اختلال چرخش شانه چیست و چه زمانی رخ می‌دهد؟

اختلال چرخش شانه به مجموعه‌ای از مشکلات گفته می‌شود که در حرکات چرخشی شانه اختلال ایجاد می‌کنند و معمولاً ناشی از آسیب یا ضعف در عضلات روتاتور کاف (Rotator Cuff) هستند. این عضلات گروهی از عضلات کوچک اما بسیار مهم‌اند که اطراف مفصل شانه قرار گرفته‌اند و به پایداری و حرکت صحیح آن کمک می‌کنند.

در این مقاله از سایت دکترحوصله  بررسی شده که شانه یکی از متحرک‌ترین مفاصل بدن است. همین ویژگی باعث می‌شود بیشتر از سایر مفاصل مستعد آسیب‌دیدگی باشد. زمانی‌که یکی از عضلات روتاتور کاف آسیب ببیند، فرد ممکن است در بالا بردن دست، چرخاندن آن یا انجام فعالیت‌های روزمره مثل لباس پوشیدن، دچار مشکل شود.

مکانیسم حرکت چرخشی شانه و نقش عضلات روتاتور کاف

مفصل شانه مانند یک توپ و کاسه عمل می‌کند؛ سر استخوان بازو درون حفره‌ای از استخوان کتف (گلنویید) قرار دارد. برای آنکه این “توپ” به‌درستی در جای خود باقی بماند و بتواند در جهات مختلف بچرخد، عضلات روتاتور کاف وارد عمل می‌شوند.

این عضلات عبارت‌اند از:

• سوپرااسپیناتوس (Supraspinatus)
• اینفرااسپیناتوس (Infraspinatus)
• ترس مینور (Teres Minor)
• ساب‌اسکاپولاریس (Subscapularis)

نقش اصلی این عضلات، حفظ پایداری مفصل شانه و کمک به حرکاتی مانند بالا بردن، چرخش داخلی و خارجی بازو است.

دلایل شایع بروز اختلال چرخش شانه

دلایل مختلفی می‌توانند منجر به اختلال در چرخش شانه شوند، از جمله:

• آسیب‌های ناگهانی: افتادن روی شانه، ضربه مستقیم یا کشیدگی شدید در حین بلند کردن اشیای سنگین می‌تواند باعث پارگی عضلات روتاتور کاف شود.
• استفاده بیش‌ازحد از مفصل شانه: حرکات تکراری به‌ویژه بالای سر مانند نقاشی سقف، کار در ارتفاع یا حرکات ورزشی خاص می‌توانند با گذر زمان باعث فرسایش عضلات شوند.
• افزایش سن: با بالا رفتن سن، بافت‌های عضلانی تحلیل می‌روند و تاندون‌ها مستعد پارگی می‌شوند.
• ورزش‌های خاص: ورزش‌هایی مانند بیس‌بال، تنیس، والیبال یا شنا که نیازمند حرکات مکرر شانه هستند، احتمال بروز اختلال را افزایش می‌دهند.

علائم اختلال چرخش شانه که نباید نادیده بگیرید

یکی از ویژگی‌های اختلال چرخش شانه این است که در ابتدا ممکن است خفیف باشد اما در صورت نادیده گرفتن، به مرور زمان شدیدتر شود. علائم زیر می‌توانند هشداردهنده باشند:

• درد در جلوی یا کنار شانه: درد معمولاً در زمان فعالیت بیشتر می‌شود و ممکن است با استراحت کاهش یابد.
• محدودیت در حرکت دادن شانه: برخی افراد نمی‌توانند بازوی خود را کامل بالا ببرند یا به پشت سر ببرند.
• احساس ضعف در شانه یا بازو: بلند کردن اشیای سبک هم ممکن است دشوار یا دردناک شود.
• صدای کلیک یا کرانچ هنگام حرکت شانه: این صداها معمولاً به دلیل تماس نامناسب ساختارهای داخلی شانه است.
• افزایش درد در شب: بسیاری از بیماران از درد شبانه شکایت دارند، به‌ویژه زمانی‌که روی شانه آسیب‌دیده بخوابند.

چه کسانی بیشتر در معرض این اختلال قرار دارند؟

درست است که اختلال چرخش شانه می‌تواند برای هرکسی رخ دهد، اما برخی افراد بیشتر در معرض خطر قرار دارند:

ورزشکاران حرفه‌ای

ورزشکارانی که به‌طور مداوم از حرکات چرخشی یا بالای سر استفاده می‌کنند مانند شناگران، پرتاب‌کنندگان، تنیس‌بازها و والیبالیست‌ها، فشار زیادی به عضلات روتاتور کاف وارد می‌کنند. این فشار مکرر می‌تواند منجر به التهاب یا پارگی تاندون شود.

افراد با کارهای فیزیکی سنگین

کارگرانی که در مشاغل ساختمانی، حمل‌ونقل یا تعمیرات فعالیت دارند و به‌طور روزانه از بازو و شانه استفاده می‌کنند، بیشتر در معرض آسیب‌های مزمن این ناحیه هستند.

سالمندان

با افزایش سن، خاصیت کشسانی عضلات کاهش یافته و خطر پارگی تاندون‌ها بیشتر می‌شود. همچنین کاهش جریان خون در این ناحیه باعث کند شدن روند ترمیم می‌شود.

افراد با مشکلات اسکلتی عضلانی زمینه‌ای

کسانی که از قبل دچار ناهنجاری‌هایی مانند کیفوز (قوز پشتی)، اسکولیوز، یا ضعف عضلات کمر و گردن هستند، ممکن است دچار اختلال در تراز طبیعی بدن شوند که به شانه‌ها فشار وارد می‌کند.

چگونه می‌توان اختلال چرخش شانه را تشخیص داد؟

تشخیص دقیق این اختلال نیازمند بررسی بالینی دقیق و استفاده از روش‌های تصویربرداری است:

معاینه بالینی توسط پزشک

پزشک ابتدا شرح حال کامل از علائم بیمار می‌گیرد و سپس با انجام حرکات خاصی دامنه حرکتی شانه، قدرت عضلات و درد را بررسی می‌کند.

تست‌های بالینی رایج شامل:

• Drop Arm Test: از بیمار خواسته می‌شود که بازوی خود را به‌آرامی پایین بیاورد. اگر بازو به‌طور ناگهانی بیفتد یا بیمار قادر به پایین آوردن آن نباشد، احتمال پارگی عضله سوپرااسپیناتوس وجود دارد.
• Empty Can Test: بیمار بازوی خود را بالا می‌برد درحالی‌که انگشت شست به سمت پایین است. پزشک فشار وارد می‌کند و اگر بیمار نتواند مقاومت کند یا دچار درد شود، آسیب عضله سوپرااسپیناتوس محتمل است.

آزمایشات تصویربرداری

• MRI (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی): دقیق‌ترین روش برای مشاهده تاندون‌ها، عضلات و میزان پارگی یا التهاب است.
• سونوگرافی: روشی سریع و کم‌هزینه که امکان مشاهده حرکات عضلات در زمان واقعی را فراهم می‌کند.
• اشعه ایکس (X-ray): برای بررسی مشکلات استخوانی یا وجود خارهای استخوانی استفاده می‌شود. گرچه تاندون‌ها را نشان نمی‌دهد، اما اطلاعات مفیدی درباره وضعیت مفصل می‌دهد.

تفاوت اختلال چرخش شانه با سایر بیماری‌های شانه

بسیاری از بیماری‌های شانه علائمی مشابه دارند، اما شناخت تفاوت‌ها به تشخیص صحیح کمک می‌کند.

آنچه اختلال چرخش شانه را متمایز می‌کند، ترکیبی از درد، ضعف و اختلال عملکرد است. در موارد پیشرفته، حتی لباس پوشیدن یا شانه زدن موها هم ممکن است دشوار شود.

نتیجه گیری

درمان این اختلال بسته به شدت آسیب و علائم متفاوت است. اما پیش از شروع درمان، تشخیص دقیق ضروری است. پزشک با بررسی شرح حال بیمار، معاینه فیزیکی و نتایج آزمایشات تصویربرداری می‌تواند شدت آسیب را مشخص کند.

اگر پارگی جزئی باشد، ممکن است درمان‌های غیرجراحی مثل فیزیوتراپی، داروهای ضدالتهاب یا تزریق استروئید کافی باشند. اما در مواردی که پارگی کامل باشد یا علائم شدید و مزمن باشند، احتمالاً جراحی برای ترمیم تاندون‌های آسیب‌دیده توصیه می‌شود.در صورت تمایل باقی مقالات در این حوزه را هم مطالعه بفرمایید.

تایید شده توسط دکتر علی حوصله

محتوای این مقاله صرفا برای آگاه سازی شما عزیزان است. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان از پزشک مشاوره بگیرید