مقایسه سینه کبوتری و سینه قیفی

فرم غیرعادی قفسه سینه می‌تواند به اشکال مختلف بروز کند که دو نمونة بارز آن، سینه کبوتری (Pectus Carinatum) و سینه قیفی (Pectus Excavatum) هستند. این دو ناهنجاری، اگرچه هر دو بر استخوان سینه و قفسه سینه تأثیر می‌گذارند، اما از نظر شکل ظاهری، علت‌شناسی، و روش‌های درمانی تفاوت‌های قابل‌توجهی دارند. در این مقاله از سایت دکتر حوصله به مقایسه پکتوس کاریناتوم و پکتوس اکسکاواتوم، بررسی علل، روش‌های تشخیص و درمان ناهنجاری قفسه سینه در هر یک از این دو عارضه می‌پردازیم.

سینه کبوتری و سینه قیفی چه هستند؟

سینه کبوتری یا پکتوس کاریناتوم، یک ناهنجاری است که در آن قفسه سینه برجسته و به سمت بیرون متمایل می‌شود. این برآمدگی، اغلب در ناحیه استخوان جناغ (استرنوم) و غضروف‌های دنده‌ای رخ می‌دهد و شکلی شبیه به سینه کبوتر ایجاد می‌کند. شدت برآمدگی در افراد مختلف متفاوت است و می‌تواند از یک برجستگی جزئی تا یک بیرون‌زدگی قابل‌توجه متغیر باشد. بریس سینه کبوتری اغلب به‌عنوان یک روش درمانی غیرتهاجمی برای این عارضه استفاده می‌شود.

در مقابل، سینه قیفی، یا پکتوس اکسکاواتوم، یک ناهنجاری است که در آن قفسه سینه فرورفته و به سمت داخل متمایل می‌شود. این فرورفتگی، معمولاً در ناحیه استخوان جناغ و غضروف‌های دنده‌ای پایین‌تر رخ می‌دهد و یک فرورفتگی یا حفره در قفسه سینه ایجاد می‌کند. شدت فرورفتگی نیز می‌تواند متفاوت باشد، از یک فرورفتگی جزئی تا یک فرورفتگی عمیق که بر قلب و ریه‌ها فشار وارد می‌کند. عمل Nuss برای سینه قیفی یک روش جراحی رایج برای اصلاح این ناهنجاری به شمار می‌رود.

علت‌های سینه کبوتری و سینه قیفی چیست؟

علت دقیق هر دو ناهنجاری هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما عوامل ژنتیکی نقش مهمی در بروز آن‌ها ایفا می‌کنند. در بسیاری از موارد، سابقة خانوادگی این ناهنجاری‌ها در افراد مبتلا دیده می‌شود. علاوه بر ژنتیک، عوامل دیگری نیز در بروز این ناهنجاری‌ها نقش دارند:

• رشد غیرطبیعی غضروف دنده‌ای: در هر دو ناهنجاری، رشد غیرطبیعی غضروف‌هایی که استخوان دنده‌ها را به استخوان جناغ متصل می‌کنند، می‌تواند نقش داشته باشد. در سینه کبوتری، رشد بیش از حد غضروف‌ها باعث می‌شود که استخوان جناغ به سمت بیرون رانده شود، درحالی‌که در سینه قیفی، رشد ناکافی یا نامناسب غضروف‌ها منجر به فرورفتگی استخوان جناغ می‌شود.
• ناهنجاری‌های مادرزادی: در برخی موارد، این ناهنجاری‌ها به‌صورت مادرزادی وجود دارند و ناشی از مشکلات در دوران جنینی هستند.
• بیماری‌های زمینه‌ای: برخی از بیماری‌ها، مانند سندرم مارفان و سندرم ترنر، با افزایش خطر ابتلا به این ناهنجاری‌ها مرتبط هستند.
• کمبود ویتامین D: برخی تحقیقات نشان داده‌اند که کمبود ویتامین D می‌تواند در ایجاد ناهنجاری استخوان سینه در دوران کودکی نقش داشته باشد.

در مورد سینه کبوتری، دو نوع اصلی وجود دارد

نوع اول که در دوران کودکی ظاهر می‌شود و معمولاً با جهش رشد در دوران بلوغ تشدید می‌شود؛ و نوع دوم که بعد از بلوغ ظاهر می‌شود و اغلب با فعالیت‌های ورزشی شدید مرتبط است.

در مورد سینه قیفی، فشار قفسه سینه فرورفته در کودکان می‌تواند مشکلات تنفسی ایجاد کند و در نتیجه، کودکان فعالیت بدنی کمتری داشته باشند.

روش‌های تشخیص سینه کبوتری و قیفی

تشخیص سینه کبوتری و قیفی معمولاً از طریق معاینه فیزیکی توسط پزشک انجام می‌شود. پزشک با بررسی فرم غیرعادی قفسه سینه و ارزیابی میزان برآمدگی یا فرورفتگی، می‌تواند تشخیص اولیه را مطرح کند. برای تأیید تشخیص و ارزیابی شدت ناهنجاری، ممکن است از روش‌های تصویربرداری زیر استفاده شود:

اشعه ایکس قفسه سینه

برای بررسی ساختار استخوان‌ها و غضروف‌های قفسه سینه و تعیین میزان انحراف استخوان جناغ.

سی‌تی‌اسکن قفسه سینه

برای ارائه تصاویر دقیق‌تر از قفسه سینه و ارزیابی میزان فشار بر قلب و ریه‌ها. سی‌تی‌اسکن می‌تواند شاخص هالر (Haller index) را محاسبه کند که معیاری برای تعیین شدت سینه قیفی است. شاخص هالر با تقسیم عرض قفسه سینه بر فاصله بین استخوان جناغ و ستون فقرات در عمیق‌ترین نقطه فرورفتگی محاسبه می‌شود. شاخص هالر بیشتر از 3.25 معمولاً نشان‌دهنده سینه قیفی قابل‌توجه است.

اکوکاردیوگرافی

برای ارزیابی عملکرد قلب و بررسی وجود هرگونه اختلال ناشی از فشار قفسه سینه.

تست‌های عملکرد ریوی

برای ارزیابی ظرفیت و عملکرد ریه‌ها و بررسی وجود هرگونه مشکل تنفسی.

 روش‌های درمان هر یک از این ناهنجاری‌ها

روش‌های درمان سینه کبوتری و قیفی بسته به‌شدت ناهنجاری، سن بیمار، و علائم همراه متفاوت است.

درمان سینه کبوتری

روش درمان سینه کبوتری به‌صورت زیر است:

• بریس: استفاده از بریس‌های مخصوص، به‌ویژه در کودکان و نوجوانان درحال‌رشد، می‌تواند به‌تدریج استخوان جناغ را به موقعیت طبیعی خود بازگرداند. بریس‌ها معمولاً برای چند ماه یا چند سال استفاده می‌شوند.
• تمرین برای اصلاح فرم سینه: تقویت عضلات قفسه سینه و پشت با استفاده از تمرین برای اصلاح فرم سینه می‌تواند به بهبود ظاهر قفسه سینه کمک کند، اما معمولاً نمی‌تواند ناهنجاری را به طور کامل اصلاح نماید.
• جراحی: در موارد شدید سینه کبوتری، جراحی ممکن است ضروری باشد. جراحی معمولاً شامل برداشتن بخشی از غضروف‌های دنده‌ای و اصلاح موقعیت استخوان جناغ است.

درمان سینه قیفی

سینه قیفی هم روش‌های درمانی متعددی دارد که برخی از آنها عبارت‌اند از:

• عمل Nuss: این روش جراحی کم تهاجمی شامل قراردادن یک میله فلزی در زیر استخوان جناغ برای بلندکردن آن به موقعیت طبیعی خود است. میله معمولاً برای 2 تا 3 سال در بدن باقی می‌ماند و سپس برداشته می‌شود. عمل Nuss برای سینه قیفی یک روش موثر و کم‌خطر شناخته می‌شود.
• جراحی باز (عمل Ravitch): این روش جراحی سنتی شامل برداشتن غضروف‌های دنده‌ای غیرطبیعی و اصلاح موقعیت استخوان جناغ است. جراحی باز معمولاً در موارد شدید سینه قیفی یا در مواردی که عمل Nuss امکان‌پذیر نباشد، انجام می‌شود.
• تمرین‌های تنفسی و فیزیوتراپی: این تمرین‌ها می‌توانند به بهبود عملکرد ریوی و کاهش علائم تنفسی کمک کنند.

 کدام ناهنجاری شدیدتر است؟

از نظر عملکرد قلب و ریه، سینه قیفی معمولاً مشکل‌ بیشتری ایجاد می‌کند. فرورفتگی قفسه سینه در سینه قیفی می‌تواند بر قلب و ریه‌ها فشار وارد کند و منجر به مشکلات تنفسی، تپش قلب و خستگی شود. در موارد شدید، سینه قیفی عملکرد قلب را مختل کرده و منجر به نارسایی قلبی می‌شود.

از نظر زیبایی، سینه کبوتری بیشتر دیده می‌شود. برآمدگی قفسه سینه در سینه کبوتری معمولاً بیشتر از فرورفتگی قفسه سینه در سینه قیفی به چشم می‌آید و می‌تواند باعث خجالت و کاهش اعتمادبه‌نفس در افراد مبتلا شود.

بااین‌حال، شدت هر دو ناهنجاری می‌تواند متفاوت باشد و تأثیر آن‌ها بر کیفیت زندگی افراد نیز متفاوت است. تصمیم‌گیری در مورد درمان ناهنجاری قفسه سینه باید با درنظرگرفتن شدت ناهنجاری، علائم همراه و نظر بیمار انجام شود.

جمع‌بندی

سینه کبوتری و سینه قیفی، دو ناهنجاری متفاوت در دیواره قفسه سینه هستند که می‌توانند تأثیرات گوناگونی بر سلامت جسمی و روانی افراد داشته باشند. سینه قیفی معمولاً تأثیر بیشتری بر عملکرد قلب و ریه دارد، درحالی‌که سینه کبوتری ممکن است از نظر زیبایی بیشتر موردتوجه قرار گیرد. هر دو ناهنجاری می‌توانند بدون جراحی درمان شوند، اما در موارد شدید، جراحی ممکن است ضروری باشد. تشخیص زودهنگام و مدیریت مناسب این اختلالات به بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا کمک خواهد کرد. توصیه می‌شود که در صورت مشاهده هر گونه تغییر در شکل قفسه سینه، به پزشک مراجعه شود تا ارزیابی دقیق انجام شود و برنامه درمانی مناسب تعیین گردد.

در صورت تمایل باقی مقالات در این حوزه را هم مطالعه بفرمایید.

سؤالات متداول درباره سینه کبوتری و قیفی

تایید شده توسط دکتر علی حوصله

محتوای این مقاله صرفا برای آگاه سازی شما عزیزان است. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان از پزشک مشاوره بگیرید