کیفوزیست شانه که اغلب با نام‌های قوز پشت یا قوز شانه نیز شناخته می‌شود، عارضه‌ای است که با افزایش غیرطبیعی قوس ستون فقرات در ناحیه سینه‌ای (توراسیک) مشخص می‌شود. این عارضه می‌تواند تاثیرات چشمگیری بر ظاهر فرد، عملکرد فیزیکی و کیفیت زندگی داشته باشد. در این مقاله از سایت دکتر حوصله، با تمرکز بر علل کیفوز شانه‌ای، به بررسی دقیق عوامل ایجادکننده این ناهنجاری می‌پردازیم.
کیفوزیست شانه چیست؟
کیفوزیست شانه که به آن قوز پشت نیز گفته می‌شود، به افزایش غیرطبیعی انحنای ستون فقرات در ناحیه سینه‌ای (توراسیک) اشاره دارد. در حالت طبیعی، ستون فقرات در این ناحیه دارای یک انحنای خفیف است، اما زمانی که این انحنا بیش از حد معمول شود، فرد دچار کیفوز می‌گردد.
این عارضه می‌تواند باعث ایجاد ظاهری ناخوشایند و محدودیت در حرکت شود. شما عزیزان می‌توانید مطالب بیشتر در ارتباط با کیفوز شانه‌ای را در سایت دکتر حوصله مطالعه فرمایید.
مهم‌ترین علل ایجاد کیفوزیست شانه کدام‌اند؟
در این بخش، به بررسی مهم‌ترین عوامل ایجادکننده کیفوز شانه‌ای می‌پردازیم. شناخت این عوامل، گام مهمی در پیشگیری و درمان این عارضه است.
ضعف عضلات خلفی شانه و عضلات مرکزی
ضعف عضلات خلفی شانه و عضلات مرکزی بدن، نقش بسزایی در ایجاد کیفوز شانه‌ای ایفا می‌کند. عضلاتی نظیر رومبوئید، ذوزنقه‌ای (به‌ویژه بخش میانی و تحتانی)، و راست‌کننده‌های ستون فقرات، مسئول حفظ راستای صحیح ستون فقرات و شانه‌ها هستند. ضعف در این عضلات منجر به عدم توانایی آنها در نگهداری شانه‌ها در موقعیت مناسب6 شده و در نتیجه، شانه‌ها به سمت جلو متمایل می‌شوند.
این تغییر وضعیت، فشار مضاعفی را بر ستون فقرات در ناحیه سینه‌ای وارد کرده و باعث ایجاد یا تشدید قوس غیرطبیعی می‌شود. تقویت این عضلات از طریق تمرینات منظم و هدفمند، می‌تواند در بهبود وضعیت و پیشگیری از پیشرفت کیفوز شانه‌ای مؤثر واقع شود.
این تمرینات باید بر تقویت عضلات نگهدارنده کتف و راست‌کننده‌های تنه تمرکز داشته باشند تا بتوانند تعادل عضلانی مناسبی را در این نواحی ایجاد کنند.
وضعیت نادرست بدنی و نشستن طولانی‌مدت
وضعیت بدنی نامناسب و نشستن‌های طولانی‌مدت، به‌ویژه در شرایطی که از حمایت کافی برای ستون فقرات برخوردار نیستیم، از عوامل شایع در بروز کیفوز شانه‌ای محسوب می‌شوند. استفاده مداوم از لپ‌تاپ، تلفن همراه، و نشستن بر روی صندلی‌های غیراستاندارد، غالباً با قوز کردن و خم‌شدن شانه‌ها به سمت جلو همراه است.
این وضعیت نامناسب، به‌مرورزمان باعث تضعیف عضلات پشتی شده و زمینه را برای پیشروی شانه‌ها به سمت جلو فراهم می‌کند. در نتیجه، ستون فقرات در ناحیه سینه‌ای تحت‌فشار قرار گرفته و به‌تدریج دچار تغییر شکل و افزایش قوس می‌شود.
وضعیت صحیح بدنی در هنگام نشستن، ایستادن و راه‌رفتن، استفاده از صندلی‌های ارگونومیک با پشتی مناسب، و انجام حرکات کششی و استراحت‌های کوتاه در فواصل منظم در طول نشستن‌های طولانی‌مدت، می‌تواند در پیشگیری از بروز کیفوز شانه‌ای و حفظ سلامت ستون فقرات مؤثر باشد.
رشد سریع در نوجوانان و اسکولیوز همراه
یکی از مقاطع حساس در ایجاد کیفوز شانه‌ای، دوران نوجوانی بوده که با رشد سریع و تغییرات اسکلتی گسترده همراه است. در این دوران، بدن با سرعت فزاینده‌ای رشد می‌کند و این امر می‌تواند منجر به عدم تعادل عضلانی در ناحیه ستون فقرات شود. عضلات پشتی ممکن است نتوانند به طور کامل از ستون فقرات حمایت کنند، به‌ویژه زمانی که سرعت رشد استخوان‌ها بیشتر از رشد عضلات باشد.
این عدم تعادل، زمینه را برای ایجاد انحنا در ستون فقرات و در نتیجه، بروز کیفوزیست شانه فراهم می‌کند. علاوه بر این، وجود اسکولیوز، یا انحراف جانبی ستون فقرات، نیز می‌تواند خطر ابتلا به کیفوز را به طور قابل‌توجهی افزایش دهد. اسکولیوز با ایجاد عدم تقارن در ستون فقرات و توزیع نامتوازن بار بر روی مهره‌ها، فشار بیشتری را بر ناحیه قفسه سینه وارد کرده و زمینه را برای ایجاد کیفوز مساعد می‌کند.
بیماری‌های زمینه‌ای و ساختاری (مانند Scheuermann)
علاوه بر عوامل مرتبط با رشد، برخی بیماری‌های زمینه‌ای و ساختاری نیز می‌توانند نقش مهمی در ایجاد کیفوز شانه‌ای ایفا کنند. کیفوز شوئرمن یکی از مهم‌ترین این بیماری‌ها است. این عارضه، یک اختلال رشدی است که باعث می‌شود مهره‌ها به شکل غیرطبیعی درآیند. در افراد مبتلا به کیفوز شوئرمن، مهره‌ها به‌جای شکل استوانه‌ای طبیعی، به شکل گوه در می‌آیند.
این تغییر شکل در مهره‌ها، باعث ایجاد زاویه و انحنا در ستون فقرات شده و در نهایت، منجر به بروز کیفوز شانه‌ای می‌شود. عوامل مادرزادی یا ژنتیکی نیز می‌توانند در ایجاد این عارضه نقش داشته باشند. برخی افراد ممکن است به دلیل نقص‌های مادرزادی در ساختار ستون فقرات، مستعد ابتلا به کیفوز باشند. همچنین، وجود سابقه خانوادگی کیفوز، خطر ابتلا به این عارضه را افزایش می‌دهد.
پوکی‌استخوان و شکستگی‌های فشاری در سالمندان
پوکی‌استخوان و شکستگی‌های فشاری در مهره‌ها، به‌ویژه در خانم‌های سالمند، می‌توانند از علت کیفوز در سن بالا باشند. کاهش تراکم استخوان باعث می‌شود که مهره‌ها ضعیف شده و در معرض شکستگی قرار گیرند. این شکستگی‌ها منجر به تغییر شکل مهره‌ها و ایجاد قوز شانه می‌شوند.
ضعف بینایی و افزایش استفاده از موبایل و لپ‌تاپ (Tech Neck)
پدیده Tech Neck که به دلیل افزایش استفاده از موبایل و لپ‌تاپ ایجاد می‌شود، نقش مهمی در ایجاد کیفوز شانه‌ای دارد. ضعف بینایی و تلاش برای دیدن بهتر صفحه‌نمایش باعث می‌شود که سر به جلو متمایل شده و عضلات گردن و پشت به طور مداوم در حالت کشیدگی قرار گیرند.
این وضعیت، فشار زیادی را بر ستون فقرات وارد کرده و به‌تدریج باعث ایجاد قوس ستون فقرات بیش از حد در بالاتنه می‌شود. پیشگیری از کیفوزیست شانه ناشی از Tech Neck شامل تنظیم ارتفاع صفحه‌نمایش، استفاده از عینک مناسب و انجام تمرینات تقویتی برای عضلات گردن و پشت است.
آیا می‌توان از ایجاد کیفوز پیشگیری کرد؟
خوشبختانه، با انجام برخی از راهکارها می‌توان از ایجاد کیفوزیست شانه پیشگیری کرد که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد:
نقش ورزش و حرکات اصلاحی
انجام منظم ورزش و حرکات اصلاحی می‌تواند به تقویت عضلات پشت، حفظ انعطاف‌پذیری ستون فقرات و بهبود فرم بدنی کمک کند. تمرینات تقویت‌کننده عضلات پشت، کشش عضلات سینه و شانه، و تمرینات اصلاحی خاص برای کیفوز می‌توانند بسیار موثر باشند.
انتخاب تجهیزات ارگونومیک برای کار
استفاده از تجهیزات ارگونومیک در محل کار می‌تواند به حفظ فرم بدنی صحیح و کاهش فشار بر ستون فقرات کمک کند. صندلی مناسب با پشتی قابل‌تنظیم، میز با ارتفاع مناسب، و قراردادن مانیتور در ارتفاع صحیح، از جمله اقداماتی هستند که می‌توان در این راستا انجام داد.
آگاهی از پوسچر صحیح در خانه و محل کار
آگاهی از پوسچر صحیح و تلاش برای حفظ آن در طول روز، هم در خانه و هم در محل کار، اهمیت بسزایی دارد. صاف نشستن، شانه‌ها به عقب و پایین، و سر در راستای بدن، از جمله مواردی هستند که باید به آنها توجه کرد.
درمان کیفوزیست شانه
درمان این عارضه، بسته به‌شدت انحنا و علت زمینه‌ای آن، متفاوت است. در موارد خفیف تا متوسط، رویکردهای غیرجراحی معمولاً خط اول درمان محسوب می‌شوند. فیزیوتراپی، با تمرکز بر تقویت عضلات پشت و شکم و بهبود انعطاف‌پذیری، نقش مهمی در کاهش درد و اصلاح وضعیت بدنی دارد.
استفاده از بریس‌های حمایتی نیز می‌تواند در راستای محدودکردن حرکت و تثبیت ستون فقرات، به‌ویژه در کودکان و نوجوانان درحال‌رشد مورداستفاده قرار گیرد. همچنین، اصلاح عادات روزمره و رعایت اصول ارگونومی، مانند نشستن صحیح و استفاده از میز و صندلی مناسب، در پیشگیری از پیشرفت کیفوز و کاهش علائم آن مؤثر است.
در موارد شدید کیفوز، به‌ویژه زمانی که عارضه با درد غیرقابل‌کنترل، اختلالات عصبی و یا مشکلات تنفسی همراه باشد، جراحی ممکن است به‌عنوان یک گزینه درمانی مدنظر قرار گیرد. هدف از جراحی، اصلاح انحنا، تثبیت ستون فقرات و کاهش فشار بر نخاع و اعصاب است. تصمیم‌گیری در مورد ضرورت جراحی، بر اساس ارزیابی دقیق شرایط بیمار و توسط متخصصین ارتوپدی و جراحان ستون فقرات صورت می‌گیرد.
نتیجه‌گیری
کیفوزیست شانه عارضه‌ای است که می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله فرم بدنی نامناسب، ضعف عضلات پشت، نشستن طولانی‌مدت و برخی بیماری‌ها باشد. پیشگیری از ایجاد کیفوز با انجام ورزش، حفظ پوسچر صحیح و استفاده از تجهیزات ارگونومیک امکان‌پذیر است.
شناسایی علت و مداخله زودهنگام می‌تواند مانع پیشرفت کیفوز شود و از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کند؛ بنابراین، توجه به‌سلامت ستون فقرات و اتخاذ سبک زندگی سالم، از اهمیت بالایی برخوردار است. در صورت تمایل باقی مقالات در این حوزه را هم مطالعه بفرمایید.
تایید شده توسط دکتر علی حوصله
محتوای این مقاله صرفا برای آگاه سازی شما عزیزان است. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان از پزشک مشاوره بگیرید
