نرمی کشکک زانو در حالتی رخ میدهد که غضروف کشکک، دچار فرسایش یا ساییدگی شود؛ همچنین در برخی از موارد ممکن است که این غضروف به صورت کامل از بین رفته باشد. نرمی کشکک زانو که به نام کندرومالاسی نیز شناخته میشود؛ بیشتر در بین ورزشکاران حرفهای شایع است.
البته در سایر افراد نیز این عارضه به علتهای مختلفیر رخ میدهد. میتوان گفت که نرمی کشکک زانو، صرفا برای گروه سنی خاصی نیست و افراد مختلف از جوانان تا میانسالان و سالمندان، ممکن است در شرایط مختلف با این آسیب روبهرو شوند. در ادامه، به بررسی علتهای رخ دادن این عارضه و عوامل موثر در پیشگیری از نرمی کشکک زانو میپردازیم:
علت بروز نرمی کشکک زانو چیست؟
باید بدانید که نرمی کشکک زانو یا کندرومالاسی ممکن است به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد. این عارضه در ورزشکاران حرفهای به علت انجام بیش از حد برخی از حرکات ورزشی، بیشتر از سایر افراد دیده میشود؛ اما باید توجه داشته باشید که این موضوع به عنوان تنها علت رخ دادن نرمی کشکک زانو محسوب نمیشود و عوامل دیگری نیز ممکن است در نهایت منجر به نرمی کشکک زانو شوند.
ضعف عضلات چهارسر ران و همسترینگ را میتوان به عنوان یکی از شایعترین دلایل ایجاد نرمی در کشکک زانو در نظر گرفت. همچنین برخی از افراد در صورت تصادف یا اصابت ضربه شدید به زانو با این عارضه روبهرو میشوند. البته باید بدانید که تعدادی از بیماریهای ژنتیکی نیز ممکن است در نرمی کشکک زانو تاثیرگذار باشند. به طور مثال، همتراز نبودن زانو و عدم وجود تعادل در بین عضلات دورکننده و نزدیککننده ران را میتوان به عنوان برخی از این بیماریهای ژنتیکی بیان کرد.
همچنین انجام تعدادی از ورزشها به صورت مکرر نیز ممکن است افراد را با عارضه نرمی کشکک زانو مواجه کند. البته در برخی از موارد نیز تنها یک یا چند بار انجام این ورزشها نیز منجر به کندرومالاسی زانو شده است. اسکی و دومیدانی را میتوان به عنوان مثالهایی برای ورزشهایی که ممکن است منجر به نرمی کشکک زانو شوند؛ در نظر گرفت.
علائم نرمی کشکک زانو چیست؟
بسیاری از افراد که دچار نرمی کشکک زانو شدهاند؛ با شکایت از درد در این ناحیه و قفل شدن زانو در هنگام حرکت به پزشک متخصص مراجعه میکنند. تشخیص این آسیب باید با گرفتن شرح حال کامل از بیمار و بررسی عکسهای MRI انجام شود تا پزشک بتواند مسیر خوبی برای درمان کشکک زانو را تشخیص دهد. شنیدن صدای تقتق هنگام خم کردن زانو یا در حین حرکت را نیز میتوان به عنوان برخی دیگر از علائم کندرومالاسی کشکک زانو در نظر گرفت.
این درد ممکن است در ابتدا آسیب دیدن کشکک زانو حس نشود. بسیاری از افراد پس از مدتی انجام فعالیتهای روزمره، متوجه درد زانو خود میشوند. انجام فعالیتهای ورزشی سنگین، اصابت ضربه به زانو و ایستادن طولانی مدت نیز ممکن است منجر به حس کردن این درد شوند.
تشخیص و درجهبندی کندرومالاسی کشکک زانو
آسیب غضروف کشکک زانو و نرم شدن آن در درجات مختلفی صورت میگیرد که این درجهبندی با میزان آسیب ارتباط مستقیم دارد. این درجهبندی به پزشک متخصص کمک میکند تا بتواند بهتر برای مسیر درمان بیمار تصمیم بگیرد. یکی از ابتداییترین گامهایی که پزشک برای تشخیص میزان آسیب انجام میدهد؛ بررسی نقاط دردناک زانو است. یکی دیگر از موارد تشخیص کندرومالاسی زانو، همراستا نبودن ران و زانو بیمار محسوب میشود که با عکس رادیوگرافی قابل تشخیص است.
نرمی کشکک زانو یا همان کندرومالاسی با توجه به میزان آسیب، در درجات مختلفی تقسیم میشود که هر یک از آنها با توجه به شرایطی که دارند؛ به نوع خاصی از درمان احتیاج خواهند داشت. به صورت کلی، کندرومالاسی زانو در چهار درجه تقسیمبندی میشود که تشخیص این درجهبندیها، تنها بر اساس عکس MRI یا رادیوگرافی امکانپذیر است. در ادامه، به بررسی هر یک از این چهار مورد میپردازیم.
درجهبندی نرمی کشکک زانو
در مرحله اول نرمی کشکک زانو، تنها غضروف این محل دچار آسیب میشود و این آسیب، هنوز به بافتهای مرتبط با این ناحیه وارد نشده است. در صورتی که در عکس MRI مشخص شود که بافت آسیبهای جزئی دارد؛ نرمی کشکک زانو بیمار در درجه دوم قرار میگیرد. در درجه سوم این آسیب علاوه بر نرم شدن غضروف کشکک زانو، بافتهای مرتبط نیز به صورت کامل از بین رفتهاند. در مرحله چهارم، آسیب به شدیدترین حالت خود میرسد. در این مرحله، بخش بسیار زیادی از غضروف زانو از بین میرود و استخوانهای درشتنی و ران نیز در معرض آسیب قرار میگیرند.
گزینههای درمانی و درمان قطعی نرمی کشکک زانو
نرمی کشکک زانو در شرایطی ایجاد میشود که غضروف این ناحیه دچار آسیب شده باشد. درمان این عارضه به این منظور صورت میگیرد که از آسیبهای بیشتر به غضروف و استخوانهای مرتبط با زانو جلوگیری به عمل آید. برای درمان نرمی کشکک زانو یا کندرومالاسی، روشهای مختلفی وجود دارند که پزشک باید با توجه به درجهبندی میزان آسیب، بهترین روش را برای درمان این عارضه انتخاب کند.
در مراحل اولیه این آسیب، فرد میتواند شرایط بهبود را با استراحت برای خود فراهم کند. استراحت به مدت چند روز و کاهش فعالیتهای سنگین روزمره یا فعالیتهای ورزشی میتوانند تاثیر خوبی برای بهبود نرمی کشکک زانو داشته باشند. در برخی از موارد نیز پزشک با تجویز تعدادی داروهای ضد التهاب، به بهبود فرآیند درمان کمک میکند.
در درجهبندیهای بالاتر نرمی کشکک زانو، فرد نمیتواند تنها با مدتی استراحت و پرهیز از فعالیتهای سنگین شرایط بهبود کشکک زانو خود را فراهم کند. در این شرایط، پزشک ممکن است تشخیص نیاز به عمل جراحی یا آرتروسکوپی زانو بدهد که یک روش غیرتهاجمی برای بررسی شرایط داخل مفصل زانو محسوب میشود. همچنین روشهای دیگری نیز برای بهبود آسیب کشکک زانو وجود دارند.
فیزیوتراپی (درمان غیرجراحی و بدون تهاجم)
جلسات فیزیوتراپی به افراد کمک میکنند تا بتوانند شرایط خوبی برای بهبود آسیب مفصل زانو خود فراهم آورند و عضلات مرتبط با این ناحیه را تقویت کنند. فیزیوتراپی علاوه بر تقویت عضلات همسترینگ و چهار سر ران، منجر به برقراری تعادل و همتراز شدن زانو نیز میشود و به همین علت میتواند علاوه بر بهبود نرمی کشکک زانو، از دیگر آسیبهای مرتبط نیز جلوگیری کند. حفظ و تقویت توده عضلانی نیز از دیگر اهداف جلسات فیزیوتراپی برای درمان نرمی کشکک زانو محسوب میشوند.
جراحی برای درمان نرمی غضروف کشکک زانو
جراحی کشکک زانو برای همتراز کردن مفاصل نیز یکی دیگر از روشهایی است که برای درمان نرمی کشکک زانو یا کندرومالاسی مورد استفاده قرار میگیرد. این نوع جراحی به عنوان یک روش غیرتهاجمی برای درمان کندرومالاسی شناخته میشود که در آن، یک دوربین بسیار کوچک از طریق ایجاد شکافی در محل کشکک زانو وارد این مفصل میشود تا پزشک بتواند به خوبی محل آسیب را تشخیص دهد و برای ترمیم بافت اقدام کند.
روشهای گوناگونی برای درمان آسیب غضروف کشکک زانو و نرم شدن آن وجود دارند که یکی از آنها، پیوند غضروف است. در این روش، پزشک جراح به توجه به میزان آسیب میتواند بخشی از غضروف زانو را جایگزین کند تا فرد بتواند دوباره تعادل عضلانی و همتراز بودن زانو و کشکک را تجربه نماید. همچنین در موارد آسیب شدید که منجر به از بین رفتن تمام غضروف میشوند؛ پزشک این امکان را دارد که تمام غضروف کشکک زانو را جایگزین کند.
چه افرادی بیشتر در معرض نرمی کشکک زانو هستند؟
میتوان گفت که نرمی کشکک زانو یا کندرومالاسی تنها برای گروه سنی خاصی نیست و افراد مختلف ممکن است به دلایل گوناگون با این آسیب مواجه شوند. هرچند رخ دادن این آسیب دلایل متفاوتی دارد؛ اما به صورت کلی میتوان گفت که جوانان و افراد میانسال بیشتر در معرض نرمی کشکک زانو قرار دارند. نوجوانان به علت قرار داشتن در سن رشد و میانسالان به علت تحلیل توده عضلانی، ممکن است بیشتر از دیگران با نرمی کشکک زانو مواجه شوند.
نکاتی که باید برای جلوگیری از نرمی کشکک زانو رعایت کرد
موارد بسیار زیادی وجود دارند که رعایت کردن آنها میتواند از آسیب به کشکک زانو جلوگیری به عمل آورد تا فرد با مشکلاتی نظیر نرمی کشکک زانو یا کندرومالاسی روبهرو نشود. یکی از مهمترین این موارد، جلوگیری از اعمال تنشهای شدید بر کشکک زانو محسوب میشود. اگر ورزش را به صورت حرفهای دنبال میکنید یا در فعالیتهای روزمره خود، فشار شدیدی به زانو شما وارد میشود؛ میتوانید با استفاده از زانوبندهای مناسب، از اعمال تنش شدید بر زانو خود جلوگیری کند تا به غضروف زانو آسیبی وارد نشود.
یکی از نکاتی که میتواند به شما کمک کند تا از شدت تنشهای ایجاد شده روی زانو بکاهید؛ استفاده از کفشهایی است که کفیهای مناسب دارند. پوشیدن این کفشها هنگام انجام فعالیتهای روزمره و انجام حرکات ورزشی میتواند شرایطی برای شما ایجاد کند تا از نیروهای منفی که بر زانو اعمال میشوند؛ بکاهید و همچنین کشکک زانو شما نیز در معرض آسیبهای نظیر نرم شدن کشکک قرار نگیرد.
تعادل عضلانی یکی از مهمترین مسائلی است که میتواند در جلوگیری از نرمی کشکک زانو تاثیر بسیار زیادی داشته باشد. شما باید با تقویت عضلات مرتبط با زانو که شامل عضلات همسترینگ و چهار سر ران میشوند؛ شرایطی فراهم کنید تا غضروف زانو شما در معرض آسیب قرار نگیرد. تقویت این عضلات همچنین به شما کمک میکند تا از بروز آسیبهای دیگر به زانو نیز جلوگیری کنید.
داشتن تغذیه سالم نیز از دیگر مواردی است که شما باید برای جلوگیری از نرم شدن کشکک زانو رعایت کنید. اضافه وزن را میتوان به عنوان یکی از عواملی در نظر گرفت که فشار شدیدی روی زانو فرد ایجاد میکنند و فرد را در معرض آسیبهای شدید قرار میدهند. مصرف میوه و سبزیجات به میزان لازم، داشتن روتین ورزشی منظم و کاهش مصرف مواد خوراکی مضر که چربی و قند بالایی دارند؛ میتوانند به شما کمک کنند تا وزن خود را در محدوده مشخصی حفظ کنید.
سوالات متداول:
1)آیا نرمی کشکک زانو خطرناک است؟
خیر؛ اما نرمی کشکک زانو یا کندرومالاسی باید در سریعترین زمان ممکن درمان شود تا از بروز آسیبهای بیشتر به سایر استخوانها و رباطهای مرتبط با این کشکک جلوگیری به عمل آید.
2)آیا نرمی کشکک زانو درمان قطعی دارد؟
نرمی کشکک زانو را میتوان با انجام روشهای مختلفی نظیر جراحی و آرتروسکوپی درمان کرد. همچنین استراحت و استفاده داروهای ضد التهاب نیز برای درمان درجات پایین این آسیب مورد استفاده قرار میگیرند.
