کیفوز شانه، یا قوز پشت، عارضه‌ای است که با افزایش بیش از حد قوس پشتی ستون فقرات، معمولاً بیش از 50 درجه، مشخص می‌شود. این عارضه می‌تواند در هر سنی رخ دهد، اما در افراد مسن شایع‌تر است. در این مقاله از سایت دکتر حوصله به بررسی علائم کیفوز، علائم قوز شانه، نحوه تشخیص آن و همچنین علائمی که نباید نادیده گرفته شوند، می‌پردازیم.
کیفوز شانه‌ای چیست و چگونه تشخیص داده می‌شود؟
همان‌طور که اشاره شد، کیفوز به معنای افزایش قوس پشتی ستون فقرات است. این عارضه می‌تواند مادرزادی باشد یا در طول زندگی به دلایل مختلفی مانند پوکی‌استخوان، آرتروز، آسیب‌دیدگی، ضعف عضلات و یا وضعیت بدنی نامناسب ایجاد شود. تشخیص کیفوز معمولاً با معاینه بالینی و بررسی سابقه پزشکی بیمار آغاز می‌شود.
پزشک با بررسی وضعیت ستون فقرات، میزان خمیدگی و دامنه حرکتی آن را ارزیابی می‌کند. برای تأیید تشخیص و تعیین علت کیفوز، ممکن است از روش‌های تصویربرداری مانند رادیوگرافی (X-Ray)، MRI و CT Scan استفاده شود. رادیوگرافی در تشخیص میزان خمیدگی ستون فقرات و بررسی وجود هرگونه ناهنجاری استخوانی بسیار مفید است.
علائم رایج کیفوز شانه‌ای که نباید نادیده بگیریم
متأسفانه، بسیاری از افراد مبتلا به کیفوز شانه‌ای از عارضه خودآگاه نیستند یا علائم قوز شانه را به‌عنوان بخشی طبیعی از فرایند پیری تلقی می‌کنند. این در حالی است که تشخیص و درمان زودهنگام کیفوز می‌تواند از پیشرفت عارضه و بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کند. در ادامه به بررسی علائم رایج کیفوز شانه‌ای می‌پردازیم که نباید نادیده گرفته شوند:
احساس قوز در پشت و شانه‌های افتاده
بارزترین علامت کیفوز، وجود یک قوز پشت قابل‌مشاهده است. افراد مبتلا به کیفوز معمولاً دارای شانه‌های افتاده و حالت خمیده در ناحیه بالایی پشت خود هستند. این حالت خمیده می‌تواند در طول زمان بدتر شود و منجر به محدودیت حرکتی و درد گردد. به دلیل خمیدگی شانه، ممکن است فرد نتواند به‌راحتی سرخود را به عقب برگرداند یا بازوهای خود را به طور کامل بالا ببرد.
درد مزمن در ناحیه کمر و بین دو کتف
درد ناشی از کیفوز یکی از شایع‌ترین علائم این عارضه به شمار می‌رود. این درد معمولاً در ناحیه درد شانه و کمر و بین دو کتف احساس می‌شود. دلیل ایجاد درد، کشیدگی عضلات و فشار بر روی مفاصل پشتی است. با افزایش قوس ستون فقرات، عضلات اطراف آن مجبور به تحمل بار بیشتری می‌شوند که این امر منجر به خستگی و درد مزمن می‌گردد. همچنین، فشار بر روی مفاصل پشتی می‌تواند باعث التهاب و درد شود.
خشکی و کاهش انعطاف‌پذیری ستون فقرات
خشکی ستون فقرات یکی دیگر از علائم آزاردهنده کیفوز تلقی می‌شود. افراد مبتلا به کیفوز معمولاً احساس می‌کنند که ستون فقراتشان سفت و غیرقابل‌انعطاف شده است. این خشکی به‌ویژه در صبح یا پس از نشستن طولانی‌مدت بیشتر احساس می‌شود. محدودیت در حرکت و انعطاف‌پذیری ستون فقرات می‌تواند انجام فعالیت‌های روزمره را دشوار کند.
اختلالات تنفسی و کاهش حجم ریوی
در موارد شدید کیفوز، اختلالات تنفسی می‌تواند رخ دهد. فشرده‌شدن قفسه سینه به دلیل افزایش قوس ستون فقرات، بر روی حرکت دیافراگم تأثیر می‌گذارد و باعث کاهش حجم ریوی می‌شود. این امر منجر به تنگی نفس، خس‌خس سینه و احساس خستگی در طول فعالیت‌های بدنی می‌گردد.
خستگی زودرس و افت انرژی در طول روز
افراد مبتلا به کیفوز ممکن است به دلیل الگوی تنفس ناکارآمد و ضعف عضلات مرکزی، دچار خستگی زودرس و افت انرژی در طول روز شوند. تنفس ناکارآمد باعث کاهش میزان اکسیژن دریافتی توسط بدن می‌شود و ضعف عضلات مرکزی منجر به افزایش فشار بر روی ستون فقرات و عضلات اطراف آن می‌گردد.
سردردهای مزمن (در موارد شدید)
در موارد شدید کیفوز، به‌ویژه در همراهی با کیفوز گردنی، سردردهای مزمن ممکن است رخ دهد. فشار بر روی عضلات گردن و شانه و همچنین اختلال در جریان خون به مغز می‌تواند باعث ایجاد سردرد شود.
مشکلات گوارشی (در افراد مسن‌تر)
در افراد مسن‌تر، خم‌شدن مداوم ناشی از کیفوز می‌تواند باعث فشار بر روی اندام‌های گوارشی و بروز مشکلات گوارشی مانند سوزش سر دل، یبوست و نفخ شود.
علائم پیشرفته کیفوز: چه زمانی باید نگران شویم؟
در برخی موارد، کیفوز می‌تواند پیشرفت کند و منجر به علائم جدی‌تری شود که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارند. علائم پیشرفته کیفوز عبارت‌اند از:
- بی‌حسی یا گزگز در اندام‌ها: بی‌حسی یا گزگز در اندام‌ها می‌تواند نشان‌دهنده فشار بر نخاع یا اعصاب ناشی از کیفوز باشد. این علائم معمولاً در دست‌ها، پاها، انگشتان دست‌وپا احساس می‌شوند.
- کاهش قد و خمیده شدن بدن به‌صورت دائمی: کاهش قد و خمیده شدن بدن به‌صورت دائمی نشان‌دهنده پیشرفت کیفوز و تغییر شکل دائمی ستون فقرات است.
- درد شدید و مداوم با اختلال عملکرد حرکتی: درد شدید و مداوم با اختلال عملکرد حرکتی نشان‌دهنده این است که کیفوز به طور قابل‌توجهی بر کیفیت زندگی فرد تأثیر گذاشته است و نیاز به درمان جدی دارد.
آیا علائم کیفوز در همه افراد یکسان است؟
خیر، علائم کیفوز در همه افراد یکسان نیست. عوامل مختلفی می‌توانند بر نحوه بروز علائم تأثیر بگذارند، از جمله:
تفاوت علائم بین کودکان، بزرگسالان و سالمندان
علائم کیفوز در کودکان و نوجوانان ممکن است با علائم کیفوز در بزرگسالان و سالمندان متفاوت باشد. در کودکان، کیفوز ممکن است به‌صورت یک قوز پشت گرد ظاهر شود که با رشد کودک بدتر می‌شود. در بزرگسالان و سالمندان، کیفوز ممکن است به‌صورت درد، خشکی ستون فقرات، و اختلالات تنفسی ظاهر شود.
تأثیر جنسیت، سابقه خانوادگی، میزان فعالیت بدنی
تأثیر جنسیت، سابقه خانوادگی، میزان فعالیت بدنی نیز می‌تواند بر علائم کیفوز تأثیر بگذارد. زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به کیفوز هستند. سابقه خانوادگی کیفوز نیز می‌تواند خطر ابتلا به این عارضه را افزایش دهد. میزان فعالیت بدنی نیز می‌تواند بر علائم کیفوز تأثیر بگذارد. افرادی که فعالیت بدنی کمی دارند، بیشتر در معرض ابتلا به درد و خشکی ستون فقرات ناشی از کیفوز هستند.
نقش کیفوز در سلامت روان و اعتمادبه‌نفس
کیفوز نه‌تنها بر سلامت جسمی فرد تأثیر می‌گذارد، بلکه می‌تواند بر سلامت روان و اعتمادبه‌نفس او نیز تأثیر منفی بگذارد. تأثیر حالت بدن بر ذهن به‌خوبی در مطالعات مختلف روان‌شناسی به اثبات رسیده است. پوسچر خمیده ناشی از کیفوز می‌تواند منجر به موارد زیر شود:
- افسردگی، کاهش انگیزه، شرم از ظاهر: افسردگی، کاهش انگیزه، شرم از ظاهر از جمله پیامدهای روانی کیفوز هستند. فرد ممکن است احساس ناامیدی، بی‌ارزشی، و خجالت از ظاهر خود داشته باشد.
- ارتباط بین پوسچر خمیده و عزت‌نفس پایین: ارتباط بین پوسچر خمیده و عزت‌نفس پایین در مطالعات روان‌شناسی به طور گسترده‌ای موردبررسی قرار گرفته است. افراد با پوسچر خمیده اغلب عزت‌نفس پایین‌تری دارند و احساس کمتری نسبت به خودشان دارند.
نتیجه‌گیری
کیفوز شانه‌ای عارضه‌ای است که می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر کیفیت زندگی افراد داشته باشد. با شناخت علائم کیفوز و علائم قوز شانه، می‌توان به تشخیص و درمان زودهنگام این عارضه کمک کرد و از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری نمود. به یاد داشته باشید که درد ناشی از کیفوز، خشکی ستون فقرات، اختلالات تنفسی و سایر علائم ذکر شده نباید نادیده گرفته شوند.
در صورت مشاهده هر یک از این علائم، مراجعه به پزشک متخصص ضروری است. تشخیص و درمان زودهنگام کیفوز می‌تواند به کاهش درد، بهبود دامنه حرکتی، افزایش کیفیت زندگی و جلوگیری از پیشرفت عارضه کمک کند. درمان کیفوز بسته به‌شدت عارضه و علت ایجاد آن متفاوت است و می‌تواند شامل فیزیوتراپی، استفاده از بریس، دارو و در موارد شدید، جراحی باشد.
با آگاهی و اقدام به‌موقع، می‌توان از بروز عوارض جدی کیفوز شانه‌ای جلوگیری کرد و زندگی سالم‌تر و فعال‌تری داشت. در صورت تمایل باقی مقالات در این حوزه را هم مطالعه بفرمایید.
تایید شده توسط دکتر علی حوصله
محتوای این مقاله صرفا برای آگاه سازی شما عزیزان است. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان از پزشک مشاوره بگیرید
