چرخش داخلی فمور وضعیتی است که در آن استخوان ران بیش‌ازحد به سمت داخل می‌چرخد و باعث تغییر الگوی حرکت فرد می‌شود؛ این وضعیت می‌تواند هنگام راه رفتن، ایستادن یا انجام فعالیت‌های پایین‌تنه قابل‌مشاهده باشد و فشار غیرطبیعی بر مفاصل لگن و زانو ایجاد کند.
شناخت علل چرخش داخلی فمور، ازجمله ویژگی‌های آناتومیکی، ضعف یا سفتی عضلات اطراف ران و عوامل محیطی و همچنین شناسایی علائم بالینی مانند تغییر زاویه پنجه‌ها، چرخش زانوها، حس ناپایداری یا فشار روی مفصل، به افراد کمک می‌کند تا عملکرد حرکتی خود را بهتر مدیریت کنند. در ادامه در وب سایت دکتر حوصله به تعریف ساده این وضعیت، دلایل ایجاد آن، نشانه‌های ظاهری و روش‌های ساده تشخیص آن در خانه و همچنین قابلیت مدیریت چرخش داخلی فمور پرداخته خواهد شد.
چرخش داخلی استخوان ران (Femoral Internal Rotation) یعنی چه؟
چرخش داخلی فمور یا چرخش داخلی استخوان ران وضعیتی است که در آن استخوان ران بیش‌ازحد به سمت داخل می‌چرخد و موجب تغییر زاویه طبیعی حرکت لگن و زانو می‌شود. این وضعیت یکی از ناهنجاری‌های حرکتی شایع است که می‌تواند باعث بروز علائم چرخش داخلی فمور شود، ازجمله تغییر الگوی راه‌رفتن یا توئینگ این gait و چرخش زانو به داخل هنگام حرکت.
تفاوت اصلی این ناهنجاری چرخشی ران با سایر مشکلات لگن یا زانو در این است که منشاء آن بیشتر در خود فمور و زاویه آن در مفصل ران است و نه صرفاً در ضعف عضلات یا مشکلات مفصل زانو. شناخت چرخش داخلی استخوان ران اهمیت بالایی دارد، زیرا تشخیص به‌موقع این وضعیت می‌تواند به پیشگیری از فشارهای غیرطبیعی روی مفصل ران و زانو کمک کند و مانع بروز درد مفصل ران و درد زانو هنگام راه‌رفتن در بلندمدت شود.
چرا چرخش داخلی فمور اتفاق می‌افتد؟
دلایل آناتومیکی
یکی از اصلی‌ترین عوامل ایجاد چرخش داخلی فمور، افزایش آنتی‌ورژن فمور (Femoral anteversion) است که به معنی چرخش بیش‌ازحد سر فمور نسبت به تنه آن است. این وضعیت باعث می‌شود که زاویه طبیعی استخوان ران در حین راه رفتن و ایستادن تغییر کند و درنتیجه ناهنجاری چرخشی ران بروز کند.
افرادی که آنتی‌ورژن فمور بالایی دارند، اغلب هنگام راه رفتن یا دویدن توئینگ این gait و چرخش زانو به داخل را تجربه می‌کنند و ممکن است با علت درد جلوی ران و فشار غیرطبیعی روی مفصل مواجه شوند.
دلایل عضلانی
ضعف عضلات گلوتئوس ماکسیموس و سایر چرخش‌دهنده‌های خارجی ران، همراه با سفتی عضلات داخلی ران، یکی دیگر از عوامل مهم است که می‌تواند تشدیدکننده چرخش داخلی استخوان ران باشد.
این عدم تعادل عضلانی باعث می‌شود نیروهای وارد بر لگن و زانو نامتوازن شود و در برخی موارد به درد مفصل ران و درد زانو هنگام راه‌رفتن منجر گردد. همچنین ضعف و عدم فعال‌سازی صحیح عضلات خارجی ران، توانایی بدن در کنترل زاویه فمور در هنگام فعالیت‌های روزمره و ورزشی را کاهش می‌دهد.
تأثیرات محیطی
عوامل محیطی نیز نقش مهمی در بروز چرخش داخلی فمور دارند. نشستن طولانی‌مدت با زانوها و پاها به سمت داخل، پوشیدن کفش نامناسب و انجام فعالیت‌های روزمره با عدم تقارن حرکتی می‌تواند به‌تدریج زاویه طبیعی فمور را تغییر دهد و علائم چرخش داخلی فمور را آشکار سازد.
این عوامل محیطی در ترکیب با مشکلات عضلانی و آناتومیکی، احتمال نیاز به تشخیص چرخش داخلی ران و اقدامات اصلاحی، ازجمله تمرین برای چرخش فمور و درمان غیرجراحی مشکلات مفصل ران را افزایش می‌دهند.
علائم بالینی و ظاهری چرخش داخلی فمور
چرخش داخلی فمور می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر حرکت، تعادل و عملکرد مفاصل لگن و زانو داشته باشد و معمولاً با مجموعه‌ای از علائم بالینی و ظاهری همراه است. این علائم به‌گونه‌ای هستند که می‌توانند در فعالیت‌های روزمره، راه رفتن و ورزش‌های پایین‌تنه قابل‌مشاهده باشند و در صورت عدم توجه، فشار غیرطبیعی روی مفصل ران و زانو ایجاد کنند. در ادامه به بررسی دقیق‌تر این علائم پرداخته‌شده است.
تغییر الگوی راه‌رفتن
یکی از بارزترین علائم چرخش داخلی فمور، تغییر در نحوه راه رفتن است که معمولاً با راه‌رفتن با پنجه‌های روبه‌داخل (Toeing-in gait) مشخص می‌شود. افراد مبتلا اغلب مشاهده می‌کنند که زانوها و پاها هنگام حرکت به سمت داخل چرخیده‌اند و این چرخش زانو به داخل می‌تواند منجر به تغییر زاویه نیروهای وارد بر لگن و زانو شود.
این وضعیت نه‌تنها ظاهر راه رفتن را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بلکه باعث فشار طولانی‌مدت بر مفصل ران و زانو می‌شود و احتمال بروز درد مفصل ران و درد زانو هنگام راه‌رفتن را افزایش می‌دهد.
درد در مفاصل ران یا زانو
بروز درد منتشر یا مبهم در ناحیه جلو یا کنار ران یکی دیگر از علائم شایع چرخش داخلی فمور است. این درد اغلب هنگام فعالیت‌های پایین‌تنه مانند اسکات، دویدن یا بالا رفتن از پله تشدید می‌شود و ممکن است ناشی از تغییر مسیر نیروها در مفصل ران و زانو باشد.
همچنین فشار غیرطبیعی روی مفصل زانو می‌تواند باعث درد زانو هنگام راه‌رفتن شود، زیرا ناهنجاری چرخشی ران زاویه طبیعی زانو را تغییر می‌دهد و توانایی مفاصل در جذب نیروها را کاهش می‌دهد. شناخت این علائم به تشخیص به‌موقع و مدیریت صحیح چرخش داخلی استخوان ران کمک می‌کند.
ناپایداری یا احساس عدم تعادل در ایستادن
افرادی که دچار چرخش داخلی فمور هستند، اغلب حس می‌کنند که زانو یا لگن آنها کمی کج است و تعادل کامل ندارند. این ناپایداری گاهی همراه با درد SI joint یا کمرپایین مشاهده می‌شود و می‌تواند عملکرد در فعالیت‌های روزمره یا ورزشی را محدود کند. چنین احساسی معمولاً ناشی از تغییر زاویه فمور و عدم هماهنگی عضلات نگهدارنده لگن است که توانایی بدن در حفظ موقعیت صحیح هنگام ایستادن یا حرکت را کاهش می‌دهد و می‌تواند به علت درد جلوی ران یا ناحیه لگن منجر شود.
خستگی یا فشار بیش‌ازحد روی مفصل ران
یکی دیگر از علائم چرخش داخلی فمور، احساس خستگی زودرس یا فشار بیش‌ازحد روی مفصل ران در طول فعالیت‌های پایین‌تنه است. این وضعیت معمولاً در تمرینات ورزشی یا فعالیت‌های روزمره که نیاز به کنترل زاویه فمور دارند، بیشتر دیده می‌شود و ممکن است نیاز به ریکاوری طولانی‌تر بعد از فعالیت ایجاد کند. عدم تعادل عضلانی و تغییر زاویه استخوان ران باعث می‌شود مفصل ران نتواند نیروها را به شکل طبیعی جذب کند، بنابراین انجام تمرین برای چرخش فمور و اصلاح وضعیت حرکتی اهمیت پیدا می‌کند و می‌تواند در کنار درمان غیرجراحی مشکلات مفصل ران به بهبود عملکرد کمک کند.
مشاوره و ارزیابی رایگان
برای اینکه بتونیم بهتر باهم در ارتباط باشیم شماره تماست رو وارد کن.
چگونه این علائم را در بدن خود تشخیص دهیم؟
تشخیص چرخش داخلی فمور در مراحل اولیه می‌تواند به مدیریت بهتر وضعیت و کاهش فشار غیرطبیعی روی مفصل ران و زانو کمک کند. شناخت علائم چرخش داخلی فمور و انجام بررسی‌های ساده در خانه، اولین گام برای درک این ناهنجاری چرخشی ران است. با چند روش ساده می‌توان زاویه و شدت چرخش داخلی استخوان ران را مشاهده کرد و تمایز آن را از سایر مشکلات لگن یا زانو مشخص نمود.
بررسی وضعیت پنجه پا در حالت ایستاده و راه‌رفتن
یکی از ساده‌ترین روش‌ها برای تشخیص چرخش داخلی ران، مشاهده وضعیت پنجه پا هنگام ایستادن یا راه رفتن است. افراد مبتلا اغلب راه‌رفتن با پنجه‌های روبه‌داخل (Toeing-in gait) و چرخش زانو به داخل را نشان می‌دهند. برای بررسی، کافی است صاف بایستید و پاها و زانوها را از روبه‌رو و پشت سر نگاه کنید؛ هرگونه چرخش غیرطبیعی به سمت داخل می‌تواند نشانه‌ای از چرخش داخلی فمور باشد. این روش ساده کمک می‌کند تا بدون تجهیزات تخصصی، زوایای چرخش استخوان ران شناسایی شوند.
تست‌های ساده در خانه
چند تست ساده در خانه می‌تواند زاویه چرخش داخلی فمور را بهتر نشان دهد. یکی از این تست‌ها، تست درازکش با مشاهده چرخش خودبه‌خودی فمور است که در آن فرد به پشت می‌خوابد و زاویه طبیعی ران و پاها بررسی می‌شود. تست دیگر شامل خم و باز کردن ران با نگاه به زاویه‌ی چرخش داخلی است که تغییر موقعیت پا نسبت به تنه را نشان می‌دهد. این روش‌ها نه‌تنها به تشخیص چرخش داخلی ران کمک می‌کنند، بلکه می‌توانند شدت ناهنجاری را در شرایط مختلف نشان دهند و فرد را از علت درد جلوی ران یا درد زانو هنگام راه‌رفتن آگاه سازند.
تفاوت این علائم با سایر مشکلات مشابه
گاهی اوقات نشانه‌های چرخش داخلی فمور با سایر مشکلات لگن یا زانو اشتباه گرفته می‌شوند، مانند زانو ضربدری یا افتادگی لگن. در این موارد، تغییر زاویه پا و زانو ناشی از ضعف یا عدم تقارن عضلانی است، نه تغییر زاویه فمور. مقایسه دقیق زوایای حرکتی، بررسی توئینگ این gait و مشاهده چرخش زانو به داخل به تمایز این ناهنجاری چرخشی ران از سایر مشکلات کمک می‌کند و مسیر مناسب برای تمرین برای چرخش فمور یا اقدامات اصلاحی را مشخص می‌سازد.
آیا چرخش داخلی فمور قابل‌درمان است؟
چرخش داخلی فمور، اگر به‌موقع شناسایی و تشخیص چرخش داخلی ران انجام شود، قابل مدیریت و اصلاح است. شناخت زودهنگام علائم چرخش داخلی فمور مانند توئینگ این gait، چرخش زانو به داخل و فشار روی مفصل ران یا زانو، امکان طراحی برنامه‌های مناسب برای بهبود عملکرد مفاصل لگن و زانو را فراهم می‌کند. با انجام تمرین برای چرخش فمور و اصلاح وضعیت حرکتی، می‌توان فشار غیرطبیعی روی مفصل ران را کاهش داد و از بروز درد مفصل ران یا درد زانو هنگام راه‌رفتن جلوگیری کرد.
همچنین در مواردی که آنتی‌ورژن فمور (Femoral anteversion) یا سایر تغییرات آناتومیکی وجود دارد، مدیریت صحیح و تمرینات هدفمند می‌توانند نقش مؤثری در بهبود وضعیت فرد داشته باشند؛ بنابراین، توجه به ناهنجاری چرخشی ران و اقدام به‌موقع، امکان کنترل و اصلاح وضعیت بدون نیاز به روش‌های تهاجمی و درمان غیرجراحی مشکلات مفصل ران را فراهم می‌کند.
سخن پایانی
چرخش داخلی فمور یکی از ناهنجاری‌های شایع حرکتی است که می‌تواند بر نحوه راه رفتن، ایستادن و عملکرد مفاصل لگن و زانو تأثیر بگذارد. آگاهی از علائم چرخش داخلی فمور، شناخت ناهنجاری چرخشی ران و انجام بررسی‌های ساده در خانه، ازجمله مشاهده توئینگ این gait و چرخش زانو به داخل، می‌تواند به تشخیص چرخش داخلی ران در مراحل اولیه کمک کند.
همچنین با تمرین‌های هدفمند و اصلاح وضعیت حرکتی، فشار روی مفصل ران و زانو کاهش‌یافته و از بروز مشکلات بلندمدت مانند درد مفصل ران و درد زانو هنگام راه‌رفتن پیشگیری می‌شود. توجه به این ناهنجاری و اقدام به‌موقع، نقش مهمی در حفظ عملکرد طبیعی بدن و سلامت مفاصل دارد و امکان مدیریت و اصلاح آن بدون نیاز به روش‌های تهاجمی یا جراحی فراهم می‌کند. در صورت تمایل باقی مقالات در این حوزه را هم مطالعه بفرمایید.
