درد گردن و ناراحتی‌های مربوط به آن از جمله شایع‌ترین مشکلات اسکلتی-عضلانی هستند که افراد زیادی را درگیر می‌کنند. دو عارضه رایج در این زمینه، گردن صاف و دیسک گردن به شمار می‌روند که اغلب با یکدیگر اشتباه گرفته می‌شوند. درک تفاوت این دو عارضه برای تشخیص دقیق و انتخاب روش درمانی مناسب ضروری است. در این مقاله از سایت دکتر حوصله به بررسی دو عارضه گردن صاف و دیسک گردن و تفاوت‌های آن‌ها خواهیم پرداخت.
گردن صاف چیست؟
تعریف علمی گردن صاف (Loss of Cervical Lordosis): گردن صاف یا “Loss of Cervical Lordosis” به وضعیتی گفته می‌شود که در آن انحنای طبیعی گردن (قوس گردنی) از بین می‌رود یا کاهش می‌یابد. ستون فقرات گردنی به طور طبیعی دارای انحنایی روبه‌جلو است که به‌عنوان لوردوز گردنی شناخته می‌شود. این انحنا نقش مهمی در توزیع وزن سر، انعطاف‌پذیری گردن و جذب شوک‌های وارده به ستون فقرات دارد.
علت‌های شایع گردن صاف
علت‌های متعددی می‌توانند منجر به گردن صاف شوند، ا ز جمله:
- وضعیت بد نشستن: نشستن طولانی‌مدت با وضعیت نامناسب، به‌ویژه در هنگام کار با کامپیوتر یا استفاده از موبایل، می‌تواند به‌تدریج انحنای گردن را از بین ببرد.
- کار با موبایل: استفاده بیش از حد از موبایل با خم‌کردن گردن به سمت پایین (“گردن پیامکی”) فشار زیادی بر مهره‌های گردنی وارد کرده و می‌تواند منجر به گردن صاف شود.
- تصادف: ضربه ناگهانی به گردن در تصادفات رانندگی می‌تواند باعث آسیب به رباط‌ها و عضلات گردن شده و انحنای طبیعی آن را تغییر دهد.
- سبک زندگی کم‌تحرک: عدم فعالیت بدنی و ضعف عضلات گردن و شانه می‌تواند باعث عدم تعادل در ستون فقرات گردنی و ازبین‌رفتن قوس گردن شود.
- علت‌های شایع گردن صاف
علائم گردن صاف
علائم گردن صاف می‌تواند متنوع باشد و در افراد مختلف متفاوت ظاهر شود. برخی از شایع‌ترین علائم عبارت‌اند از:
- درد گردن: درد مبهم و مزمن در ناحیه گردن که ممکن است به شانه و پشت سر نیز منتشر شود.
- خشکی: محدودیت در دامنه حرکتی گردن و احساس سفتی در عضلات گردن.
- سردرد: گردن درد و سرگیجه ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند. سردردهای تنشی که از گردن شروع شده و به سمت سر منتشر می‌شوند.
- بی‌خوابی: درد و ناراحتی ناشی از گردن صاف می‌تواند خواب را مختل کند.
- خستگی: فشار مداوم بر عضلات گردن می‌تواند منجر به خستگی مزمن شود.
دیسک گردن چیست؟
تعریف دیسک گردن: دیسک گردن به فتق دیسک گردنی یا بیرون‌زدگی دیسک بین مهره‌ای در ناحیه گردن اشاره دارد. دیسک‌های بین مهره‌ای، ساختارهای بالشتک‌مانندی هستند که بین مهره‌های ستون فقرات قرار گرفته‌اند و به‌عنوان ضربه‌گیر عمل می‌کنند. هر دیسک از یک‌لایه بیرونی سخت (حلقه فیبری) و یک هسته نرم و ژله‌ای (هسته پالپوس) تشکیل شده است.
علت‌های ایجاد دیسک گردن
علت‌های ایجاد دیسک گردن عبارت‌اند از:
- بلندکردن اجسام سنگین: بلندکردن اجسام سنگین با روش نامناسب می‌تواند فشار زیادی بر دیسک‌های بین مهره‌ای گردن وارد کرده و منجر به پارگی یا بیرون‌زدگی آن‌ها شود.
- تصادف: ضربه ناگهانی به گردن در تصادفات رانندگی می‌تواند باعث پارگی دیسک و بیرون‌زدگی هسته پالپوس شود.
- تحلیل دیسک با افزایش سن: با افزایش سن، دیسک‌های بین مهره‌ای آب خود را ازدست‌داده و خشک و شکننده می‌شوند. این امر آن‌ها را مستعد پارگی و بیرون‌زدگی می‌کند.
علائم دیسک گردن
علائم دیسک گردن شامل موارد زیر است:
- درد تیرکشنده به دست و شانه: درد شدیدی که از گردن به سمت دست و شانه منتشر می‌شود.
- گزگز: احساس سوزن‌سوزن‌شدن در دست و انگشتان.
- بی‌حسی: ازدست‌دادن حس در دست و انگشتان.
- ضعف عضلات: ضعف در عضلات دست و شانه.
- در موارد شدید، آسیب نخاعی گردن نیز ممکن است رخ دهد.
تفاوت گردن صاف با دیسک گردن چیست؟
- گردن صاف: اختلال در شکل مهره‌ها و ازبین‌رفتن انحنای طبیعی ستون فقرات گردنی.
- دیسک گردن: اختلال در دیسک بین مهره‌ای و بیرون‌زدگی آن.
| علائم | گردن صاف | دیسک گردن |
| درد | درد مبهم و مزمن در ناحیه گردن | درد تیرکشنده به دست و شانه |
| خستگی | محدودیت در دامنه حرکتی گردن | ممکن است وجود داشته باشد یا نداشته باشد |
| سردرد | سردردهای تنشی | نادر |
| گزگز و بی‌حسی | نادر | شایع در دست و انگشتان |
| ضعف عضلات | نادر | ممکن است در دست و شانه وجود داشته باشد |
تفاوت در روش تشخیص (رادیولوژی، MRI، معاینه فیزیکی)
گردن صاف و دیسک گردن از نظر روش تشخیص نیز تفاوت‌هایی با هم دارند که عبارت‌اند از:
- معاینه فیزیکی: پزشک با معاینه فیزیکی و بررسی دامنه حرکتی گردن می‌تواند به وجود هر دو عارضه پی ببرد.
- رادیولوژی: با استفاده از اشعه ایکس می‌توان تغییرات در شکل مهره‌ها و قوس گردن را در گردن صاف مشاهده کرد. همچنین می‌توان تنگی فضای بین مهره‌ها را در دیسک گردن بررسی کرد.
- عکس MRI گردن: ام‌آرآی دقیق‌ترین روش برای تشخیص دیسک گردن است و می‌تواند بیرون‌زدگی دیسک و فشار آن بر روی نخاع و ریشه‌های عصبی را نشان دهد. همچنین MRI می‌تواند در تشخیص سایر مشکلات مانند تومورها و عفونت‌های ستون فقرات گردنی نیز کمک کند. در گردن صاف نیز MRI می‌تواند اطلاعات دقیقی از وضعیت عضلات و رباط‌های گردن ارائه دهد.
درمان
درمان گردن صاف و درمان دیسک گردن بسته به‌شدت علائم و علت ایجاد آن‌ها متفاوت است.
- درمان خانگی گردن صاف: درمان خانگی گردن صاف شامل اصلاح وضعیت بدنی، استفاده از بالش مناسب، انجام ورزش برای گردن صاف (تقویت عضلات گردن و شانه) و استفاده از کمپرس گرم یا سرد برای کاهش درد و التهاب است.
- دارودرمانی: داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) و مسکن‌ها می‌توانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند.
- تزریق استروئید: تزریق استروئید به فضای اپیدورال می‌تواند به کاهش التهاب و درد ناشی از دیسک گردن کمک کند.
- جراحی: در موارد شدید دیسک گردن که علائم با روش‌های غیرجراحی بهبود نمی‌یابند، ممکن است جراحی برای برداشتن دیسک بیرون‌زده و رفع فشار از روی نخاع و ریشه‌های عصبی ضروری باشد
آیا گردن صاف می‌تواند باعث دیسک گردن شود؟
گردن صاف می‌تواند احتمال بروز دیسک گردن را افزایش دهد. وقتی که انحنای طبیعی گردن از بین می‌رود، فشار بیشتری بر روی دیسک‌های بین مهره‌ای وارد می‌شود. این فشار مداوم می‌تواند به‌مرورزمان منجر به تخریب و آسیب دیسک‌ها و در نهایت، بروز دیسک گردن شود؛ بنابراین، درمان گردن صاف در مراحل اولیه به پیشگیری از بروز دیسک گردن کمک خواهد کرد.
درمان گردن صاف و دیسک گردن چه تفاوتی دارد؟
درمان گردن صاف و دیسک گردن بسته به‌شدت علائم و میزان آسیب، متفاوت است.
درمان غیرجراحی
- دارو: داروهای ضددرد و ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) می‌توانند برای کاهش درد و التهاب مورداستفاده قرار گیرند. در موارد دیسک گردن، ممکن است داروهای شل‌کننده عضلات و یا کورتیکواستروئیدها نیز تجویز شوند.
- اصلاح سبک زندگی: اصلاح وضعیت بدنی، اجتناب از فعالیت‌های سنگین، و استفاده از بالش مناسب هنگام خواب به بهبود علائم گردن صاف و دیسک گردن کمک می‌کند.
درمان‌های تخصصی‌تر
- تزریق: تزریق کورتیکواستروئیدها به فضای اپیدورال (فضای اطراف نخاع) می‌تواند به کاهش التهاب و درد در دیسک گردن کمک کند.
- جراحی: جراحی معمولاً آخرین گزینه درمانی برای دیسک گردن است و تنها در صورتی انجام می‌شود که سایر روش‌های درمانی مؤثر نباشند و علائم عصبی شدید وجود داشته باشد. جراحی دیسک گردن می‌تواند شامل برداشتن دیسک آسیب‌دیده و یا فیوژن (جوش‌دادن) مهره‌های مجاور باشد.
به‌طورکلی، درمان دیسک گردن اغلب پیچیده‌تر از درمان گردن صاف است و ممکن است نیاز به ترکیبی از روش‌های مختلف درمانی داشته باشد.
نتیجه‌گیری
گردن صاف و دیسک گردن دو عارضه متفاوت هستند که می‌توانند باعث درد گردن و ناراحتی شوند. تشخیص دقیق این دو عارضه از اهمیت بالایی برخوردار است. برای تشخیص دقیق و انتخاب روش درمانی مناسب، مراجعه به پزشک متخصص ضروری است. با رعایت نکات بهداشتی، اصلاح وضعیت بدنی، انجام ورزش‌های منظم و پیروی از دستورات پزشک می‌توان از بروز این عوارض پیشگیری کرد و کیفیت زندگی را بهبود بخشید. در صورت تمایل باقی مقالات در این حوزه را هم مطالعه بفرمایید.
سؤالات پرتکرار کاربران
- آیا گردن صاف خودبه‌خود خوب می‌شود؟
در برخی موارد خفیف، گردن صاف ممکن است با اصلاح وضعیت بدنی و انجام تمرینات ساده بهبود یابد. اما در موارد شدیدتر، نیاز به روش‌های درمانی دیگر است.
- فرق دیسک گردن با آرتروز گردن چیست؟
دیسک گردن مربوط به آسیب دیسک‌های بین مهره‌ای بوده، درحالی‌که آرتروز گردن مربوط به تخریب غضروف مفاصل بین مهره‌ها است. هر دو عارضه می‌توانند باعث درد گردن شوند، اما منشأ و علائم آن‌ها متفاوت خواهد بود.
- آیا می‌توان با ورزش گردن صاف را درمان کرد؟
بله، ورزش‌های خاصی مانند تمرینات تقویتی و کششی می‌توانند به بهبود گردن صاف کمک کنند. بااین‌حال، مهم است که این تمرینات تحت نظر پزشک انجام شوند تا از آسیب بیشتر جلوگیری شود.
تایید شده توسط دکتر علی حوصله
محتوای این مقاله صرفا برای آگاه سازی شما عزیزان است. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان از پزشک مشاوره بگیرید
