|
محل قرار گیری |
گردن |
| سر ثابت |
فاشیا |
|
سر متحرک |
فک |
| خون رسانی |
شریان |
|
عصب رسانی |
صورتی |
| عملکرد |
کشش |
عضله پلاتیسما یکی از عضلات سطحی و نازک گردن است که نقش مهمی در حرکات صورت و پوست گردن ایفا می‌کند. این عضله از قسمت فوقانی قفسه سینه و شانه شروع شده و به فک پایین و اطراف دهان متصل می‌شود و با ایجاد چین و چروک در پوست گردن و کمک به حرکات گوشه‌های دهان، به بیان حالات چهره مانند تعجب یا ناراحتی کمک می‌کند.
در ادامه این مقاله در وب سایت دکتر حوصله به بررسی محل قرارگیری عضله پلاتیسما، جزئیات سر ثابت و سر متحرک آن، و سیستم عصب‌رسانی و خون‌رسانی آن خواهیم پرداخت. همچنین عملکرد عضله از نظر آناتومی و بیومکانیک تشریح می‌شود و به آسیب‌ها، دلایل بروز آن‌ها و بهترین حرکات برای تقویت پلاتیسما پرداخته خواهد شد تا دید کامل و کاربردی نسبت به این عضله سطحی و مهم گردن ارائه شود.
عضله پلاتیسما چیست؟
عضله پلاتیسما یکی از عضلات سطحی و نازک گردن است که اهمیت زیادی در حرکات صورت و گردن دارد. این عضله به شکل یک ورقه پهن و نازک است که از قسمت فوقانی قفسه سینه و شانه شروع شده و به سمت فک پایین و اطراف دهان کشیده می‌شود. با وجود ظرافت و نازکی، پلاتیسما نقش مهمی در ایجاد چین و چروک پوست گردن و گوشه‌های دهان دارد و به بیان حالات چهره مانند تعجب، ناراحتی و ترس کمک می‌کند. این عضله همچنین در حرکات پیچیده صورت و گردن همکاری می‌کند و با تعامل با سایر عضلات صورت، امکان ایجاد حالت‌های مختلف چهره را فراهم می‌سازد.
از منظر آناتومی، پلاتیسما به دلیل موقعیت سطحی خود، عضله‌ای است که به راحتی در معاینات بالینی قابل لمس است و در جراحی‌های زیبایی و پلاستیک گردن و صورت اهمیت بالایی دارد. همچنین این عضله یک نشانگر آناتومیک برای لایه‌های عمیق‌تر گردن است و پزشکان و جراحان می‌توانند با بررسی دقیق آن، سایر ساختارهای گردن مانند عروق و اعصاب عمیق‌تر را شناسایی کنند. بنابراین، شناخت دقیق محل، مسیر و عملکرد پلاتیسما اهمیت زیادی در پزشکی، فیزیوتراپی و علوم ورزشی دارد.
محل قرارگیری عضله پلاتیسما
عضله پلاتیسما در لایه سطحی گردن واقع شده و درست زیر پوست و بالای فاسیای گردنی قرار دارد. این موقعیت سطحی باعث می‌شود که کشش و انقباض آن به راحتی در پوست گردن و ناحیه فک مشاهده شود. از لحاظ طول، عضله از ناحیه فوقانی قفسه سینه و شانه شروع شده و تا لبه تحتانی فک پایین کشیده می‌شود و به اطراف دهان متصل می‌گردد. این گستردگی مسیر، پلاتیسما را به عضله‌ای کلیدی در انتقال نیروهای سطحی و ایجاد حرکات پوست و گوشه‌های دهان تبدیل می‌کند.
محل قرارگیری این عضله باعث می‌شود که در هنگام حرکت سر، گردن و صورت، پوست گردن دچار کشش شود و چین و چروک‌های طبیعی ایجاد گردد. همچنین ارتباط آن با عضلات اطراف دهان و فک پایین سبب می‌شود که حرکات ظریف چهره، مانند خنده، تعجب و ناراحتی، با همکاری دقیق پلاتیسما و سایر عضلات صورت انجام شود. این ویژگی‌ها نشان می‌دهد که موقعیت دقیق پلاتیسما نه تنها در زیبایی و حالت صورت، بلکه در عملکرد مکانیکی و حرکتی گردن و صورت اهمیت زیادی دارد.
بررسی سر ثابت پلاتیسما
سر ثابت عضله پلاتیسما که مبدأ آن محسوب می‌شود، از فاشیای قسمت فوقانی قفسه سینه و شانه شروع می‌گردد. این مبدأ باعث می‌شود که عضله بتواند نیروهای ایجاد شده توسط قسمت متحرک را به پوست و ساختارهای مجاور منتقل کند. سر ثابت، به دلیل اتصال به ساختارهای نسبتا پایدار و غیر متحرک، نقطه‌ای است که انقباض عضله از آن آغاز می‌شود و به سر متحرک امکان ایجاد حرکت می‌دهد.
علاوه بر این، سر ثابت پلاتیسما نقش مهمی در حفظ ثبات و پایداری عضله دارد. هرگونه آسیب یا تغییر در این نقطه می‌تواند بر عملکرد کلی عضله تأثیر بگذارد و باعث کاهش قدرت کشش پوست یا ضعف در حرکات گوشه‌های دهان شود. شناخت دقیق سر ثابت، به ویژه در جراحی‌های زیبایی و بازسازی گردن، برای جلوگیری از آسیب‌های احتمالی به پوست و سایر ساختارهای گردن بسیار حیاتی است.
بررسی سر متحرک پلاتیسما
سر متحرک عضله پلاتیسما که به لبه تحتانی فک و گوشه‌های دهان متصل می‌شود، مسئول اصلی ایجاد حرکات پوست گردن و دهان است. هنگامی که عضله منقبض می‌شود، سر متحرک کشیده شده و پوست گردن به سمت بالا و فک پایین حرکت می‌کند. این اتصال به سر متحرک امکان ایجاد حالات چهره مانند ناراحتی، تعجب و حتی حرکات ظریف لب‌ها را فراهم می‌آورد.
از منظر عملکردی، سر متحرک پلاتیسما نقش مهمی در بیومکانیک حرکات صورت دارد. کشش و جابه‌جایی پوست و بافت‌های نرم توسط این سر باعث می‌شود که عضله بتواند علاوه بر حرکت پوست گردن، گوشه‌های دهان را به پایین بکشد یا فک پایین را کمی حرکت دهد. آسیب یا ضعف در این بخش می‌تواند باعث افتادگی پوست گردن یا کاهش توانایی ایجاد حالات طبیعی چهره شود و اهمیت مراقبت از این نقطه در تمرینات تقویتی و جراحی‌ها را نشان می‌دهد.
سیستم عصب‌رسانی پلاتیسما
عضله پلاتیسما توسط عصب صورتی (Facial nerve, Cranial nerve VII) عصب‌رسانی می‌شود. این عصب مسئول ارسال سیگنال‌های حرکتی به عضله است تا انقباض و کشش آن کنترل شود. از آنجا که پلاتیسما در لایه سطحی قرار دارد، عصب‌رسانی دقیق و سالم آن برای عملکرد طبیعی صورت و گردن بسیار حیاتی است. آسیب به این عصب می‌تواند باعث فلج یا ضعف عضله و تغییرات ظاهری در گردن و دهان شود.
عصب صورتی که پلاتیسما را عصب‌دهی می‌کند، شاخه‌های متعددی دارد و با همکاری سایر شاخه‌های عصبی، کنترل هماهنگ حرکت صورت و گردن را فراهم می‌کند. این ویژگی نشان می‌دهد که عملکرد طبیعی پلاتیسما نه تنها به سلامت عضله بلکه به سلامت عصب مرتبط با آن وابسته است و هرگونه اختلال عصبی می‌تواند تأثیر مستقیمی بر حالت و عملکرد این عضله سطحی بگذارد.
سیستم خون‌رسانی پلاتیسما
خون‌رسانی عضله پلاتیسما از طریق شریان فاسیای گردنی سطحی و شاخه‌های شریان گردنی و فک پایین انجام می‌شود. این تأمین خون باعث می‌شود که عضله مواد مغذی و اکسیژن لازم برای عملکرد مداوم خود را دریافت کند و توانایی انقباض و کشش پوست گردن و فک پایین حفظ شود.
از منظر بالینی، هرگونه اختلال در خون‌رسانی پلاتیسما می‌تواند باعث ضعف عضله، کاهش توانایی ایجاد حرکات طبیعی پوست و گوشه‌های دهان و حتی آسیب‌های بافتی شود. بنابراین، شناخت مسیر عروق و مراقبت از آن‌ها در جراحی‌ها و درمان‌های زیبایی گردن و صورت اهمیت بالایی دارد و کمک می‌کند که عملکرد طبیعی عضله حفظ شود.
عملکرد عضله پلاتیسما از نظر آناتومی
از منظر آناتومی، عضله پلاتیسما به عنوان عضله‌ای سطحی و ورقه‌ای در گردن، نقش مهمی در کشش پوست گردن و انتقال نیرو به لبه تحتانی فک و گوشه‌های دهان دارد. انقباض این عضله باعث ایجاد چین و چروک در پوست گردن می‌شود و به طور غیرمستقیم به تثبیت موقعیت پوست و ساختارهای زیرین کمک می‌کند. سر ثابت عضله که به فاشیای قسمت فوقانی قفسه سینه و شانه متصل است، به عنوان نقطه پایدار عمل می‌کند و انقباض سر متحرک را به صورت مؤثر به پوست و فک منتقل می‌کند. این عملکرد سطحی و گسترده موجب می‌شود که پلاتیسما علاوه بر عملکرد مکانیکی، نقش مهمی در شکل ظاهری گردن و صورت ایفا کند.
همچنین، از دید آناتومیک، پلاتیسما با عضلات اطراف دهان و صورت ارتباط نزدیکی دارد و به حرکات ظریف و هماهنگ صورت کمک می‌کند. انقباض این عضله می‌تواند گوشه‌های دهان را پایین بکشد، پوست گردن را سفت کند و حتی در برخی موارد به حرکت فک پایین کمک کند. به دلیل همین اتصال‌های گسترده، عملکرد آناتومیک پلاتیسما نه تنها محدود به گردن است بلکه در ایجاد حالت‌های چهره و بیان احساسات نقش کلیدی دارد.
عملکرد عضله پلاتیسما از نظر بیومکانیک
از نظر بیومکانیک، عضله پلاتیسما یک عامل مهم در انتقال نیرو و ایجاد حرکت پوست گردن و گوشه‌های دهان است. این عضله به عنوان یک پل بین نقاط ثابت و متحرک عمل می‌کند؛ سر ثابت به فاشیاهای پایدار گردن و شانه متصل است و سر متحرک به فک و اطراف دهان متصل است. انقباض عضله باعث کشش پوست و ایجاد حرکت می‌شود و نقش مهمی در تغییر شکل موقتی سطحی گردن و دهان دارد. این انتقال نیرو، حرکات ظریف چهره را ممکن می‌کند و همچنین در هماهنگی با سایر عضلات صورت، حالات پیچیده چهره را ایجاد می‌کند.
بیومکانیک پلاتیسما شامل تعامل با نیروهای گرانشی و تنش پوست گردن است. هنگام حرکت سر یا بیان حالات چهره، عضله باید همزمان نیروهای کششی و فشاری را تحمل کند تا پوست گردن صاف یا چین‌خورده شود. این ویژگی بیومکانیکی باعث می‌شود که پلاتیسما نه تنها در زیبایی و حرکت صورت نقش داشته باشد، بلکه در ثبات مکانیکی پوست و هماهنگی حرکات عضلات سطحی گردن نیز اهمیت داشته باشد.
مشاوره و ارزیابی رایگان
برای اینکه بتونیم بهتر باهم در ارتباط باشیم شماره تماست رو وارد کن.
آسیب‌های عضله پلاتیسما
آسیب‌های عضله پلاتیسما می‌توانند ناشی از ضربه، کشش بیش از حد، یا جراحی‌های نادرست باشند و معمولاً باعث ضعف یا فلج جزئی این عضله می‌شوند. یکی از شایع‌ترین مشکلات، افتادگی پوست گردن و کاهش توانایی عضله در کشش و سفت کردن پوست است که می‌تواند بر زیبایی و حالات چهره تأثیر بگذارد. آسیب به سر ثابت یا متحرک عضله، عملکرد کلی پلاتیسما را مختل می‌کند و می‌تواند باعث ایجاد عدم تقارن در حرکت گوشه‌های دهان یا چین‌های پوست گردن شود.
همچنین، اختلال در عملکرد عصب صورتی که پلاتیسما را عصب‌رسانی می‌کند، می‌تواند باعث فلج یا ضعف عضله شود. این حالت معمولاً به صورت کاهش توانایی پایین کشیدن گوشه‌های دهان یا کاهش کشش پوست گردن مشاهده می‌شود. آسیب‌های مزمن یا درمان‌نشده می‌توانند باعث تغییرات دائمی در شکل و عملکرد عضله شوند و بنابراین شناخت دقیق مسیر عضله و مراقبت از آن در فعالیت‌های ورزشی، فیزیوتراپی و جراحی‌های زیبایی بسیار حیاتی است.
دلایل بروز آسیب‌های پلاتیسما
آسیب‌های عضله پلاتیسما معمولاً ناشی از ضربه مستقیم به گردن، حرکات شدید و ناگهانی فک یا گردن، یا عمل جراحی و تزریق‌های زیبایی نادرست هستند. این عوامل می‌توانند به بافت عضله، سر ثابت، سر متحرک یا اعصاب و عروق مرتبط آسیب برسانند و باعث کاهش عملکرد عضله شوند. علاوه بر عوامل خارجی، پیری و کاهش کشسانی پوست گردن نیز می‌تواند باعث ضعف عملکرد پلاتیسما شود، زیرا عضله برای ایجاد حرکات مؤثر به پوست سالم و الاستیک نیاز دارد.
عوامل دیگری مانند ضربه‌های ورزشی، فشارهای طولانی مدت روی گردن یا فعالیت‌های شدید تکراری نیز می‌توانند باعث کشیدگی یا پارگی جزئی در پلاتیسما شوند. همچنین، اختلالات عصبی یا مشکلات گردش خون می‌توانند عملکرد عضله را کاهش دهند و باعث ضعف و افتادگی پوست گردن شوند. بنابراین شناخت دقیق دلایل آسیب و پیشگیری از آن‌ها نقش مهمی در حفظ سلامت عضله و زیبایی گردن دارد.
بهترین حرکات برای تقویت عضله پلاتیسما
برای تقویت عضله پلاتیسما، حرکاتی که به کشش و انقباض مستقیم پوست گردن و فک پایین کمک می‌کنند، بسیار مؤثر هستند. یکی از تمرینات ساده، حرکت بالا بردن فک پایین در حالی که لب‌ها به سمت بالا کشیده می‌شوند است که باعث انقباض عضله در طول گردن می‌شود و قدرت و کشسانی آن را افزایش می‌دهد. این حرکات را می‌توان با فشار مختصر دست روی چانه یا گردن ترکیب کرد تا شدت تمرین افزایش یابد و عضله بهتر فعال شود.
تمرینات دیگر شامل کشیدن پوست گردن به سمت فک، حرکات لب‌ها و دهان برای ایجاد مقاومت و حرکت‌های کششی ملایم گردن هستند. اجرای منظم این تمرینات می‌تواند باعث سفت شدن پوست گردن، کاهش افتادگی و بهبود حالت‌های چهره شود و از آسیب‌های ناشی از ضعف عضله جلوگیری کند. همچنین، ترکیب این تمرینات با تغذیه مناسب و مراقبت از پوست گردن باعث حفظ عملکرد و سلامت طولانی‌مدت پلاتیسما می‌شود.
سخن پایانی
عضله پلاتیسما با وجود ظرافت و نازکی، نقش بسیار مهمی در حرکات پوست گردن، فک پایین و بیان حالات چهره دارد. شناخت دقیق آناتومی، عملکرد بیومکانیکی، مسیر عصب‌رسانی و خون‌رسانی این عضله، به ما کمک می‌کند تا از آسیب‌ها جلوگیری کرده و در بهبود زیبایی و عملکرد گردن و صورت اقدامات مؤثری انجام دهیم. تمرینات مناسب و مراقبت صحیح از این عضله می‌تواند به حفظ کشسانی پوست، جلوگیری از افتادگی و تقویت عملکرد عضله کمک کند و کیفیت زندگی و اعتماد به نفس افراد را افزایش دهد.
در پایان لازم است از دانش و تجربیات ارزشمند دکتر حوصله در زمینه آناتومی و عملکرد عضلات سطحی گردن و صورت یاد کنیم، چرا که تحقیقات و توصیه‌های ایشان نقش کلیدی در درک بهتر عملکرد پلاتیسما و ارائه راهکارهای کاربردی برای تقویت و پیشگیری از آسیب‌های آن داشته است. بهره‌گیری از راهنمایی‌های ایشان می‌تواند نقطه شروعی مطمئن برای آموزش، تمرین و مراقبت صحیح از این عضله حیاتی باشد. در صورت تمایل باقی مقالات در این حوزه را هم مطالعه بفرمایید.
منابع:
https://www.kenhub.com/en/library/anatomy/the-platysma
تایید شده توسط دکتر علی حوصله
محتوای این مقاله صرفا برای آگاه سازی شما عزیزان است. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان از پزشک مشاوره بگیرید
