وقتی فضای کانال نخاعی که اعصاب نخاعی و ریشه‌های عصبی در آن قرار دارند، به دلایل مختلف باریک شوند تنگی کانال نخاعی رخ می‌دهد. این باریک شدن فشار اضافی را بر روی اعصاب نخاعی وارد می‌کند و خود را با علائم مختلف نشان می‌دهد. درمان تنگی کانال نخاعی به دو صورت جراحی و غیر جراحی صورت می‌گیرد.
علت به وجود آمدن کانال نخاعی
تنگی کانال نخاعی گردن و کمر به دلایل متعددی ایجاد می‌شود که هر یک به‌نوعی بر ساختار و عملکرد ستون فقرات تأثیر می‌گذارد. عوامل مختلفی می‌تواند به باریک شدن فضای کانال نخاعی منجر شود. این تغییرات فشار اضافی را بر روی اعصاب نخاعی وارد می‌کند. این عارضه خود را علائم مختلفی مانند درد، بی‌حسی و اختلالات حرکتی نشان می‌دهد. در ادامه به بررسی مهم‌ترین علل تنگی کانال نخاعی خواهیم پرداخت.
آرتروز ستون فقرات
تنگی کانال نخاعی کمر به دلیل آرتروز ستون فقرات زمانی رخ می‌دهد که غضروف‌های صاف شروع به شکستن می‌کنند. این غضروف‌ها معمولاً بین مهره‌های مجاور قرار دارند و به حرکت راحت آن‌ها کمک می‌کنند. وقتی این غضروف‌ها آسیب می‌بینند، استخوان‌ها به هم ساییده می‌شوند که باید فرد اقدام به درمان تنگی کانال نخاعی کند.
بیماری دژنراتیو دیسک
بیماری دژنراتیو دیسک یکی از علل شایع تنگی کانال نخاعی است. با افزایش سن یا به دلیل عوامل دیگر دیسک‌های بین مهره‌ای ممکن است آب خود را از دست بدهند و شروع به صاف شدن کنند. این تغییرات موجب باریک شدن سوراخ‌های بین مهره‌ای می‌شود. برآمدگی دیسک فشار را به سمت داخل کانال نخاعی افزایش می‌دهد. به همین دلیل، ممکن است فشاری به اعصاب نخاعی وارد کند.
ضخیم شدن یا کمانش رباط
رباط‌های موجود در کانال نخاعی ممکن است به دلایل مختلفی ضخیم شده یا حتی به بافت استخوانی تبدیل شوند. وقتی این رباط‌ها دچار این تغییرات می‌شوند به اعصاب نخاعی مجاور فشار وارد می‌کنند. همچنین، با پیشرفت مشکلات دژنراتیو ستون فقرات برخی از رباط‌ها ممکن است به سمت داخل کانال نخاعی متمایل شوند و فضای کانال را باریک‌تر کنند.
عوامل دیگر
عوامل دیگری نیز در ایجاد تنگی کانال نخاعی نقش دارند. به‌عنوان‌مثال، تغییر شکل ستون فقرات به دلیل آسیب یا اختلالات مادرزادی می‌تواند به باریک شدن کانال منجر شود. همچنین، رشد کیست‌ها در نواحی مختلف ستون فقرات ممکن است فضای کانال را تنگ کند. این کیست‌ها به اعصاب فشار وارد کرده و منجر به درد و ناراحتی در فرد می‌شوند.
راه های درمان تنگی کانال نخاعی کمر بدون جراحی
خوشبختانه برای درمان تنگی کانال نخاعی روش‌های مختلفی وجود دارد. روش‌های غیرجراحی بسیاری برای مدیریت و درمان این وضعیت وجود دارد. این روش‌ها به کاهش علائم، بهبود عملکرد حرکتی و افزایش کیفیت زندگی بیمار کمک می‌کنند. از فیزیوتراپی و ورزش‌درمانی گرفته تا تغییرات در سبک زندگی سالم و کاهش وزن هر یک نقش مهمی در کاهش درد و تسهیل حرکات دارند. در ادامه به بررسی این روش‌ها خواهیم پرداخت.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی یکی از روش‌های مؤثر در درمان تنگی کانال نخاعی کمر بدون جراحی است. این روش به تقویت عضلات اطراف ستون فقرات کمک کرده و فشار را بر روی اعصاب نخاعی کاهش می‌دهد. فیزیوتراپی شامل تمرینات خاصی است که به بهبود دامنه حرکتی، افزایش انعطاف‌پذیری و تقویت عضلات کمر کمک می‌کند. فیزیوتراپیست‌ها ممکن است از تکنیک‌های دستی و الکتروتراپی نیز برای کاهش درد و التهاب استفاده کنند. این روش به بیماران کمک می‌کند تا بهتر با علائم خود کنار بیایند و کیفیت زندگی‌شان را بالا می‌برد.
کاهش وزن
کاهش وزن می‌تواند تأثیر بسزایی در درمان تنگی کانال نخاعی داشته باشد. اضافه‌وزن و چاقی فشار بیشتری بر روی ستون فقرات و اعصاب نخاعی وارد و علائم را تشدید می‌کند. با کاهش وزن فشار روی دیسک‌ها و مفاصل کم می‌شود و درنتیجه علائم درد و ناراحتی کاهش می‌یابد. تغییرات در رژیم غذایی و افزایش فعالیت بدنی به دستیابی به وزن سالم کمک می‌کنند.
سبک زندگی سالم
اتخاذ یک سبک زندگی سالم به بهبود و درمان تنگی کانال نخاعی کمک زیادی کند. این سبک شامل تغذیه مناسب، ورزش منظم و خواب کافی است. یک رژیم غذایی غنی از میوه‌ها، سبزیجات و منابع پروتئینی به تقویت سیستم ایمنی و سلامت استخوان‌ها کمک می‌کند. همچنین، ورزش منظم نقش مهمی در تقویت عضلات کمر و بهبود انعطاف‌پذیری دارد. خواب کافی و باکیفیت نیز نقش مهمی در بهبود روند بهبودی و کاهش استرس دارد.
طب سوزنی
طب سوزنی یک روش درمانی سنتی است که در کاهش علائم تنگی کانال نخاعی کمر مؤثر است. در این روش، سوزن‌های ریزی در نقاط خاصی از بدن قرار می‌گیرند تا اعصاب و جریان انرژی را تحریک کند. این تحریک به کاهش درد و التهاب کمک کرده و موجب آرامش عضلات می‌شود. طب سوزنی همچنین به بهبود خواب و کاهش استرس نیز کمک می‌کند که هر دو نقش مهمی در درمان تنگی کانال نخاعی دارند.
ورزش‌درمانی
ورزش‌درمانی یکی از بهترین روش‌های درمان بدون جراحی درمان است. این نوع ورزش‌ها به تقویت عضلات کمر و بهبود تعادل کمک می‌کنند. ورزش‌درمانی باید تحت نظارت متخصصان انجام شود تا حرکات به‌درستی انجام بگیرد. انجام منظم ورزش‌های درمانی می‌تواند به کاهش درد و بهبود عملکرد حرکتی فرد کمک کند و درنهایت کیفیت زندگی را افزایش دهد. برخی از بهترین روش‌های ورزش‌درمانی عبارت‌اند از:
تمرینات حرکتی
یکی از بهترین تمرینات ورزشی برای درمان تنگی کانال نخاعی حرکت زانو به سینه است. بهتر است این ورزش را بیمار پس از مشورت با پزشک و اطمینان از مجاز بودن آن با توجه به وضعیت و شدت بیماری انجام دهد. برای انجام این تمرین بیمار روی یک سطح صاف به پشت دراز می‌کشد. با سرعت کم و به‌آرامی سعی کند هر زانو را به سمت سینه خود بکشد. هنگام انجام این حرکت بیمار می‌تواند از دست خود برای حرکت بهتر زانو کمک بگیرد. برای هر پا ده بار این حرکت را انجام دهد و سعی کند به مدت ده ثانیه در وضعیت زانو به سینه بماند.
تمرین تقویت عضله
یکی از تمرین‌هایی که یک پزشک برای تقویت عضله بیمار پیشنهاد می‌دهد پل زدن است. برای انجام این تمرین ابتدا بیمار باید روی یک سطح صاف به پشت دراز می‌کشد. سپس زانوهای خود را خم کند و تلاش کند تا جایی که می‌تواند باسن خود را از زمین بلند کرده و به سمت بالا حرکت دهد. چند ثانیه در این وضعیت باقی بماند سپس به‌آرامی به موقعیت ابتدایی خود برگردد. بیمار می‌تواند پس از مشورت با پزشک ۱۵ بار این حرکت را در طول روز تکرار کند.
تمرینات کششی
کشش عضلات پا یکی از تمرینات رایج است که برای بیماران تنگی کانال نخاعی توصیه می‌شود. برای انجام این تمرین بیمار باید روی یک سطح صاف دراز بکشد و به‌آرامی یک پای خود را به سمت بالا حرکت دهد. دست خود را در پشت پا قرار داده و سعی کند پای خود را صاف نگه دارد. درصورتی‌که بیمار احساس ناراحتی در این وضعیت نداشته باشد می‌تواند تا ۲۰ ثانیه این وضعیت را نگه دارد سپس با آرامی به موقعیت اولیه خود برگردد.
تمرین ورزش کاربردی
یکی از نمونه‌های کاربردی در درمان تنگی کانال نخاعی تمرین روی عصب سیاتیک با توپ است. برای انجام این تمرین بیمار باید روی یک صندلی بنشیند و یک توپ زیر پای خود قرار دهد. سپس کمر خود را کمی گرد کند تا احساس فشار بر روی دنبالچه خود را احساس کند. توپ را به‌آرامی از خود دور و پای خود را صاف کند. سپس مچ پا را به سمت عقب به سمت خود بکشد و سر خود را بالا ببرد. نباید خیلی فشار وارد کند. در ادامه هنگام پایین آوردن سر توپ را به عقب بکشد.
تقویت عضله پایین‌تنه
تقویت عضله پایین‌تنه بخش مهمی در بهبود وضعیت بیمار دارد. یک تمرین مناسب برای تقویت این عضلات دور کردن ران‌ها از یکدیگر است. برای انجام این تمرین بیمار بر روی پهلو دراز بکشد و پایی که در آن بیشتر احساس درد می‌کند را در بالا قرار دهد. بیمار باید انگشتان خود را به‌طرف عقب حرکت دهد و پای خود را صاف نگه دارد. ۱۰ ثانیه در این وضعیت بماند سپس پای خود را به‌آرامی پایین بیاورد.
رعایت نکات روزمره
رعایت نکات روزمره تأثیر قابل‌توجهی در درمان تنگی کانال نخاعی دارد. حفظ وضعیت صحیح بدن هنگام نشستن و ایستادن می‌تواند به کاهش فشار بر روی ستون فقرات کمک کند. استفاده از صندلی‌های ارگونومیک و صاف بودن کمر هنگام نشستن از تشدید درد و ناراحتی جلوگیری می‌کند. انجام فعالیت‌های روزمره به روشی درست مانند اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین و عدم انجام حرکات ناگهانی می‌تواند به کاهش آسیب و تشدید علائم کمک کند.
همچنین برنامه‌ریزی منظم برای داشتن ورزش منظم فشار بر روی کانال نخاعی را کاهش می‌دهد. استراحت کافی و مدیریت استرس نیز می‌تواند به کاهش تنش‌های عضلانی و دردهای مرتبط با تنگی کانال نخاعی کمک کند. با رعایت این نکات ساده در زندگی روزمره افراد می‌توانند علائم ناشی از تنگی کانال نخاعی به میزان قابل‌توجهی کاهش دهند.
نتیجه‌گیری
تنگی کانال نخاعی یک عارضه شایع است که به‌طور قابل‌توجهی بر کیفیت زندگی افراد تأثیر می‌گذارد. بااین‌حال درمان‌های غیرجراحی می‌توانند در مدیریت و کاهش علائم این بیماری بسیار مؤثر باشند. یکی از روش‌های شایع برای درمان تنگی کانال نخاعی انجام ورزش منظم است. ورزش‌درمانی به افزایش انعطاف‌پذیری و تقویت عضلات کمک می‌کند و درنهایت به کاهش فشار بر روی کانال نخاعی منجر می‌شود .در صورت تمایل باقی مقالات در این حوزه را هم مطالعه بفرمایید.
سؤالات متداول
تنگی کانال نخاعی چیست؟
تنگی کانال نخاعی به باریک شدن فضای کانال نخاعی در ستون فقرات اشاره دارد. این عارضه باعث فشار بر روی اعصاب نخاعی شده و منجر به درد، بی‌حسی و ضعف در ناحیه‌های مختلف بدن شود.
چه عواملی باعث تنگی کانال نخاعی می‌شوند؟
عوامل مختلفی مانند آرتروز ستون فقرات، بیماری دژنراتیو دیسک، ضخیم شدن یا کمانش رباط‌ها و تغییر شکل ستون فقرات می‌توانند به تنگی کانال نخاعی منجر شوند. همچنین، وجود کیست‌ها یا تومورها نیز فضای کانال نخاعی را تنگ می‌کند.
آیا تنگی کانال نخاعی نیاز به جراحی دارد؟
خیر در بسیاری از موارد درمان‌های غیر جراحی مانند فیزیوتراپی، ورزش‌درمانی، کاهش وزن و رعایت نکات روزمره به کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی کمک می‌کنند. جراحی معمولاً در موارد شدید و زمانی که درمان‌های غیرجراحی مؤثر نباشند توصیه می‌شود.
درمان‌های غیر جراحی تنگی کانال نخاعی چگونه است؟
درمان غیرجراجی شامل رعایت وضعیت صحیح بدن، انجام تمرینات ورزشی مناسب، تغذیه سالم و کاهش وزن است. همچنین استراحت کافی و مدیریت استرس به کاهش علائم کمک می‌کند.
چه نوع تمریناتی برای تقویت پایین‌تنه مناسب هستند؟
تمرینات مانند اسکات، پل و تمرینات کششی برای تقویت عضلات پایین‌تنه بسیار مفید هستند. این تمرینات به افزایش قدرت و استقامت عضلات پاها و لگن کمک کرده و فشار بر روی کانال نخاعی را کاهش می‌دهند. البته توصیه می‌شود این حرکات را زیر نظر متخصصان انجام شود.
تایید شده توسط دکتر علوی طوسی
محتوای این مقاله صرفا برای آگاه سازی شما عزیزان است. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان از پزشک مشاوره بگیرید
