اسکولیوز، انحراف جانبی ستون فقرات به شمار می‌رود و عارضه‌ای پیچیده با انواع مختلف است که هر یک ویژگی‌ها و دلایل خاص خود را دارند. درک انواع اسکولیوز برای تشخیص دقیق، برنامه‌ریزی درمان مناسب و بهبود کیفیت زندگی بیماران ضروری است. در این مقاله از سایت دکتر حوصله به بررسی انواع اسکولیوز بر اساس محل و جهت انحنای ستون فقرات، تفاوت انحناها و اهمیت شناخت نوع اسکولیوز در تعیین مسیر درمان می‌پردازیم.
اسکولیوز چیست و چرا انواع مختلف دارد؟
اسکولیوز، انحراف جانبی ستون فقرات به شمار رفته و وضعیتی است که بسیاری از افراد با آن روبرو می‌شوند. بااین‌حال، تصور رایج مبنی بر اینکه اسکولیوز تنها یک نوع دارد، گمراه‌کننده است. در واقع، اسکولیوز یک اصطلاح کلی بوده که طیف وسیعی از انحرافات ستون فقرات را در بر می‌گیرد که بر اساس سن شروع، علت زمینه‌ای و شکل انحنا دسته‌بندی می‌شوند.
شناخت نوع خاص اسکولیوز در هر فرد، گامی حیاتی در تعیین مناسب‌ترین و مؤثرترین رویکرد درمانی است. نادیده‌گرفتن این تفاوت‌ها می‌تواند منجر به درمان‌های نامناسب و نتایج نامطلوب شود. در ادامه به بررسی انواع اسکولیوز می‌پردازیم و به ویژگی‌های متمایزکننده، علل احتمالی و اهمیت تشخیص دقیق هر نوع اشاره خواهیم کرد.
انواع اسکولیوز بر اساس سن و علت
انواع اسکولیوز را می‌توان بر اساس عوامل مختلفی دسته‌بندی کرد، اما دو مورد از مهم‌ترین معیارها، سن شروع و علت زمینه‌ای هستند. این دو عامل تأثیر قابل توجهی بر پیشرفت بیماری، علائم بالینی و رویکردهای درمانی دارند.
اسکولیوز مادرزادی
اسکولیوز مادرزادی، همان‌طور که از نامش پیداست، نوعی از اسکولیوز است که از بدو تولد وجود دارد. این نوع اسکولیوز ناشی از نقص در شکل گیری یا تفکیک مهره‌ها یا دنده‌ها در طول رشد جنینی است. در برخی موارد، ممکن است مهره‌ها به طور کامل تشکیل نشوند، درحالی‌که در موارد دیگر، ممکن است به طور غیر طبیعی به هم متصل شوند. این ناهنجاری‌ها می‌توانند منجر به انحنای تدریجی ستون فقرات شوند که باگذشت زمان و رشد کودک آشکارتر می‌شود.
تشخیص اسکولیوز مادرزادی اغلب در دوران نوزادی یا کودکی انجام می‌شود و ممکن است نیاز به نظارت دقیق و مداخله زودهنگام برای جلوگیری از پیشرفت انحنا داشته باشد. شدت اسکولیوز مادرزادی می‌تواند بسیار متفاوت باشد، از انحنای خفیف که نیازی به درمان ندارد تا موارد شدید که ممکن است به جراحی نیاز داشته باشد.
اسکولیوز ایدیوپاتیک
اسکولیوز ایدیوپاتیک، شایع‌ترین نوع اسکولیوز است که حدود ۸۰٪ از کل موارد را تشکیل می‌دهد. این اصطلاح زمانی استفاده می‌شود که علت دقیق انحنای ستون فقرات مشخص نباشد. درحالی‌که علت اسکولیوز ایدیوپاتیک نامشخص باقی‌مانده است، شواهد رو به رشدی وجود دارد که نشان می‌دهد ممکن است یک جزء ژنتیکی در این بیماری وجود داشته باشد. به عبارت دیگر، احتمال ابتلا به اسکولیوز ایدیوپاتیک در افرادی که سابقه خانوادگی این بیماری را دارند، بیشتر است.
اسکولیوز ایدیوپاتیک معمولاً در دوران کودکی یا نوجوانی تشخیص داده می‌شود، اغلب در طول معاینات فیزیکی معمول یا غربالگری اسکولیوز در مدرسه. این نوع اسکولیوز اغلب به زیرگروه‌های بیشتری بر اساس سن شروع طبقه‌بندی می‌شود. اسکولیوز ایدیوپاتیک نوزادی (۰-۳ سال)، اسکولیوز ایدیوپاتیک کودکی (۳-۱۰ سال) و اسکولیوز ایدیوپاتیک نوجوانان (۱۰-۱۸ سال). مدیریت اسکولیوز ایدیوپاتیک بسته به‌شدت انحنا و خطر پیشرفت آن متفاوت است. گزینه‌های درمانی ممکن است شامل مشاهده، بریس و در موارد شدید، جراحی باشد.
اسکولیوز عصبی عضلانی (نوروموسکولار)
اسکولیوز عصبی عضلانی، نوعی از اسکولیوز است که ناشی از بیماری‌های عصبی عضلانی است که عضلات کنترل کننده ستون فقرات را ضعیف می‌کنند. این بیماری‌ها می‌توانند شامل فلج مغزی، دیستروفی عضلانی، اسپینا بیفیدا و سایر اختلالات عصبی عضلانی باشند. در این شرایط، عضلات قادر به حمایت مناسب از ستون فقرات نیستند که منجر به انحنا و عدم تعادل ستون فقرات می‌شود. اسکولیوز عصبی عضلانی اغلب شدیدتر از اسکولیوز ایدیوپاتیک است و احتمال پیشرفت بیشتری دارد، حتی پس از رسیدن به بلوغ اسکلتی. این نوع اسکولیوز می‌تواند منجر به مشکلات تنفسی، درد و کاهش عملکرد شود.
مدیریت اسکولیوز عصبی عضلانی اغلب پیچیده است و نیاز به یک رویکرد چندرشته‌ای شامل متخصصان ارتوپدی، متخصصان مغز و اعصاب، فیزیوتراپ و سایر متخصصان دارد. گزینه‌های درمانی ممکن است شامل بریس، جراحی و مدیریت علائم پزشکی زمینه‌ای باشد.
اسکولیوز دژنراتیو (سایشی یا پیری)
اسکولیوز دژنراتیو نوعی از اسکولیوز است که مختص بزرگسالان بالای ۶۵ سال است. این نوع اسکولیوز ناشی از فرسایش و پارگی طبیعی ستون فقرات با افزایش سن است. باگذشت زمان، دیسک‌های بین مهره‌ای ممکن است دچار کم‌آبی و تخریب شوند، رباط‌هایی که ستون فقرات را نگه می‌دارند ممکن است ضعیف و شل شوند و مفاصل فاست ممکن است دچار آرتروز شوند. این تغییرات می‌تواند منجر به انحنای تدریجی ستون فقرات، باریک شدن کانال نخاع و فشرده‌شدن اعصاب شود.
اسکولیوز دژنراتیو اغلب با کمردرد، سفتی، بی‌حسی، گزگز و ضعف در پاها همراه است. مدیریت اسکولیوز دژنراتیو معمولاً شامل درمان‌های غیرجراحی مانند داروهای ضددرد، فیزیوتراپی، تزریق استروئید و بریس است. در موارد شدید، ممکن است جراحی برای رفع فشار از اعصاب و تثبیت ستون فقرات ضروری باشد.
علاوه بر دسته‌بندی بر اساس سن و علت، اسکولیوز را می‌توان بر اساس جهت انحنا (دکستروسکولیوز یا لوو اسکولیوز) و محل انحنا (اسکولیوز قفسه سینه، اسکولیوز کمری یا اسکولیوز توراکولومبار) نیز طبقه‌بندی کرد.
انواع اسکولیوز بر اساس محل و جهت انحنای ستون فقرات
محل و جهت انحنای ستون فقرات در اسکولیوز نقش مهمی در طبقه‌بندی و درک ویژگی‌های این عارضه ایفا می‌کند. شناخت محل انحنا به پزشکان کمک می‌کند تا علت زمینه‌ای اسکولیوز را بهتر درک کرده و درمان مناسب‌تری را ارائه دهند.
اسکولیوز قفسه سینه (توراسیک)
اسکولیوز قفسه سینه، همان‌طور که از نامش پیداست، در قسمت میانی ستون فقرات، یعنی در ناحیه قفسه سینه رخ می‌دهد. این نوع اسکولیوز شایع‌ترین نوع موضعی است و اغلب در دوران نوجوانی تشخیص داده می‌شود. انحنا در ناحیه قفسه سینه می‌تواند بر روی ریه‌ها و قلب تأثیر بگذارد و در موارد شدید باعث مشکلات تنفسی و قلبی شود.
اسکولیوز کمری (لومبار)
اسکولیوز کمری در ناحیه پایین کمر ایجاد می‌شود. این نوع اسکولیوز می‌تواند باعث درد کمر، محدودیت حرکت و مشکلات مربوط به تعادل شود. انحنا در ناحیه کمری ممکن است به دلیل مشکلات ساختاری در ستون فقرات، ضعف عضلات و یا آسیب‌های قبلی ایجاد شود.
اسکولیوز توراکولومبار
اسکولیوز توراکولومبار ترکیبی از انحنا در ناحیه قفسه سینه و کمر است. این نوع اسکولیوز معمولاً به شکل C دیده می‌شود و می‌تواند پیش‌رونده باشد، به این معنی که باگذشت زمان بدتر می‌شود. انحنای ترکیبی در این نوع اسکولیوز می‌تواند بر روی عملکرد تنفسی، قلبی و حرکتی تأثیر بگذارد.
لوو اسکولیوز (انحراف‌به‌چپ)
لوو اسکولیوز به انحنای ستون فقرات به سمت چپ اشاره دارد. این نوع اسکولیوز بیشتر در ناحیه کمری دیده می‌شود و می‌تواند باعث درد کمر و مشکلات تعادلی شود. لوو اسکولیوز در برخی موارد با مشکلات عصبی نیز همراه خواهد بود.
دکستروسکولیوز (انحراف‌به‌راست)
دکستروسکولیوز به انحنای ستون فقرات به سمت راست اشاره دارد. این نوع اسکولیوز معمولاً در ناحیه قفسه سینه دیده می‌شود و می‌تواند به شکل C برعکس (در ناحیه قفسه سینه) یا به‌صورت S شکل (در موارد دوگانه) باشد. دکستروسکولیوز شایع‌ترین شکل انحراف طرفی ستون فقرات به شمار می‌رود.
مشاوره و ارزیابی رایگان
برای اینکه بتونیم بهتر باهم در ارتباط باشیم شماره تماست رو وارد کن.
تفاوت انحناها در اسکولیوز: تقعر، تحدب و شکل ستون فقرات
انحناها در اسکولیوز می‌توانند اشکال مختلفی داشته باشند، از جمله C شکل و S شکل. انحنا ممکن است به سمت چپ یا راست منحرف شود و در نواحی مختلف ستون فقرات، از جمله کمری، قفسه سینه و توراکولومبار ظاهر شود.
تقعر و تحدب نیز اصطلاحاتی هستند که برای توصیف انحناها در اسکولیوز استفاده می‌شوند. تقعر به قسمت داخلی انحنا و تحدب به قسمت بیرونی انحنا اشاره دارد. این تنوع در شکل و محل انحناها باعث شده است که طبقه‌بندی اسکولیوز پیچیده باشد.
انواع اسکولیوز بر اساس علت
علاوه بر محل و جهت انحنا، اسکولیوز را می‌توان بر اساس علت نیز طبقه‌بندی کرد:
- اسکولیوز مادرزادی: این نوع اسکولیوز در بدو تولد وجود دارد و ناشی از مشکلات ساختاری در ستون فقرات است.
- اسکولیوز ایدیوپاتیک: این نوع اسکولیوز شایع‌ترین نوع است و علت آن ناشناخته است. اسکولیوز ایدیوپاتیک اغلب در دوران نوجوانی تشخیص داده می‌شود.
- اسکولیوز عصبی عضلانی: این نوع اسکولیوز ناشی از اختلالات عصبی عضلانی مانند فلج مغزی یا دیستروفی عضلانی است.
- اسکولیوز دژنراتیو: این نوع اسکولیوز در بزرگسالان ایجاد می‌شود و ناشی از تغییرات دژنراتیو در ستون فقرات است.
جمع‌بندی: چرا شناخت انواع اسکولیوز مهم است؟
شناخت نوع اسکولیوز برای تعیین مسیر درمان مناسب بسیار اهمیت دارد. به‌عنوان‌مثال، بریس (Brace) برای اسکولیوز ایدیوپاتیک مفید است، اما برای نوع عصبی عضلانی کمتر مؤثر است. درمان اسکولیوز عصبی عضلانی اغلب شامل جراحی برای تثبیت ستون فقرات است. اسکولیوز مادرزادی ممکن است نیاز به جراحی در سنین پایین داشته باشد، درحالی‌که اسکولیوز دژنراتیو معمولاً با درمان‌های غیرجراحی مانند فیزیوتراپی و داروهای ضددرد مدیریت می‌شود.
تشخیص دقیق نوع اسکولیوز به پزشکان کمک می‌کند تا بهترین برنامه درمانی را برای هر بیمار تعیین کنند. ارزیابی تخصصی شامل معاینه فیزیکی، بررسی سابقه پزشکی و تصویربرداری (مانند اشعه ایکس) است. تشخیص و درمان زودهنگام می‌تواند به جلوگیری از پیشرفت اسکولیوز و بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کند. درصورت تمایل باقی مقالات در این حوزه را هم مطالعه بفرمایید.
تایید شده توسط دکتر علی حوصله
محتوای این مقاله صرفا برای آگاه سازی شما عزیزان است. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان از پزشک مشاوره بگیرید
