دیسک کمر یکی از مشکلات شایع ستون فقرات است که می‌تواند تأثیرات عمیقی بر کیفیت زندگی فرد بگذارد. این حالت به‌عنوان فتق دیسک بین مهره‌ای تعریف می‌شود و زمانی اتفاق می‌افتد که یک یا چند دیسک نرم و ژل‌مانند بین مهره‌ها، به دلیل فشار، آسیب یا فرسایش از حالت عادی خود خارج می‌شوند.
این عارضه ممکن است منجر به ایجاد فشار بر ریشه‌های عصبی بخصوص در ناحیه کمر شود و علائمی نظیر درد، بی‌حسی و ضعف عضلانی در پاها را به همراه داشته باشد. همچنین، دیسک کمر می‌تواند به سمت سیاتیک پیشرفت کرده و درد را به ناحیه‌های دیگر بدن منتقل کند. شناسایی دقیق این علائم می‌تواند کلیدی برای درمان مؤثر باشد. در این مقاله از وب‌سایت دکتر حوصله به بررسی درد کمر و علائم آن خواهیم پرداخت.
دیسک کمر چیست و چگونه باعث علائم می‌شود؟
دیسک بین مهره‌ای، واحدی فیزیکی است که بین مهره‌های ستون فقرات قرار دارد و به‌عنوان یک نوع ضربه‌گیر عمل می‌کند. این دیسک‌ها از یک هسته نرم و قوی به نام نوتکوس و یک حلقه سخت‌تر و فیبری به نام آنولوس تشکیل شده‌اند. وظیفه اصلی دیسک‌ها کاهش ضربه‌های ناشی از حرکات روزانه، مانند راه‌رفتن، دویدن یا نشستن است.
زمانی که فشار بیش از حد به دیسک‌ها وارد می‌شود، می‌توانند دچار آسیب، فتق یا بیرون‌زدگی شوند. این فتق معمولاً در ناحیه L4-L5 یا L5-S1 رخ می‌دهد که به دو علت شایع است؛ اول، فرسایش طبیعی با بالارفتن سن و دوم، آسیب‌های حاد یا مزمن ناشی از حرکات نادرست. هنگامی که هسته نرم به سمت خارج فشار می‌آورد، ممکن است بر روی ریشه‌های عصبی مجاور فشار وارد کند
.پیشرفت این فشار بر روی عصب‌ها به بروز علائمی چون درد، بی‌حسی، ضعف عضلانی و احساس سوزن‌سوزن‌شدن در نواحی مختلف بدن منجر می‌شود. معمول‌ترین این علائم می‌تواند شامل درد تیر کشنده از کمر به پاها، بی‌حسی در ناحیه پا، و ضعف در عضلات آن باشد. وجود تصویر از ستون فقرات کمری و دیسک‌های L4-L5 و L5-S1 به درک بهتر ساختار و شیوۀ عملکرد دیسک‌ها کمک خواهد کرد.
علائم دیسک کمر را چگونه بشناسیم؟
شناسایی علائم دیسک کمر به دلیل تنوع و گستردگی آن‌ها برای تشخیص صحیح بسیار اهمیت دارد. علائم اصلی ممکن است شامل درد کمر، درد سیاتیکی، بی‌حسی، و ضعف عضلانی در پاها باشد؛ در ادامه مطلب به بررسی تفصیلی علائم خواهیم پرداخت.
درد کمر مداوم یا تیر کشنده
درد کمر یکی از اصلی‌ترین علائم دیسک کمر است که به دو نوع اساسی تقسیم می‌شود:
- درد مکانیکی: این نوع درد کمر معمولاً به علت فشار یا آسیب به بافت‌های نرم اطراف کمر ایجاد می‌شود. درد مکانیکی بیشتر به‌صورت مداوم در ناحیه کمر احساس می‌شود و ممکن است با حرکات خاص (مثل خم‌شدن یا چرخش) بهبود یا تشدید یابد. این درد به طور معمول بر روی فعالیت‌های روزمره تأثیر نمی‌گذارد و امکان تسکین آن وجود دارد.
- درد عصبی: در مقابل، درد عصبی ناشی از فشار یا آسیب به عصب‌ها است و می‌تواند احساس تیر کشنده‌ای در کمر ایجاد کند که ممکن است به سمت باسن، ران یا ساق پا گسترش یابد. این درد معمولاً شدیدتر است و به‌صورت ناگهانی و یا بعد از فعالیت‌های مشخصی نظیر نشستن طولانی یا بلندشدن ناگهانی به وجود می‌آید. دردهای عصبی بسته به موقعیت بدن معمولاً کمتر کاهش می‌یابند و می‌توانند همراه بااحساس سوزن‌سوزن‌شدن یا بی‌حسی باشند.ناگفته نماند که تشخیص دقیق نوع درد و محل آن در تشخیص مشکل نقش مهمی ایفا می‌کند؛ برای مثال، درد مکانیکی معمولاً در مرکز کمر و درد عصبی ممکن است به سمت پاها گسترش یابد.
درد سیاتیکی در پا
درد سیاتیکی به نوع خاصی از درد اشاره دارد که از کمر به سمت پایین پاها، به‌خصوص ناحیه‌های باسن، پشت ران و ساق پا منتقل می‌شود. این نوع درد کمر معمولاً ناشی از فشار بر روی عصب سیاتیک است که بزرگ‌ترین عصب بدن به شمار می‌آید.
این درد معمولاً به‌صورت تیر کشنده احساس می‌شود و می‌تواند در نواحی مختلف پای بیمار، از جمله باسن، پشت ران، زانو و تا ساق پا و کف پا پخش شود. مسیر درماتوم‌ها (عصب‌های L5 و S1) در این حالت مشخص است. به‌عنوان‌مثال، در میان افراد مبتلا به فتق دیسک در ناحیه L4-L5، ممکن است درد به سمت سطح خارجی پا گسترش یابد، درحالی‌که در فتق L5-S1، درد غالباً به سمت کف پا و ناحیه داخلی ران کشیده می‌شود.
درد سیاتیکی معمولاً می‌تواند با نشستن یا ایستادن طولانی‌مدت تشدید شود و به‌شدت روی کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد. بیماران ممکن است احساس کنند که نمی‌توانند به‌خوبی حرکت کنند یا فعالیت‌های روزمره خود را انجام دهند.
بی‌حسی یا گزگز پا
بی‌حسی در پاها یکی از علائم مهمی است که نشان می‌دهد عصب‌های پا تحت‌فشار قرار دارند. این حس معمولاً به‌شدت احساس می‌شود و ممکن است به‌صورت خواب‌رفتگی در پاها تجلی پیدا کند. اما مهم است که توجه داشته باشیم بی‌حسی واقعی با خواب‌رفتگی متفاوت است. خواب‌رفتگی معمولاً به دلیل فشار موقت به روی عصب و ممکن است با تغییر وضعیت بدن بهبود یابد، درحالی‌که بی‌حسی واقعی ممکن است نشانه‌ای از آسیب دائمی عصب باشد.
معمولاً در موارد دیسک کمر، بی‌حسی در قسمت‌های خاصی از پا احساس می‌شود. برای مثال، در نتیجه فشار بر عصب L5، فرد ممکن است بی‌حسی را در ناحیه‌های بالایی پا، از جمله قسمت‌های خارجی آن، تجربه کند. همچنین در آسیب به عصب S1، بی‌حسی ممکن است به ناحیه داخلی پا و پاشنه کشیده شود. تشخیص این نوع بی‌حسی علی‌الخصوص در حین معاینه به پزشک فرصتی می‌دهد تا به‌سادگی محل دقیق فشار بر عصب را شناسایی کند.
ضعف عضلانی یا احساس سنگینی پا
ضعف عضلانی یکی دیگر از علائم رایج دیسک کمر است که می‌تواند ناتوانی در انجام فعالیت‌های عادی را به همراه داشته باشد. این ضعف معمولاً به دلیل تأثیر فشار دیسک بر عصب‌ها و عدم توانایی در ارسال سیگنال‌های صحیح به عضلات زیرین ایجاد می‌شود.
بیماران ممکن است دچار مشکلاتی در حرکت پاها شوند، از جمله ناتوانی در راه‌رفتن بر روی پاشنه یا پنجه. برای مثال، فرد ممکن است نتواند به‌راحتی روی پاشنه قدم بردارد یا تلاش برای ایستادن روی پنجه پاها بدون کاهش قدرت انجام شود. این ضعف می‌تواند به یک احساس سنگینی در پاها منجر شود که فرد را از انجام فعالیت‌های روزمره‌اش باز می‌دارد و به‌تدریج می‌تواند به بهبود وضعیت بیمار آسیب برساند.
هر سطح از دیسک چه علائمی ایجاد می‌کند؟
دیسک‌های کمر معمولاً بسته به محل فتق علائم متفاوتی ایجاد می‌کنند. برای مثال:
- دیسک L4-L5: فتق این دیسک معمولاً باعث درد در ناحیه فوقانی پا، به‌خصوص در قسمت خارجی آن می‌شود. بیمار ممکن است ضعف قابل‌توجهی در حرکات دورسی‌فلکشن (بالاآوردن پا) احساس کند. این بدان معناست که فرد ممکن است نتواند به‌راحتی و به طور طبیعی پا را به سمت بالا بکشید.
- دیسک L5-S1: این دیسک معمولاً باعث بروز درد در پشت ساق پا و همچنین کف پا می‌شود. بیمار ممکن است دچار بی‌حسی در ناحیه پاشنه و ناحیه داخلی پا شود. احساس ضعف در انجام حرکات پلنتارفلکشن (پاشنه را به سمت پایین خم‌کردن) نیز ممکن است مشهود باشد.
علائم بسته به‌شدت و محل فتق دیسک ممکن است متفاوت باشند و برای ایجاد یک روش درمانی مؤثر باید به‌دقت موردبررسی قرار گیرند. پزشکان ممکن است باتوجه‌به محل دقیق آسیب و نتایج معاینه بالینی، برنامه‌ای مناسب برای درمان و مدیریت درد بیمار طراحی کنند.
جمع‌بندی
دیسک کمر یکی از مشکلات شایع ستون فقرات است که می‌تواند علائم متنوعی از درد کمر تا بی‌حسی و ضعف عضلانی در پاها را ایجاد کند. شناخت این علائم و نوع تأثیری که دیسک بر روی بدن دارد، می‌تواند به تشخیص صحیح و درمان مؤثر کمک کند. اگر شما یا نزدیکانتان بروز این علائم را تجربه می‌کنند، مشاوره با پزشک و انجام معاینات لازم ضروری است. مدیریت درست این مشکل در بهبود کیفیت زندگی نقش مهمی ایفا می‌کند و از عوارض جدی بیشتر جلوگیری خواهد کرد. در صورت تمایل باقی مقالات در این حوزه را هم مطالعه بفرمایید.
مشاوره و ارزیابی رایگان
برای اینکه بتونیم بهتر باهم در ارتباط باشیم شماره تماست رو وارد کن.
سؤالات رایج درباره علائم دیسک کمر
چطور بفهمم بی‌حسی پا از دیسک کمر است؟
بی‌حسی پا می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود، اما اگر با درد کمر و درد تیر کشنده در پاها هم‌زمان باشد، احتمالاً ناشی از فشار به عصب‌های ناشی از دیسک کمر است. معاینه دقیق توسط پزشک می‌تواند به تشخیص قطعی کمک کند.
آیا دیسک کمر باعث درد زانو می‌شود؟
بله درد زانو ممکن است ناشی از دیسک کمر باشد. فشار بر روی عصب‌های مربوط به‌زانو می‌تواند به درد در این ناحیه منجر شود. اگر درد زانو به همراه درد کمر و بی‌حسی پا تجربه می‌شود، ممکن است به دلیل دیسک کمر باشد.
فرق دیسک با سیاتیک چیست؟
دیسک کمر به وضعیت بیرون‌زدگی دیسک در ستون فقرات اشاره دارد که می‌تواند بر روی عصب‌ها فشار بیاورد، درحالی‌که سیاتیک به درد مربوط به عصب سیاتیک اشاره دارد که معمولاً ناشی از فشار به این عصب در اثر دیسک کمر یا دیگر علل است؛ بنابراین، سیاتیک می‌تواند یک علامت از وجود دیسک کمر باشد.
تایید شده توسط دکتر علی حوصله
محتوای این مقاله صرفا برای آگاه سازی شما عزیزان است. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان از پزشک مشاوره بگیرید
