحی مچ پا را به‌صورت منظم انجام دهند تا عضلات تثبیت‌کننده تقویت شده و تعادل مچ پا حفظ شود. پیشگیری از آسیب مچ پا در ورزشکاران نه‌تنها باعث افزایش عملکرد ورزشی می‌شود، بلکه از آسیب‌های زنجیره‌ای در سایر مفاصل نیز جلوگیری می‌کند.
فشارهای مکرر تمرین و مسابقه؛ عامل اصلی انحراف مچ پا در ورزشکاران
یکی از مهم‌ترین دلایل انحراف مچ پا در ورزشکاران، فشارهای مکرر ناشی از تمرینات شدید و مسابقات است. حرکاتی مانند دویدن طولانی‌مدت، پرش‌های مکرر، تغییر جهت ناگهانی و توقف‌های سریع، بار زیادی به مفصل مچ پا وارد می‌کنند. این فشارها در صورت تکرار، می‌توانند باعث خستگی عضلات تثبیت‌کننده و کاهش کنترل عصبی – عضلانی شوند. در ورزش‌هایی مانند فوتبال، بسکتبال، والیبال و دوومیدانی، این نوع حرکات بسیار رایج هستند و احتمال آسیب‌دیدگی را افزایش می‌دهند.
اگر ورزشکاران تمرینات تقویتی و حرکات اصلاحی مچ پا را در برنامه خود نداشته باشند، به‌مرورزمان دچار انحراف و ناپایداری مفصل می‌شوند. برای پیشگیری از آسیب مچ پا، توصیه می‌شود ورزشکاران قبل از تمرین گرم‌کردن مناسب داشته باشند، از کفش‌های استاندارد استفاده کنند و تمرینات تعادلی را جدی بگیرند.
ضعف یا عدم تعادل عضلات اطراف مچ؛ نقش تیبیالیس و پرونئوس‌ها در پایداری مفصل
عضلات اطراف مچ پا نقش حیاتی در حفظ تعادل و جلوگیری از انحراف دارند. عضلاتی مانند تیبیالیس قدامی، تیبیالیس خلفی و پرونئوس لانگوس و برویس، مسئول تثبیت مفصل مچ پا در حین حرکت هستند. زمانی که این عضلات ضعیف یا ناهماهنگ باشند، مچ پا نمی‌تواند در موقعیت صحیح باقی بماند و به سمت داخل یا خارج منحرف می‌شود. در ورزشکاران، به دلیل فشارهای زیاد و تمرینات سنگین، این عضلات ممکن است دچار خستگی یا آسیب شوند.
همچنین، تمرکز بیش از حد بر عضلات بزرگ‌تر مانند ران و ساق، باعث غفلت از عضلات کوچک‌تر تثبیت‌کننده مچ می‌شود. تمرینات اصلاحی مچ پا مانند کشش زنجیره باز، حرکت پای کوتاه و ایستادن روی یک پا، می‌توانند به تقویت این عضلات کمک کنند. تقویت مچ پا نه‌تنها باعث کاهش خطر پیچ‌خوردگی می‌شود، بلکه عملکرد ورزشی را نیز بهبود می‌بخشد.
سطوح بازی و کفش نامناسب؛ عامل پنهان در افزایش خطر انحراف و آسیب مچ پا
یکی از عوامل مهم اما کمتر موردتوجه در بروز انحراف مچ پا در ورزشکاران، نوع سطح بازی و کفش ورزشی است. زمین‌های ورزشی سخت، ناهموار یا لغزنده می‌توانند باعث تغییر در الگوی گام‌برداری و افزایش فشارهای غیرطبیعی بر مفصل مچ پا شوند. در ورزش‌هایی مانند فوتبال یا بسکتبال که تغییر جهت سریع و توقف ناگهانی رایج است، سطح زمین نقش حیاتی در حفظ تعادل دارد. همچنین، استفاده از کفش‌های غیراستاندارد که فاقد پشتیبانی مناسب از قوس پا یا مچ هستند، می‌تواند باعث افزایش احتمال انحراف و پیچ‌خوردگی شود.
کفش‌هایی با کفی صاف، پاشنه نامتعادل یا سایز نامناسب، نه‌تنها عملکرد ورزشی را کاهش می‌دهند، بلکه خطر آسیب را نیز بالا می‌برند. برای پیشگیری از آسیب مچ پا، انتخاب کفش مناسب باتوجه‌به نوع ورزش، سطح زمین و ساختار پا ضروری است. ورزشکاران باید به طور منظم کفش‌های خود را بررسی کرده و در صورت فرسودگی، آن‌ها را تعویض کنند تا از بروز آسیب‌های جدی جلوگیری شود.
سابقه آسیب‌های قبلی و پیچ‌خوردگی مکرر؛ چرخه خطرناک ناپایداری مچ پا در ورزشکاران
ورزشکارانی که سابقه پیچ‌خوردگی مچ پا یا آسیب‌های قبلی در ناحیه قوزک دارند، بیشتر در معرض انحراف مجدد و آسیب‌های مکرر قرار می‌گیرند. پس از یک‌بار پیچ‌خوردگی، رباط‌های اطراف مچ ممکن است دچار کشیدگی یا پارگی شوند و پایداری مفصل کاهش یابد. این ناپایداری باعث می‌شود مچ پا در حرکات بعدی نتواند به‌درستی در برابر فشار مقاومت کند و احتمال تکرار آسیب افزایش یابد.
همچنین، در بسیاری از موارد، ورزشکاران پس از آسیب اولیه، بدون انجام تمرینات اصلاحی مچ پا یا فیزیوتراپی مناسب به تمرین بازمی‌گردند که این موضوع خطر آسیب‌های زنجیره‌ای را بیشتر می‌کند. برای پیشگیری از آسیب مچ پا در ورزشکاران باسابقه قبلی، باید برنامه‌ای دقیق شامل تقویت عضلات تثبیت‌کننده، تمرینات تعادلی و استفاده از محافظ‌های مچ پا اجرا شود. درمان خانگی مچ پا پس از آسیب نیز باید با نظارت متخصص انجام شود تا از بازگشت ناهنجاری جلوگیری شود و عملکرد ورزشی به طور کامل بازیابی گردد.
مشاوره و ارزیابی رایگان
برای اینکه بتونیم بهتر باهم در ارتباط باشیم شماره تماست رو وارد کن.
پیامدهای انحراف مچ پا در ورزشکاران؛ از پیچ‌خوردگی تا آسیب‌های زنجیره‌ای در کل بدن
انحراف مچ پا در ورزشکاران اگر به‌موقع اصلاح نشود، می‌تواند پیامدهای جدی و گسترده‌ای داشته باشد. این ناهنجاری نه‌تنها باعث کاهش عملکرد ورزشی می‌شود، بلکه خطر آسیب‌دیدگی در سایر مفاصل بدن را نیز افزایش می‌دهد.
افزایش احتمال پیچ‌خوردگی و پارگی رباط‌ها؛ آسیب‌های رایج در ورزش‌های پرتحرک
یکی از مهم‌ترین پیامدهای انحراف مچ پا، افزایش احتمال پیچ‌خوردگی و پارگی رباط‌های اطراف مفصل است. زمانی که مچ پا در موقعیت نادرست قرار دارد، در حرکات سریع و ناگهانی مانند پرش یا تغییر جهت، نمی‌تواند به‌درستی نیرو را جذب کند و دچار چرخش غیرطبیعی می‌شود.
این چرخش می‌تواند باعث کشیدگی یا پارگی رباط‌های جانبی شود که در ورزش‌هایی مانند فوتبال، بسکتبال و هندبال بسیار رایج است. پارگی رباط‌ها معمولاً با درد شدید، تورم و محدودیت حرکتی همراه است و نیاز به درمان طولانی‌مدت دارد. برای کاهش این خطر، انجام حرکات اصلاحی مچ پا، استفاده از محافظ‌های ورزشی و تمرینات تعادلی ضروری است.
کاهش تعادل و عملکرد ورزشی؛ تأثیر مستقیم انحراف مچ پا بر کیفیت بازی
انحراف مچ پا باعث اختلال در تعادل و هماهنگی حرکتی ورزشکار می‌شود. زمانی که مچ پا نتواند در راستای صحیح حرکت کند، انتقال نیرو از پا به سایر بخش‌های بدن دچار مشکل می‌شود و این موضوع مستقیماً بر عملکرد ورزشی تأثیر می‌گذارد. ورزشکاران ممکن است در حرکات انفجاری، پرش، دویدن یا تغییر جهت دچار کندی، بی‌ثباتی یا خستگی زودهنگام شوند.
این کاهش عملکرد نه‌تنها باعث افت کیفیت بازی می‌شود، بلکه احتمال آسیب‌دیدگی را نیز افزایش می‌دهد. تمرینات اصلاحی مچ پا و تقویت عضلات تثبیت‌کننده می‌توانند به بازسازی تعادل و افزایش توانایی‌های حرکتی کمک کنند.
خطر آسیب‌های زنجیره‌ای (زانو، لگن، کمر)؛ پیامدهای بلندمدت انحراف مچ پا
انحراف مچ پا می‌تواند به‌صورت زنجیره‌ای سایر مفاصل بدن را تحت‌تأثیر قرار دهد. زمانی که مچ پا در موقعیت نادرست قرار دارد، الگوی حرکتی از پایین‌به‌بالا دچار اختلال می‌شود و فشارهای غیرطبیعی به‌زانو، لگن و حتی ستون فقرات منتقل می‌شود. این فشارها در بلندمدت می‌توانند باعث دردهای مزمن، التهاب مفاصل و کاهش دامنه حرکتی شوند.
در ورزشکاران، این آسیب‌ها ممکن است باعث افت عملکرد، نیاز به درمان‌های تخصصی و حتی توقف فعالیت ورزشی شوند. برای جلوگیری از این پیامدها، اصلاح انحراف مچ پا باید در اولویت قرار گیرد و تمرینات تعادلی، کششی و تقویتی به‌صورت منظم انجام شوند.
چگونه می‌توان انحراف مچ پا را در ورزشکاران تشخیص داد؟
تشخیص به‌موقع انحراف مچ پا در ورزشکاران نقش مهمی در پیشگیری از آسیب‌های جدی دارد. این تشخیص می‌تواند به‌صورت ساده در خانه یا به‌صورت تخصصی توسط متخصص انجام شود. بررسی وضعیت قوس پا، نحوه ایستادن و الگوی راه‌رفتن از جمله روش‌های اولیه تشخیص هستند. در مراحل پیشرفته‌تر، تست‌های عملکردی و تصویربرداری نیز به کمک می‌آیند.
تست‌های ساده خانگی (ایستادن و مشاهده قوس پا)
یکی از روش‌های ابتدایی برای تشخیص انحراف مچ پا، تست رد پا یا مشاهده وضعیت ایستادن است. کافی‌ست کف پا را مرطوب کرده و روی سطح صاف بایستید. اگر رد کامل کف پا دیده شود، احتمال کف پای صاف و Overpronation وجود دارد. اگر فقط پاشنه و پنجه رد شوند، احتمال کف پای گود و Supination مطرح است. همچنین می‌توان هنگام ایستادن از پشت به پاها نگاه کرد؛ اگر مچ به داخل یا خارج متمایل باشد، نشانه‌ای از انحراف است.
تست‌های تخصصی توسط متخصص حرکات اصلاحی یا فیزیوتراپیست
متخصصان با استفاده از تست‌های عملکردی مانند بررسی تعادل، دامنه حرکتی، و قدرت عضلات اطراف مچ پا، نوع و شدت انحراف را مشخص می‌کنند. ابزارهایی مانند پوداسکوپ، اسکن کف پا، و تصویربرداری با اشعه ایکس نیز برای ارزیابی دقیق‌تر استفاده می‌شوند. این تست‌ها به طراحی برنامه تمرینی مناسب کمک می‌کنند.
راه‌های پیشگیری از انحراف مچ پا در ورزشکاران
پیشگیری از انحراف مچ پا در ورزشکاران نیازمند رویکردی چندجانبه است که شامل انتخاب تجهیزات مناسب، تمرینات اصلاحی، گرم‌کردن اصولی و تقویت عضلات تثبیت‌کننده می‌شود.
انتخاب کفش ورزشی استاندارد → کفش مناسب رشته ورزشی + کفی اصلاحی
کفش مناسب باید متناسب با نوع ورزش، سطح زمین و ساختار پا انتخاب شود. کفش‌هایی با پشتیبانی از قوس داخلی، جذب ضربه بالا و کفی طبی می‌توانند از انحراف مچ پا جلوگیری کنند. استفاده از کفی اصلاحی برای پای صاف یا گود نیز توصیه می‌شود.
تمرینات اصلاحی و تقویتی مچ پا → معرفی تمرینات کلیدی (مثل توازن روی یک پا، کش ورزشی)
تمریناتی مانند ایستادن روی یک پا، استفاده از کش ورزشی برای حرکات Dorsiflexion و Inversion، و بالارفتن روی پنجه پا، باعث تقویت عضلات تثبیت‌کننده مچ می‌شوند. این تمرینات باید به‌صورت منظم در برنامه ورزشی گنجانده شوند.
تمرینات تعادلی و پروپریوسپشن → نقش در جلوگیری از پیچ‌خوردگی
تمرینات تعادلی مانند ایستادن روی سطح ناپایدار یا توپ تعادلی، باعث فعال‌سازی گیرنده‌های عصبی – عضلانی و بهبود کنترل حرکتی می‌شوند. این تمرینات نقش مهمی در جلوگیری از پیچ‌خوردگی دارند.
گرم‌کردن و کشش مناسب قبل از تمرین
گرم‌کردن اصولی شامل حرکات پویا و کشش عضلات ساق، مچ و کف پا، باعث افزایش جریان خون و آمادگی عضلانی می‌شود. این مرحله نباید نادیده گرفته شود، زیرا نقش مهمی در کاهش خطر آسیب دارد.
۵ تمرین مهم برای پیشگیری از آسیب مچ پا در ورزشکاران
تمرینات زیر برای تقویت مچ پا، بهبود تعادل و کاهش خطر پیچ‌خوردگی طراحی شده‌اند و قابل‌اجرا در خانه یا باشگاه هستند.
ایستادن روی یک پا
روی یک پا بایستید و سعی کنید تعادل خود را حفظ کنید. این تمرین باعث فعال‌سازی عضلات تثبیت‌کننده مچ و زانو می‌شود. برای افزایش چالش، چشم‌ها را ببندید یا روی سطح ناپایدار بایستید.
راه‌رفتن پاشنه تا پنجه
در یک مسیر صاف، قدم بردارید به‌طوری‌که پاشنه پای جلو با پنجه پای عقب تماس داشته باشد. این تمرین باعث بهبود هماهنگی حرکتی و تعادل می‌شود.
تقویت عضلات مچ با کش ورزشی
با استفاده از کش ورزشی، حرکات Dorsiflexion، Plantarflexion، Inversion و Eversion را انجام دهید. هر حرکت را ۱۰ تا ۱۵ بار تکرار کنید. این تمرینات عضلات اطراف مچ را تقویت می‌کنند.
بالارفتن روی پنجه پا (Calf Raise)
در حالت ایستاده، روی پنجه پابلند شوید و سپس به حالت اولیه برگردید. این حرکت باعث تقویت عضلات ساق و کنترل بهتر مچ پا می‌شود.
تمرین نوشتن حروف انگلیسی با مچ پا (Alphabet Exercise)
روی صندلی بنشینید و پای خود را از زمین بلند کنید. با انگشت شست پا، حروف A تا Z را در هوا بنویسید. این تمرین دامنه حرکتی مچ را افزایش داده و کنترل عصبی – عضلانی را بهبود می‌بخشد.
چه زمانی ورزشکار باید به پزشک یا فیزیوتراپیست مراجعه کند؟ بررسی علائم هشداردهنده برای مچ پا
اگرچه بسیاری از مشکلات مچ پا با تمرینات اصلاحی و مراقبت‌های خانگی قابل‌کنترل هستند، اما در برخی شرایط مراجعه به پزشک یا فیزیوتراپیست ضروری است. یکی از مهم‌ترین نشانه‌ها، درد شدید یا تورم غیرطبیعی در ناحیه قوزک، ساق یا کف پا است. این علائم ممکن است نشان‌دهنده آسیب‌های جدی مانند پارگی رباط، التهاب مفصل یا شکستگی‌های ریز باشند که نیاز به ارزیابی تخصصی دارند.
همچنین، اگر پیچ‌خوردگی‌های مچ پا به‌صورت مکرر اتفاق می‌افتند، احتمال وجود ناپایداری مزمن در مفصل وجود دارد. در چنین مواردی، تمرینات خانگی به‌تنهایی کافی نیستند و باید تحت‌نظر متخصص، برنامه درمانی دقیق‌تری اجرا شود. اختلال در تعادل، کاهش عملکرد ورزشی، یا احساس بی‌ثباتی هنگام دویدن و پرش نیز از نشانه‌های هشداردهنده هستند.
ورزشکاران باید این علائم را جدی بگیرند و در صورت مشاهده آن‌ها، از ادامه تمرینات سنگین خودداری کرده و برای بررسی دقیق‌تر به فیزیوتراپیست یا پزشک ارتوپد مراجعه کنند. تشخیص به‌موقع می‌تواند از آسیب‌های زنجیره‌ای و توقف فعالیت ورزشی جلوگیری کند.
جمع‌بندی: چرا ورزشکاران بیشتر مستعد انحراف مچ پا هستند و چگونه باید پیشگیری کرد؟
ورزشکاران به دلیل فشارهای مکرر تمرینی، تغییر جهت‌های سریع، پرش‌های مداوم و استفاده از کفش‌های تخصصی، بیشتر از افراد عادی در معرض انحراف مچ پا قرار دارند. ضعف عضلات تثبیت‌کننده، سابقه آسیب‌های قبلی و بازی روی سطوح ناهموار نیز این خطر را افزایش می‌دهند. انحراف مچ پا می‌تواند باعث کاهش تعادل، پیچ‌خوردگی‌های مکرر و آسیب‌های زنجیره‌ای در زانو، لگن و کمر شود.
برای پیشگیری از آسیب مچ پا، انجام تمرینات اصلاحی مانند ایستادن روی یک پا، استفاده از کش ورزشی، راه‌رفتن پاشنه تا پنجه و تمرینات تعادلی بسیار مؤثر است. همچنین، انتخاب کفش ورزشی استاندارد با کفی مناسب و گرم‌کردن اصولی قبل از تمرین نقش مهمی در حفظ سلامت مچ پا دارد.
اگر دچار مشکلات مچ پا هستید، تمرینات اصلاحی را جدی بگیرید یا با متخصص مشورت کنید. پیشگیری بهتر از درمان است و مراقبت از مچ پا می‌تواند عملکرد ورزشی شما را حفظ کرده و از آسیب‌های جدی جلوگیری کند. سایت دکتر حوصله همراه شما در مسیر سلامت و توانمندی ورزشی است. در صورت تمایل باقی مقالات در این حوزه را هم مطالعه بفرمایید.
تایید شده توسط دکتر علی حوصله
محتوای این مقاله صرفا برای آگاه سازی شما عزیزان است. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان از پزشک مشاوره بگیرید
