تیلیت قدامی لگن (Anterior Pelvic Tilt) یکی از ناهنجاری‌های شایع در وضعیت بدن است که به دلیل چرخش بیش‌ازحد لگن به سمت جلو ایجاد می‌شود. این وضعیت می‌تواند به علت عدم تعادل عضلانی، عادات حرکتی نادرست یا سبک زندگی کم‌تحرک به وجود آید. در این مطلب، ابتدا انواع مختلف این ناهنجاری را بررسی کرده و به دلایل بروز آن می‌پردازیم.
سپس عوارض احتمالی آن را مطرح کرده و روش‌های تشخیص را معرفی میکنیم. در ادامه، به حرکات اصلاحی که می‌توانند در بهبود این وضعیت مؤثر باشند اشاره خواهیم کرد و استراتژی‌های پیشگیرانه‌ای را برای جلوگیری از بروز یا تشدید این ناهنجاری ارائه می‌دهیم. همچنین، تفاوت‌های تیلیت قدامی لگن در کودکان و بزرگسالان را بررسی خواهیم کرد تا درک بهتری از آن داشته باشیم.با مقاله ی دکتر حوصله همراه ما باشید.
تعریف تیلیت قدامی لگن (Anterior Pelvic Tilt)
تیلیت قدامی لگن (Anterior Pelvic Tilt) وضعیتی است که در آن لگن به سمت جلو متمایل می‌شود و درنتیجه، انحنای کمری (لوردوز) افزایش می‌یابد. در این حالت، قسمت جلویی لگن پایین‌تر از سطح طبیعی خود قرارگرفته و قسمت پشتی آن بالا می‌رود. این تغییر در تراز لگن معمولاً به دلیل عدم تعادل عضلانی در نواحی شکم، کمر، لگن و ران اتفاق می‌افتد و می‌تواند بر وضعیت کلی بدن تأثیر بگذارد.
این وضعیت در میان افرادی که زمان زیادی را در حالت نشسته سپری می‌کنند یا فعالیت‌های فیزیکی نامتوازن دارند، شایع‌تر است. به‌طورمعمول، تیلیت قدامی لگن با ضعف در عضلات مرکزی (Core) و سرینی همراه بوده و در مقابل، عضلات خم‌کننده ران و عضلات کمری سفت و کوتاه می‌شوند که این ترکیب منجر به حفظ الگوی نادرست در استقرار بدن می‌شود.
یکی از ویژگی‌های اصلی این ناهنجاری تغییرات قابل‌مشاهده در وضعیت بدن است. افرادی که دچار تیلیت قدامی لگن هستند، معمولاً دچار افزایش قوس کمری و بیرون‌زدگی شکم می‌شوند، حتی اگر چربی زیادی در ناحیه شکمی نداشته باشند. همچنین، ممکن است در برخی افراد کشش یا سفتی مفرط در ناحیه جلوی ران و پایین کمر مشاهده شود. این وضعیت می‌تواند بر پایداری کلی بدن تأثیر بگذارد و موجب توزیع نامتعادل فشار بر ستون فقرات و مفاصل لگن شود. اگرچه این تغییر وضعیتی به‌خودی‌خود یک بیماری محسوب نمی‌شود، اما در صورت ادامه‌یافتن و عدم‌اصلاح، ممکن است تأثیراتی بر کیفیت حرکت و عملکرد روزانه فرد داشته باشد.
انواع ناهنجاری تیلیت قدامی لگن
تیلیت قدامی لگن را می‌توان بر اساس شدت، علت بروز و میزان تأثیر آن بر وضعیت بدن به چند نوع مختلف تقسیم کرد. یکی از رایج‌ترین انواع این ناهنجاری، تیلیت قدامی لگن خفیف است که در آن میزان چرخش لگن اندک بوده و تغییرات وضعیتی بدن چندان محسوس نیست. این حالت معمولاً در اثر نشستن‌های طولانی‌مدت یا ضعف جزئی در عضلات شکم و سرینی ایجاد می‌شود. در افراد دارای تیلیت خفیف، ممکن است تغییرات جزئی در انحنای کمری دیده شود، اما این وضعیت اغلب تأثیر قابل‌توجهی بر عملکرد روزانه ندارد و با انجام تمرینات اصلاحی می‌توان آن را بهبود بخشید.
تیلیت قدامی لگن متوسط تا شدید حالتی است که در آن میزان چرخش لگن به‌وضوح افزایش‌یافته و موجب تغییرات محسوسی در وضعیت ستون فقرات و لگن می‌شود. در این حالت، انحنای کمری به میزان قابل‌توجهی افزایش‌یافته و ممکن است باعث کشیدگی عضلات کمری و سفتی شدید در ناحیه جلوی ران شود. این نوع از تیلیت قدامی لگن معمولاً در افرادی که مدت‌زمان زیادی را در وضعیت نشسته سپری می‌کنند یا تمرینات ورزشی نامتعادل دارند، مشاهده می‌شود. در این افراد، ضعف قابل‌توجهی در عضلات شکم و سرینی دیده می‌شود و در برخی موارد، تغییر در نحوه راه رفتن یا ایستادن نیز به چشم می‌خورد.
نوع دیگری از این ناهنجاری که می‌توان به آن اشاره کرد، تیلیت قدامی لگن ناشی از جبرانی است. در برخی موارد، این وضعیت به دلیل مشکلات دیگر در بدن، مانند کوتاهی عضلات همسترینگ، ناهنجاری‌های مرتبط با پا و زانو، یا تغییرات در ناحیه ستون فقرات به وجود می‌آید. در این حالت، بدن به‌طور ناخودآگاه لگن را به سمت جلو متمایل می‌کند تا تعادل خود را حفظ کند. این نوع از تیلیت قدامی لگن نیاز به بررسی دقیق‌تر دارد، چراکه برای بهبود آن، باید علت اصلی تغییر وضعیت لگن مشخص‌شده و اصلاح گردد.
علل بروز ناهنجاری تیلیت قدامی لگن
تیلیت قدامی لگن معمولاً به دلیل عدم تعادل عضلانی در ناحیه مرکزی بدن و لگن ایجاد می‌شود. یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر در این وضعیت، ضعف عضلات شکم و سرینی است. عضلات شکمی، به‌ویژه عضله راست شکمی و عضله عرضی شکم، نقش مهمی در حفظ تعادل لگن دارند. درصورتی‌که این عضلات ضعیف باشند، لگن تمایل بیشتری به چرخش به سمت جلو پیدا می‌کند. علاوه بر این، عضلات سرینی که وظیفه حمایت از لگن و ستون فقرات را بر عهده دارند، در صورت عدم تقویت کافی، نمی‌توانند نیروی لازم برای حفظ موقعیت طبیعی لگن را فراهم کنند. به همین دلیل، این عدم تعادل عضلانی یکی از اصلی‌ترین دلایل ایجاد تیلیت قدامی لگن محسوب می‌شود.
عامل مهم دیگر، کوتاهی و سفتی عضلات خم‌کننده ران و عضلات کمری است. خم‌کننده‌های ران، به‌ویژه عضله ایلیوپسواس، درصورتی‌که دچار سفتی شوند، لگن را به سمت جلو می‌کشند و باعث افزایش انحنای کمری می‌شوند. این مشکل به‌خصوص در افرادی که مدت طولانی در حالت نشسته قرار دارند، بیشتر مشاهده می‌شود، زیرا نشستن مداوم باعث کاهش انعطاف‌پذیری این عضلات می‌شود. علاوه بر این، عضلات کمری، به‌خصوص عضله راست‌کننده ستون فقرات، در صورت سفتی بیش‌ازحد، فشار بیشتری بر ناحیه پایین کمر وارد کرده و تمایل لگن به سمت جلو را تشدید می‌کنند. این ترکیب عضلانی نامتعادل موجب افزایش فشار بر ستون فقرات کمری و تغییر در نحوه استقرار بدن می‌شود.
سبک زندگی و عادات حرکتی نامناسب نیز از دیگر دلایل بروز تیلیت قدامی لگن به شمار می‌روند. نشستن‌های طولانی‌مدت، وضعیت نادرست بدن هنگام ایستادن و راه رفتن و تمرینات ورزشی نامتعادل می‌توانند در ایجاد یا تشدید این وضعیت نقش داشته باشند. برای مثال، افرادی که هنگام ایستادن، وزن بدن را بیش‌ازحد روی پاشنه‌ها می‌اندازند یا زانوهای خود را بیش‌ازحد قفل می‌کنند، ممکن است دچار این ناهنجاری شوند. همچنین، انجام تمرینات ورزشی بدون رعایت تعادل بین گروه‌های عضلانی مختلف، مانند تقویت بیش‌ازحد عضلات پشت بدون توجه به عضلات شکم و سرینی، می‌تواند این وضعیت را تشدید کند؛ بنابراین، ترکیبی از اصلاح وضعیت بدنی، افزایش تحرک و انجام تمرینات متعادل برای حفظ موقعیت طبیعی لگن ضروری است.
عوارض ناهنجاری تیلیت قدامی لگن
تیلیت قدامی لگن می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر وضعیت کلی بدن داشته باشد و عملکرد حرکتی را تحت تأثیر قرار دهد. یکی از مهم‌ترین عوارض این ناهنجاری، افزایش انحنای کمری (لوردوز کمری) و تغییر در وضعیت ستون فقرات است. در این حالت، فشار زیادی به قسمت پایینی کمر وارد می‌شود که می‌تواند تعادل طبیعی بدن را مختل کند. همچنین، با تغییر در نحوه توزیع وزن، عضلات پشتی و شکمی به‌طور نامتعادلی درگیر می‌شوند و این مسئله می‌تواند باعث خستگی زودرس در ناحیه کمر و شکم شود. علاوه بر این، تغییر در وضعیت لگن ممکن است نحوه راه رفتن و ایستادن را تغییر دهد و بر تعادل کلی بدن اثر بگذارد.
یکی دیگر از عوارض تیلیت قدامی لگن، افزایش فشار بر مفاصل لگن و زانوها است. هنگامی‌که لگن بیش‌ازحد به سمت جلو متمایل می‌شود، توزیع نیرو در قسمت‌های پایینی بدن دچار اختلال می‌شود. این مسئله می‌تواند باعث افزایش فشار بر مفاصل لگن شده و در طولانی‌مدت روی عملکرد عضلات و رباط‌های اطراف این ناحیه تأثیر بگذارد. همچنین، تغییر در راستای لگن می‌تواند موجب فشار نامتعادل بر زانوها شود و درنتیجه، افراد دچار مشکلاتی درحرکت و پایداری زانوها شوند. این عارضه به‌ویژه در افرادی که فعالیت‌های ورزشی انجام می‌دهند یا مدت زیادی را در حالت ایستاده می‌گذرانند، بیشتر مشاهده می‌شود.
علاوه بر تأثیرات فیزیکی، تغییر در فرم بدن و تأثیر بر استایل و زیبایی ظاهری نیز از دیگر عوارض این ناهنجاری است. افرادی که دچار تیلیت قدامی لگن هستند، معمولاً افزایش انحنای کمری و بیرون‌زدگی شکم را تجربه می‌کنند، حتی اگر میزان چربی شکمی آن‌ها زیاد نباشد. همچنین، ممکن است باسن بیشتر از حد طبیعی به سمت عقب متمایل شده و فرم کلی بدن نامتعادل به نظر برسد. این تغییرات در ظاهر بدن می‌تواند بر اعتمادبه‌نفس فرد تأثیر بگذارد و او را در انتخاب لباس و نحوه ایستادن یا حرکت دچار نگرانی کند؛ بنابراین، علاوه بر مسائل فیزیکی، این ناهنجاری ممکن است ازنظر ذهنی و روانی نیز برخی چالش‌ها را ایجاد کند.
تشخیص عارضه تیلیت قدامی لگن
تشخیص تیلیت قدامی لگن معمولاً از طریق معاینه فیزیکی و بررسی وضعیت بدنی فرد انجام می‌شود. در ابتدا، پزشک یا متخصص به ارزیابی وضعیت ایستادن، راه رفتن و حرکت‌های عمومی فرد می‌پردازد. در این معاینه، نگاه کردن به انحنای ستون فقرات و ارزیابی تغییرات در موقعیت لگن اهمیت دارد. معمولاً در افراد مبتلابه تیلیت قدامی لگن، انحنای کمری بیشتر از حالت طبیعی است و شکم ممکن است جلوتر از حد معمول قرار گیرد. یکی از روش‌های تشخیصی رایج، آزمون‌های حرکتی است که در آن متخصص با بررسی نحوه حرکت و انجام حرکات خاص، نواحی ضعیف یا سفت در بدن را شناسایی می‌کند.
یکی دیگر از روش‌های رایج تشخیص، استفاده از تصویربرداری پزشکی مانند اشعه ایکس یا ام‌آرآی (MRI) است. این تصاویر می‌توانند تغییرات ساختاری در ستون فقرات و لگن را نشان دهند و به تشخیص دقیق‌تر کمک کنند. در برخی موارد، تصویربرداری می‌تواند نشان دهد که آیا تیلیت قدامی لگن موجب فشار یا آسیب به ساختارهای دیگر بدن مانند دیسک‌های بین‌فقراتی، مفاصل لگن یا مهره‌ها شده است.
علاوه بر معاینه فیزیکی و تصویربرداری، در برخی موارد، پزشک ممکن است آزمون‌های عملکردی مانند تست‌های کششی یا تقویتی را برای ارزیابی میزان انعطاف‌پذیری و قدرت عضلات انجام دهد. برای مثال، کشش عضلات خم‌کننده ران و تست‌های قدرتی برای عضلات شکم و سرینی می‌توانند نشان دهند که کدام عضلات ضعیف و کدام عضلات سفت شده‌اند. این آزمون‌ها به شناسایی عدم تعادل عضلانی و کمک به طراحی یک برنامه اصلاحی برای بازگشت به وضعیت طبیعی لگن کمک می‌کنند.
استراتژی‌ها و نکات پیشگیری تیلیت قدامی لگن
برای پیشگیری از بروز تیلیت قدامی لگن، اصلاح وضعیت بدن در طول روز یکی از مهم‌ترین استراتژی‌ها است. این اصلاحات شامل رعایت حالت صحیح نشستن، ایستادن و حرکت کردن می‌شود. به‌طور خاص، باید از نشستن‌های طولانی‌مدت در وضعیت نامناسب پرهیز کرد و سعی کرد به‌طور مرتب از حالت نشسته به ایستاده تغییر وضعیت داد.
هنگام نشستن، باید از صندلی‌هایی با پشتی مناسب استفاده کرد که از خمیدگی زیاد کمر جلوگیری کند. همچنین، در هنگام ایستادن باید وزن بدن را به‌طور مساوی بین دو پا تقسیم کرد و از خم کردن کمر یا قفل‌کردن زانوها خودداری نمود. در طول روز و هنگام کار، انجام حرکات کششی کوتاه برای عضلات خم‌کننده ران و کمری می‌تواند به پیشگیری از کوتاهی این عضلات و کاهش فشار بر روی ستون فقرات کمک کند.
ناهنجاری تیلیت قدامی لگن در کودکان
ناهنجاری تیلیت قدامی لگن در کودکان معمولاً به‌دلیل رشد و توسعه نامتعادل عضلات و استخوان‌ها ایجاد می‌شود. در این سنین، تغییرات در وضعیت لگن معمولاً به‌صورت تدریجی و در اثر عوامل مختلفی مانند ضعف عضلات مرکزی یا خم‌کننده ران و یا عادات حرکتی نادرست بروز می‌کند.
یکی از دلایل عمده ایجاد تیلیت قدامی لگن در کودکان، نقص در تقویت عضلات شکم و سرینی است که موجب می‌شود عضلات پشتی و خم‌کننده ران به‌طور غیرطبیعی قوی شده و لگن به سمت جلو متمایل شود. همچنین، اگر کودکان زمان زیادی را در وضعیت نشسته، به‌ویژه با وضعیت نامناسب، سپری کنند، احتمال ایجاد این ناهنجاری افزایش می‌یابد. به‌طور خاص، نشستن طولانی‌مدت در مدرسه یا خانه با وضعیت‌های نامناسب می‌تواند به کمبود قدرت و انعطاف‌پذیری در عضلات مرکزی و لگن منجر شود.
ناهنجاری تیلیت قدامی لگن در بزرگسالان
ناهنجاری تیلیت قدامی لگن در بزرگسالان به‌ویژه در افرادی که سبک زندگی کم‌تحرک یا عادات بد حرکتی دارند، بسیار شایع است. این وضعیت در بزرگسالان معمولاً نتیجه ضعف عضلات مرکزی و سرینی است که باعث می‌شود عضلات خم‌کننده ران و کمری کوتاه شده و لگن به سمت جلو متمایل شود. در این افراد، به دلیل نشستن‌های طولانی‌مدت، عدم تمرینات ورزشی مناسب یا انجام فعالیت‌های ورزشی نامتعادل، عضلات شکم و سرینی به‌اندازه کافی تقویت نمی‌شوند، درحالی‌که عضلات کمری و خم‌کننده ران به‌طور غیرطبیعی سفت و کوتاه می‌شوند. این تغییرات عضلانی موجب اختلال در تراز لگن و ستون فقرات می‌شود و می‌تواند به مشکلاتی درراه رفتن، ایستادن و حرکت طبیعی منجر گردد.
سخن پایانی
تیلیت قدامی لگن یکی از ناهنجاری‌های رایج است که می‌تواند تأثیرات قابل‌توجهی بر وضعیت بدنی و عملکرد حرکتی فرد بگذارد. این ناهنجاری معمولاً نتیجه عدم تعادل عضلانی است و می‌تواند به دلیل عوامل مختلفی مانند عادات حرکتی نادرست، ضعف عضلات مرکزی یا کم‌تحرکی بروز کند. با اصلاح وضعیت بدن، انجام تمرینات مناسب و تقویت عضلات مرکزی و لگن، می‌توان از بروز این مشکل پیشگیری کرده و حتی آن را اصلاح کرد. توجه به این مسئله در سنین مختلف، از کودکان تا بزرگسالان، بسیار حائز اهمیت است، زیرا وضعیت صحیح بدن نه‌تنها به بهبود کیفیت زندگی کمک می‌کند، بلکه از بروز مشکلات جسمانی و عوارض بلندمدت جلوگیری می‌نماید.در صورت تمایل باقی مقالات در این حوزه را هم مطالعه بفرمایید.
تایید شده توسط دکتر علی حوصله
محتوای این مقاله صرفا برای آگاه سازی شما عزیزان است. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان از پزشک مشاوره بگیرید
