تشخیص چرخش داخلی و خارجی لگن یکی از مسائل مهم در توان‌بخشی و ارزیابی وضعیت حرکتی افراد به شمار می‌آید. این تست‌ها به‌خصوص در میان افرادی که با کمردرد، مشکلات مفصلی یا اختلالات حرکتی مواجه هستند، می‌توانند مفید واقع شوند. انجام این تست‌ها در منزل، به افراد این امکان را می‌دهد که خیلی وضعیت خود را ارزیابی کرده و در صورت نیاز به مشاوره حرفه‌ای مراجعه کنند.
چرخش داخلی و خارجی لگن بخشی از حرکات طبیعی بدن است که تأثیر زیادی بر روی تعادل، قدرت و دامنه حرکتی ما دارد. این تست‌ها می‌توانند به شناسایی ناهنجاری‌های حرکتی و تعیین نیاز به درمان‌های خاص کمک کنند. زیرا با بررسی حرکات لگن، می‌توان فهمید که آیا این ناحیه به‌درستی عمل می‌کند یا خیر.
در این مقاله از بنیاد سلامت دکتر حوصله به معرفی تست‌های ساده‌ای که می‌توان در خانه انجام داد خواهیم پرداخت، همچنین نکاتی را درباره چگونگی تفسیر نتایج آن‌ها و اقداماتی که باید در صورت بروز مشکلات حرکتی انجام داد، ارائه خواهیم کرد.
چرا باید چرخش لگن را ارزیابی کنیم؟
ارزیابی چرخش لگن به دلیل تأثیرات عمیق آن بر تعادل و هماهنگی بدن بسیار مهم است. لگن به‌عنوان مرکز حرکتی بدن، نقش حیاتی در ایجاد تعادل و تقسیم بار وزن بین اندام‌های تحتانی دارد. چرخش نادرست لگن می‌تواند منجر به تحمیل فشار اضافی بر روی ستون فقرات، مفاصل زانو و حتی ناحیه شکم شود. بدین ترتیب، ارزیابی و اصلاح چرخش لگن می‌تواند به پیشگیری از دردهای مزمن در نواحی مختلف بدن کمک کند.
چرخش لگن به‌صورت مستقیم با سندرم صلیب پایین (LCS) ارتباط دارد. در این سندرم، عدم تعادل در عضلات و ضعف در ناحیه شکم و کمر می‌تواند موجب بروز مشکلات حرکتی و درد در این نواحی شود. به‌علاوه، عدم توجه و اصلاح چرخش لگن می‌تواند بر عملکرد کلی بدن تأثیر منفی گذاشته و ظاهر فیزیکی فرد را تحت‌تأثیر قرار دهد. در نتیجه، چرخش صحیح لگن نه‌تنها به بهبود کیفیت حرکتی منجر می‌شود، بلکه بر زیبایی و تناسب‌اندام نیز تأثیرگذار خواهد بود.
علائم اولیه‌ای که نشان می‌دهد لگن شما چرخیده است
تشخیص چرخش لگن در مراحل ابتدایی می‌تواند مانع از بروز مشکلات جدی‌تری در آینده شود. علائم اولیه چرخش لگن ممکن است در ابتدا نامحسوس به نظر برسند، اما با گذر زمان و عدم توجه به آن، عواقب فیزیکی نامطلوبی را به دنبال خواهد داشت. افرادی که از دردهای مزمن رنج می‌برند یا به طور معمول احساس ناراحتی در ناحیه کمر، زانو یا لگن می‌کنند، باید به نشانه‌های اولیه چرخش لگن توجه خاصی داشته باشند.
همچنین، افرادی که به دلیل نشستن طولانی‌مدت در موقعیت‌های نامناسب دچار عدم تقارن حرکتی شده‌اند، باید به علائم ظاهری همچون ناهمگونی در قامت یا تغییر در راه‌رفتن خود دقت کنند. در ادامه، به بررسی علائم ظاهری چرخش داخلی و خارجی لگن خواهیم پرداخت.
چرخش داخلی لگن – علائم ظاهری
چرخش داخلی لگن به‌وضوح در حالات ایستادن و حرکت افراد نمایان می‌شود. یکی از علائم بارز این وضعیت، ایستادن با پنجه‌های داخل است که باعث می‌شود زانوها به‌طرف داخل خم شوند، این وضعیت به نام زانوهای ضربدری شناخته می‌شود. همچنین، فرم شکم و گودی کمر در این حالت به دلیل عدم تعادل عضلانی دچار تغییر می‌شود. به‌عبارت‌دیگر، در چرخش داخلی لگن، عضلات جلویی و داخلی قوی‌تر عمل می‌کنند و در مقابل، عضلات اطراف کمر و لگن دچار ضعف می‌شوند.
این اختلال می‌تواند بدنی را به سمت جلو بکشاند و موجب ایجاد گودی زیاد در کمر شود. در نتیجه، فرد ممکن است احساس خستگی و درد در ناحیه کمر و شکم را تجربه کند. عوارض جانبی چرخش داخلی لگن برخلاف توقعات همیشگی ممکن است بر روی عملکرد حرکتی و قدرت توازن تأثیر منفی بگذارد. ناگفته نماند که برای شناسایی بهتر این حالت، حتماً باید به مشاوره پزشکی مراجعه کرد و در صورت نیاز، اقدامات لازم برای اصلاح وضعیت انجام شود.
چرخش خارجی لگن – علائم ظاهری
چرخش خارجی لگن علائم نازک‌تری نسبت به چرخش داخلی دارد، اما می‌تواند تبعات قابل‌توجهی برای عملکرد حرکتی به بار بیاورد. در این حالت، زانوها به بیرون خم می‌شوند و فرد به‌اصطلاح پای اردکی می‌ایستد، به این معنی که پاهای او در حالت بازتر از حالت طبیعی قرار می‌گیرند. این تغییر وضعیت به‌وضوح در حرکت فرد دیده می‌شود و ممکن است به‌وضوح در راه‌رفتن او تأثیر بگذارد.
علاوه بر این، افراد با چرخش خارجی لگن معمولاً احساس شل بودن در ناحیه شکم می‌کنند و ممکن است فشاری به مفصل SI (SI Joint) وارد شود. این فشار می‌تواند منجر به درد و ناپایداری در ناحیه لگن و کمر شود و روی کیفیت زندگی روزمره تأثیر بگذارد. همچنین، این افراد معمولاً با عدم تعادل در ناحیه عضلانی و ضعف در قدرت حرکتی مواجه می‌شوند. شناسایی علائم چرخش خارجی لگن به‌عنوان یک مرحله اولیه برای درمان و اصلاح وضعیت حرکتی افرادی که نیاز به توجه ویژه دارند، بسیار حیاتی است.
تست‌های ساده برای تشخیص در خانه
بررسی وضعیت چرخش لگن نیازی به تجهیزات پیچیده ندارد و افراد می‌توانند با استفاده از چند تست ساده در خانه، وضعیت خود را ارزیابی کنند. این تست‌ها به شناسایی علائم چرخش داخلی و خارجی لگن کمک می‌کنند و به‌عنوان ابزاری برای خودارزیابی و شناسایی نیاز به درمان یا مشاوره پزشکی عمل می‌کنند. با انجام این تست‌ها، افراد می‌توانند به‌راحتی و در کم‌ترین زمان ممکن، تصویر واضح‌تری از وضعیت حرکتی خود به دست آورند. در ادامه، به معرفی چند تست ساده می‌پردازیم که می‌توانند به شناسایی چرخش لگن کمک کنند.
تست آینه (Mirror Test)
تست آینه یکی از ساده‌ترین و مؤثرترین روش‌ها برای ارزیابی وضعیت لگن و تشخیص چرخش‌های آن است. برای انجام این تست، یک آینه تمام‌قد نیاز است. ابتدا فرد باید باحالت طبیعی و در وضعیت ایستاده در مقابل آینه قرار بگیرد. سپس باید به بررسی زاویه پاها و قرارگیری لگن بپردازد. چرخش داخلی لگن معمولاً با خم‌شدن زانوها به سمت داخل و انحنای بیشتر در ناحیه کمر همراه است. درحالی‌که در چرخش خارجی، زانوها و پاها به سمت خارج متمایل می‌شوند.
در این تست، فرد همچنین می‌تواند به‌وضوح به عدم تقارن در ناحیه کمر و لگن خود توجه کند. اگر در دیدن وضعیت بدنی خود در آینه تغییرات نگران‌کننده‌ای مشهود باشد، نشان‌دهنده وجود چرخش لگن است و بنابراین توصیه می‌شود فرد برای بررسی‌های بیشتر به پزشک مراجعه کند.
تست ایستادن روی یک پا
این تست به ارزیابی تعادل و وضعیت حرکتی لگن کمک می‌کند. برای انجام این تست، فرد باید به‌آرامی روی یک پا بایستد و مشخص کند که آیا می‌تواند وزن خود را به مدت ۳۰ ثانیه به‌راحتی تحمل کند یا خیر. اگر فرد در نگه‌داشتن تعادل با چالش مواجه شود یا نتواند این وضعیت را حفظ کند، می‌تواند نشانه‌ای از چرخش نامناسب لگن باشد.
ایستادن بر روی یک پا به عضلات مرکزی و لگنی فشار می‌آورد و درصورتی‌که یک سمت قوی‌تر از سمت دیگر باشد، فرد در حفظ توازن دچار مشکل خواهد شد. در این حالت، فرد می‌تواند با تغییر پا و تکرار تست، تغییرات را در وضعیت تعادل خود مشاهده کند. اگر تفاوت قابل‌توجهی بین دو سمت مشاهده شود، به معنی وجود چرخش غیرطبیعی لگن است و باید اقدامات اصلاحی انجام گیرد.
تست مشاهده کف کفش
تست مشاهده کف کفش یک روش ساده و کارآمد برای ارزیابی چرخش لگن است. برای این تست، فرد باید کفش‌های خود را خارج کند و به بررسی سایش و فرسایش در کف کفش‌ها بپردازد. درصورتی‌که یک سمت کفش بیشتر از سمت دیگر فرسوده شده باشد، این می‌تواند نشانه‌ای از چرخش نامناسب لگن باشد.
سایش در کف کفش معمولاً به دلیل عدم توازن حرکتی و چرخش غیرطبیعی لگن اتفاق می‌افتد. اگر فرد متوجه شود که دلیل فرسودگی کفش‌ها به عدم توازن و کیفیت حرکتی وی مربوط می‌شود، باید اقداماتی را برای اصلاح این وضعیت انجام دهد و در صورت نیاز از مشاوره پزشکی برخوردار شود.
تست حرکت اسکوات جلوی آینه
تست اسکوات جلوی آینه به فرد کمک می‌کند تا درک بهتری از کارکرد لگن و وضعیت تعادل خود پیدا کند. برای انجام این تست، فرد باید مقابل یک آینه بایستد و به‌آرامی به حالت اسکوات برود. در این وضعیت، او باید به حرکت خود و همچنین به نحوه قرارگیری زانوها و پاها در هر مرحله توجه کند. اگر لگن دچار چرخش داخلی باشد، ممکن است زانوها به سمت داخل خم شوند یا در طول حرکات اسکوات، فرد احساس درد یا ناامنی کند. از سوی دیگر، چرخش خارجی ممکن است موجب شود زانوها به سمت خارج حرکت کنند و فرد احساس عدم توازن یا فشار بیشتری در ناحیه کمر و لگن کند.
در این تست، فرد باید دقت کند که آیا می‌تواند به‌آرامی و بدون درد اسکوات کند یا خیر. درصورتی‌که حرکات به طور غیرطبیعی انجام شوند و نتوانند به‌راحتی به حالت ایستاده بازگردند، این می‌تواند نشانه‌ای از وجود چرخش نامناسب در لگن باشد. ارزیابی این حرکات نه‌تنها به شناسایی مشکلات حرکتی کمک می‌کند، بلکه می‌تواند نوار اصلاح حرکتی برای بهبود وضعیت را نیز مشخص کند.
تست زاویه لگن و ران با طناب یا خط عمود
تست زاویه لگن و ران یکی از دقیق‌ترین روش‌ها برای شناسایی چرخش لگن است. برای انجام این تست، فرد نیاز دارد یک طناب، خط یا نوار به طول معین آماده کند. ابتدا، فرد باید بر روی یک سطح صاف بایستد و نوار را از ناحیه لگن به سمت پایین بیندازد. سپس شخص باید پاهای خود را به طور موازی قرار دهد.
با استفاده از این نوار یا خط، فرد می‌تواند زاویه لگن و ران را بررسی کند. زاویه‌های غیرطبیعی مثلاً خارج از حالت 90 درجه ممکن است نشان‌دهنده چرخش داخلی و خارجی لگن باشد. درصورتی‌که دو پا در زوایای متفاوت قرار گیرند، می‌تواند به معنی عدم توازن در عضلات ناحیه لگن باشد. با شناسایی این ناهمگونی‌ها، افراد می‌توانند نسبت به اصلاح تمرینات و درمان‌های لازم اقدام کنند.
مشاوره و ارزیابی رایگان
برای اینکه بتونیم بهتر باهم در ارتباط باشیم شماره تماست رو وارد کن.
چطور چرخش لگن به LCS شکم مرتبط است؟
چرخش لگن یکی از عوامل کلیدی در عملکرد مناسب ناحیه کمر و شکم به شمار می‌آید. چرخش داخلی لگن که به تیلت قدامی همراه است، ناشی از ضعف عضلات شکم و گلوت (تکانه) است. در این حالت، عضلات شکم قادر به تثبیت کمر نیستند و در نتیجه، بر روی قسمت انتهایی کمر فشار می‌آورند. این فشار می‌تواند منجر به درد و ناپایداری در ناحیه کمر و آسیب‌های طولانی‌مدت شود.
چرخش خارجی نیز ممکن است به تیلت خلفی منجر شود یا خود را با عدم تقارن عضلانی نشان دهد. در این حالت، یک طرف بدن بیش از حد فعال‌تر می‌شود درحالی‌که طرف دیگر به سمت ضعف می‌رود که می‌تواند منجر به بروز مشکلات حرکتی و همچنین سردردهای عصبی و دردی مزمن شود.
این شرایط و وضعیت‌ها هسته سندرم صلیب پایین (LCS) را تشکیل می‌دهند که شامل اختلالات حرکتی و ناهنجاری‌های عضلانی است. تشخیص نوع چرخش لگن و درک الگوهای حرکتی آن برای تجویز درمان مناسب بسیار حیاتی است. به‌عنوان‌مثال، اگر فردی چرخش داخلی داشته باشد، تمرینات تقویتی بر روی عضلات گلوت و شکم باید مدنظر قرار گیرد. از سوی دیگر، در چرخش خارجی توجه به تقویت تعادل و استحکام هسته ضروری است.
بعد از تشخیص چه‌کار کنیم؟
پس از تشخیص چرخش لگن، گام بعدی برنامه‌ریزی برای اصلاح وضعیت است. درصورتی‌که تشخیص نشان‌دهنده چرخش داخلی باشد، تمرینات اصلاحی بر روی عضلات گلوت و کنترل تیلت باید انجام شود. این تمرینات می‌توانند شامل حرکات تقویتی، کششی و تغییر الگوهای حرکتی باشند. همچنین، توجه به وضعیت نشستن و ایستادن روزمره شناخته شده و اصلاح عادات نادرست می‌تواند به بهبود وضعیت کمک کند.
اگر چرخش خارجی تشخیص داده شود، تمرکز باید بر فعال‌سازی عضلات مرکزی و تنظیم تعادل جانبی باشد. تمریناتی که بر روی تقویت عضلات مرکزی و کنترل حرکتی تمرکز دارند، باید در اولویت قرار گیرند. همچنین، ترکیب فعالیت‌های کششی و تقویتی می‌تواند به ایجاد تعادل و کاهش فشار اضافی در نواحی تحتانی کمک کند.
جمع‌بندی
چرخش لگن یکی از عوامل مهم در سلامت حرکتی و فیزیکی افراد به شمار می‌آید که می‌تواند تأثیرات عمیق و پایدار در کیفیت زندگی روزمره داشته باشد. از طریق ارزیابی صحیح و شناسایی چرخش داخلی و خارجی لگن، افراد می‌توانند به مشکلات حرکتی و دردهای مزمن خود پی ببرند و اقدامات اصلاحی لازم را انجام دهند.
تست‌های ساده‌ای که در این مقاله تشریح شد، به‌عنوان ابزاری مفید برای تشخیص و شناسایی ناهنجاری‌های حرکتی شناخته می‌شوند. با انجام این تست‌ها و ارزیابی وضعیت لگن، افراد می‌توانند به‌راحتی و بدون نیاز به تجهیزات پیچیده، از وضعیت حرکتی خودآگاهی پیدا کنند. با تشخیص صحیح و ورزش‌های مناسب، می‌توانند چرخش لگن را به حالت طبیعی برگردانند و از بروز مشکلات جدی‌تری در آینده جلوگیری کنند. در نتیجه، مراقبت از سلامتی خود و درک نحوه عملکرد بدن نقش حیاتی در بهبود کیفیت زندگی روزمره خواهد داشت. در صورت تمایل باقی مقالات در این حوزه را هم مطالعه بفرمایید.
تایید شده توسط دکتر علی حوصله
محتوای این مقاله صرفا برای آگاه سازی شما عزیزان است. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان از پزشک مشاوره بگیرید
