تاندون آشیل قویترین تاندون بدن است که عضلات دوقلو و نعلی ساق را به استخوان پاشنه متصل میکند و نقشی کلیدی در راهرفتن، دویدن، پریدن و تغییر جهت دارد. کوتاهی یا سفتی این تاندون، چه به دلیل بیتحرکی، اضافهبار، کفش نامناسب، اسکارهای بافتی یا الگوهای حرکتی معیوب ایجاد شود، میتواند دامنه حرکتی مچ پا را کاهش داده و زمینهساز درد پاشنه، التهاب تاندون، خار پاشنه و حتی مشکلات زنجیرهای در زانو، لگن و کمر گردد.
رویکردهای غیرتهاجمی مانند کشش هدفمند، ماساژدرمانی و آزادسازی بافت نرم میتوانند همافزا عمل کرده و با بهبود انعطافپذیری، خونرسانی و کیفیت بافت، فشار روی ساختارهای ملتهب را کم کنند. این مقاله از وبسایت بنیاد سلامت دکتر حوصله با نگاه عملی و مبتنی بر شواهد، به تشریح اهمیت درمانهای غیرجراحی، نقش دقیق کششها و تکنیکهای ماساژ، نحوه اجرای ایمن در منزل و زمانهای مراجعه به متخصص میپردازد.
فهرست محتوا
Toggleچرا درمان غیرتهاجمی برای تاندون آشیل اهمیت دارد؟
درمان غیرتهاجمی برای مشکلات تاندون آشیل از چند جهت ارزشمند است. نخست، بسیاری از موارد کوتاهی و سفتی آشیل ناشی از تغییرات عملکردی و بافتی برگشتپذیر هستند؛ یعنی با اصلاح بار مکانیکی، بهبود انعطافپذیری عضلات پشت ساق (گاستروکنمیوس و سولئوس)، و کاهش چسبندگیهای فاسیایی میتوان درد و محدودیت را کاهش داد بدون آنکه به روشهای تهاجمی متوسل شویم. دوم، رویکردهای دستی و تمرینی، علاوه بر رفع علامت، بر علتهای زمینهای مانند نقص کنترل عصبی – عضلانی، الگوهای حرکتی ناکارآمد و ضعف عضلات عمقی کار میکنند و به همین دلیل، پایداری نتایج بیشتر است.
از منظر ایمنی، روشهای غیرجراحی خطرات عوارضی مانند عفونت، پارگی تاندون پس از تزریق کورتون، یا تأخیر ترمیم پس از مداخله تهاجمی را ندارند. هزینه و زمان بازیابی نیز معمولاً کمتر است و فرد میتواند موازی با درمان، فعالیتهای روزمره خود را با تعدیل مناسب ادامه دهد. نکته مهم دیگر، نقش زیستمکانیک است: تاندون آشیل در هر قدم انرژی الاستیک را ذخیره و آزاد میکند. وقتی کوتاه و سفت میشود، این چرخه مختل و بار به ساختارهای دیگر منتقل میگردد. درمانهای دستی و کششی با کاهش توان پایهای، افزایش لغزش بین لایههای فاسیا، و بهبود کیفیت کلاژن، کمک میکنند این چرخه دوباره کارآمد شود.
نقش کشش در درمان کوتاهی تاندون آشیل
کشش، وقتی علمی و پیشرونده اجرا شود، یکی از ستونهای اصلی مدیریت کوتاهی آشیل است. هدف، صرفاً طولانی کردن تاندون نیست؛ بلکه تغییر ویژگیهای ویسکوالاستیک واحد عضله – تاندون، بهبود تحمل کششی، و بازگردانی دامنه دورسیفلکشن عملکردی در الگوهای واقعی حرکت است. انتخاب نوع کشش، مدت نگهداشتن، زاویه مفصلی و زمانبندی نسبت به فعالیت ورزشی تعیینکننده اثربخشی و ایمنی است. در افراد دارای کوتاهی واقعی، ترکیب کششهای ایستا برای گاستروکنمیوس (زانو صاف) و سولئوس (زانو خم) به همراه روشهای تسهیل عصبی – عضلانی – پروپریوسپتیو (PNF) میتواند بیشترین تغییر را در کوتاهمدت و میانمدت ایجاد کند. کشش پویا نیز برای آمادهسازی قبل از فعالیت اهمیت دارد.
انواع کشش مؤثر (ایستا، پویا، پیاناف)
انواع کشش مؤثر در درمان کوتاهی تاندون آشیل از قرار زیر هستند:
- کشش پویا (Dynamic Stretching): شامل حرکتهای کنترلشدهای است که دامنه را بهتدریج افزایش میدهند بدون نگهداشتن طولانی. برای مچ پا، لانجهای رو به دیوار با جلو بردن زانو تا نزدیکی انگشتان بدون بلندشدن پاشنه، یا بالا – پایینرفتن کنترلشده روی لبه پله در دامنه راحت، نمونههای مناسباند. کشش پویا پیش از ورزش با افزایشی ملایم در دما و خونرسانی، ویسکوزیته بافت را کاهش میدهد و سیستم عصبی را برای بارگذاری آماده میکند، بدون آنکه قدرت انفجاری را مثل کشش ایستای طولانی کاهش دهد.
- پیاناف (PNF)، بهویژه الگوی Contract-Relax: در این روش، ابتدا مفصل تا نقطه کشش ملایم برده میشود، سپس انقباض ایزومتریک 5 تا 10 ثانیه بر ضد مقاومت در جهت پلانتارفلکشن انجام میگردد و بعد از ریلکس کردن، چند درجه دیگر به کشش افزوده میشود و 20 تا 30 ثانیه نگه داشته میشود. این تکنیک از مهار اتوژنیک بهره میگیرد و میتواند افزایش دامنه را در کوتاهمدت بهبود دهد. اجرای PNF 2 تا 3 دور برای هر عضله، 3 تا 4 بار در هفته، نتایج قابلتوجهی میدهد.
- کشش ایستا (Static Stretching): در این روش، عضله – تاندون تا نقطه کشش قابلتحمل برده و برای 30 تا 60 ثانیه نگه داشته میشود. برای آشیل، دو نسخه کلیدی داریم:
1) کشش گاستروکنمیوس: رو به دیوار بایستید، پای مبتلا عقب، زانو صاف، پاشنه چسبیده به زمین، کف پا رو به جلو؛ لگن را بهسمت دیوار ببرید تا کشش پشت ساق حس شود.
2) کشش سولئوس: همان وضعیت، اما زانوی عقب خم شود درحالیکه پاشنه همچنان زمین را لمس میکند؛ کشش عمیقتر در ناحیه نزدیک تاندون حس خواهد شد.
کشش ایستا برای بهبود دامنه غیرفعال و کاهش سفتی پایهای مؤثر است، بهویژه در پایان فعالیت یا جلسات درمانی.
ناگفته نماند که:
- هر سه روش مکمل هماند؛ پویا برای آمادهسازی، ایستا و PNF برای افزایش دامنه و کاهش سفتی.
- تفاوت فردی مهم است؛ افرادی با تحریکپذیری بالای تاندون ممکن است به کششهای کوتاهتر و ملایمتر بهتر پاسخ دهند.
- همزمانی با تمرینات اکسنتریک ساق (پلهای) سازگاری بافت کلاژن را تقویت میکند.

زمانبندی و تکرار کششها
زمانبندی مناسب کشش برای تاندون آشیل بر مبنای هدف جلسه و وضعیت تحریک بافت تعیین میشود:
- قبل از فعالیت: تمرکز بر کششهای پویا و نوسانی کنترلشده به مدت 5 تا 8 دقیقه. مثال: 2 تا 3 ست لانج رو به دیوار (10 تا 12 تکرار هر پا) و حرکات دورسی-پلانتارفلکشن در محدوده راحت. هدف افزایش دما، کاهش ویسکوزیته و بیدار کردن حس عمقی است بدون کاهش توان.
- بعد از فعالیت یا در جلسات اختصاصی انعطاف: کششهای ایستا و PNF. برای هر عضله (گاستروکنمیوس و سولئوس)، 3 تا 5 نوبت نگهداشتن 30 تا 60 ثانیه، 1 تا 2 بار در روز، 5 تا 7 روز هفته. اگر صبحها سفتی بیشتری دارید، یک جلسه خیلی ملایم صبحگاهی 20 تا 30 ثانیهای مفید است.
- فاصله بین ستها: 15 تا 30 ثانیه رهاسازی و تکان ملایم مچ پا.
- اصل تدریج: اگر پس از جلسه کشش، سفتی صبح روز بعد به طور محسوس افزایش یافت یا درد نقطهای در تاندون ایجاد شد، مدت نگهداشتن یا تعداد ست را 20 تا 30 درصد کاهش دهید.
- همزمانی با اکسنتریک: بهترین زمان کشش ایستا 5 تا 10 دقیقه پس از اتمام تمرینات اکسنتریک یا ماساژ/آزادسازی است؛ زیرا بافت گرمتر و پذیراتر است.
- پیشگیری از مهار عملکردی: در روزهای مسابقه یا تمرینات سرعتی، از کشش ایستای طولانی قبل از فعالیت بپرهیزید؛ به پویا بسنده کرده و ایستا را به بعد موکول کنید.
تمرینات کششی پیشنهادی
- کشش دیواری گاستروکنمیوس (زانو صاف): 3 تا 5 ست × 30 تا 60 ثانیه هر پا. نکتهها: لگن رو به جلو، پاشنه زمین، قوس پا حفظ شود. برای افزایش شدت، نوک انگشتان پای عقب را کمی به داخل بچرخانید تا فیبرهای داخلی بیشتر کش بیایند.
- کشش دیواری سولئوس (زانو خم): 3 تا 5 ست × 30 تا 60 ثانیه. نکتهها: زانو به جلو اما همراستا با دومین انگشت پا، پاشنه بههیچوجه جدا نشود. این کشش برای افرادی که با زانو خم محدودیت دارند ضروری است.
- کشش روی پله: جلوی پا روی لبه پله، بالا آمدن دوطرفه و سپس پایین آمدن آهسته تا احساس کشش در پایینترین نقطه؛ 2 تا 3 ست × 8 تا 10 بار نگهداری 10 تا 15 ثانیه در پایینترین دامنه. برای مبتدیان با احتیاط و با نرده.
- زانو به دیوار: فاصله پنجه تا دیوار را طوری تنظیم کنید که با جلو بردن زانو بدون بلندشدن پاشنه، زانو دیوار را لمس کند. 3 ست × 10 تکرار ریتم به صورت آرام و بهمرور فاصله را میلیمتری افزایش دهید.
- PNF Contract-Relax برای گاستروکنمیوس: با حوله دور پنجه پا، مچ را تا آستانه کشش ببرید، 10 ثانیه فشار ایزومتریک بهسمت پلانتارفلکشن علیه مقاومت حوله بدهید، رها و 20 تا 30 ثانیه کشش بیشتر. 2 تا 3 دور.
- کشش فیبرهای مایل با چرخش لگن: وضعیت گاستروکنمیوس، لگن را کمی به بیرون بچرخانید تا کشش در بخشهای مختلف ساق توزیع شود. 2 تا 3 ست × 30 ثانیه در هر جهت.
- تنفس دیافراگمی همراه کشش: در هر نگهداری 4 ثانیه دم از بینی، 6 ثانیه بازدم؛ به کاهش تون پایهای کمک میکند.
تأثیر ماساژ در کاهش سفتی تاندون آشیل
ماساژدرمانی برای ناحیه آشیل و عضلات پشت ساق چند مکانیسم اصلی دارد: افزایش خونرسانی موضعی، بهبود لغزش بین لایههای فاسیایی، و کاهش درد بهواسطه مکانیسمهای مهاری نخاعی. تکنیکهایی مانند افلوراژ (مالش طولی ملایم) برای گرمکردن، پتریساژ (ورز دادن) جهت بافتهای عضلانی عمیقتر، فریکشن عرضی ملایم روی خود تاندون برای مدیریت چسبندگیهای موضعی، و استریپینگ طولی در امتداد فیبرها میتوانند سفتی ادراکشده را کاهش دهند و بافت را برای کشش و تمرین آماده کنند.
در فازهای غیرالتهابی یا پس از فروکش التهاب حاد، ماساژ با فشار متوسط تا عمیق بر روی گاستروکنمیوس و سولئوس به آزادسازی نقاط ماشهای و کاهش درد ارجاعی کمک فراوانی میکند. فریکشن عرضی روی تاندون باید با دوز مناسب (1 تا 2 دقیقه، 2 تا 3 بار در هفته) و تنها در صورت نبود درد تیز انجام شود. پاسخ مطلوب معمولاً بهصورت احساس گرمی، سبکشدن و افزایش اندک دامنه بلافاصله پس از جلسه است. نقش ماساژ در برنامه جامع دوگانه است: هم پیشگرمکننده برای کششها و تمرینات اکسنتریک، هم بازیابی پس از بارگذاری. مطالعات نشان دادهاند که ماساژ میتواند نشانگرهای درد تأخیری عضلانی را کاهش دهد و پذیرش بیمار از برنامه درمانی را افزایش دهد.
آزادسازی بافت نرم (Soft Tissue Release) چیست و چگونه انجام میشود؟
آزادسازی بافت نرم مجموعهای از تکنیکهای دستی و ابزاری است که با تمرکز بر فاسیا، چسبندگیها و نقاط محدودکننده حرکت، هدف دارد لغزش بین لایهها را بهبود دهد، الگوهای تنشی را بازتنظیم کند و حرکت درد – آزاد را بازگرداند. برخلاف ماساژ عمومی که بیشتر جنبه همگانی و پخششده دارد، آزادسازی بافت نرم اغلب هدفمند، آهسته و روی خطوط محدودیت مشخص انجام میشود. در ناحیه آشیل و ساق، این محدودیتها ممکن است بین اپیمیوزیوم عضلات دوقلو و سولئوس، در غلاف تاندونی، یا در محل اتصال به کالکانئوس رخ دهند.
تکنیکهای آزادسازی دستی و با ابزار (مانند فوم رول)
- آزادسازی میوفاسیال دستی (Myofascial Release): درمانگر یا فرد، فشار ملایم تا متوسط را روی محدودیت بافتی اعمال کرده و با حرکت آهسته در امتداد یا عمود بر فیبرها، منتظر از بین رفتن تدریجی تنش میشود. برای ساق، با انگشت شست یا ساعد، مسیر طولی از پشت زانو تا اتصال آشیل دنبال میشود. هر خط 60 تا 120 ثانیه.
- استریپینگ عمیق: فشار خطی و آهسته در امتداد فیبرهای گاستروکنمیوس و سولئوس، با سرعت بسیار کم (۱ تا ۲ سانتیمتر در ثانیه). بهویژه در باندهای سفت و طنابی شکل مؤثر است.
- فریکشن عرضی کنترلشده: روی تاندون آشیل، حرکات کوتاه و افقی 30 تا 90 ثانیه، با شدت ملایم تا متوسط، 2 تا 3 بار در هفته. برای تحریک بازآرایی کلاژن در چسبندگیهای موضعی. در درد حاد یا تورم فعال انجام نشود.
- تکنیک فعال با تثبیت (Active Release-like): با انگشتان، بخشی از بافت را در حالت کوتاه تثبیت کنید، سپس فرد مفصل را فعالانه از پلانتارفلکشن به دورسیفلکشن ببرد تا بافت زیر دست در طول کش بیاید. 6 تا 8 تکرار هر خط.
- فوم رولینگ: قراردادن ساق روی فوم رول، جابهجایی آهسته بدن به جلو/عقب برای مالش طولی. 60 تا 120 ثانیه برای هر ساق، تمرکز بیشتر بر نقاط حساس اما با مکثهای کوتاه و تنفس عمیق. میتوان پا را چرخاند تا فیبرهای داخلی/خارجی نیز هدف قرار گیرد.
- توپ ماساژ/لاکرُس: نقطهفشاری روی نقاط ماشهای عمیق اطراف آشیل و درون عضله سولئوس. 30 تا 60 ثانیه فشار قابلتحمل تا کاهش تدریجی درد.
- (ابزارهای فلزی صاف): توسط متخصص برای اسکن بافتی، برشمانندهای سطحی ملایم و تحریک مکانیکی بافت. جلسات کوتاه 5 تا 8 دقیقهای روی ناحیه هدف، 1 تا 2 بار در هفته.
مشاوره و ارزیابی رایگان
برای اینکه بتونیم بهتر باهم در ارتباط باشیم شماره تماست رو وارد کن.
تأثیر آن بر کاهش چسبندگیها و افزایش دامنه حرکتی
آزادسازی بافت نرم با چند مسیر اثر میگذارد:
- مکانیکی: افزایش لغزش لایههای فاسیا نسبت به یکدیگر، شکستن چسبندگیهای سطحی و بازآرایی الیاف کلاژن مطابق خطوط تنش. این فرایند مقاومت پاسیو را کاهش داده و اجازه میدهد مفصل مچ در دورسیفلکشن آزادانهتر حرکت کند.
- عصبی: تحریک گیرندههای پوستی و فاسیایی تغییر در حین درد/تنش ایجاد میکند؛ در نتیجه آستانه درد بالا میرود و تنش محافظتی عضله کاهش مییابد.
- مایعبافتی: بهبود میکروسیرکولاسیون و درین لنفاوی که فرآوردههای متابولیک تجمعیافته را کاهش میدهد و محیط بافتی را برای ترمیم مطلوبتر میسازد.
- حس عمقی: بهبود ورودیهای حس عمقی از مچ و ساق میتواند کنترل حرکتی در طول اسکوات، لانج و فاز میانی گام را ارتقا دهد که خود از باز ایجاد چسبندگیهای ناشی از الگوهای حرکتی غلط جلوگیری میکند.
نتیجه عملی این تغییرات، افزایش دامنه فعال و غیرفعال دورسیفلکشن، کاهش سفتی صبحگاهی، و بهبود راحتی طی فعالیتهایی مانند بالا/پایینرفتن از پله و دویدن است.
نحوه انجام در منزل یا زیر نظر متخصص
در ادامه مطلب به بررسی نحوه انجام کشش، ماساژ و آزادسازی در درمان کوتاهی تاندون آشیل در منزل یا زیر نظر متخصص میپردازیم:
نحوه انجام در منزل:
1) گرمکردن: 3 تا 5 دقیقه راهرفتن یا پَد گرم.
2) فوم رولینگ طولی ساق: 60 تا 90 ثانیه هر ساق، با مکث 20 تا 30 ثانیه روی نقاط حساس.
3) توپ نقطهفشاری در سولئوس: نشسته، توپ زیر بخش پایینی عضله؛ 3 نقطه × 30 تا 45 ثانیه فشار قابلتحمل.
4) تکنیک فعال: با دست، بافت نزدیک آشیل را نگهدارید و مچ را بهآرامی از پلانتارفلکشن به دورسیفلکشن ببرید؛ 6 تا 8 تکرار.
5) کشش ایستا گاسترو/سولئوس: بلافاصله پس از آزادسازی (3 × 30 تا 45 ثانیه).
زمان کل: 10 تا 15 دقیقه، 4 تا 6 روز در هفته.
زیر نظر متخصص:
- ارزیابی دقیق: دامنهها، تستهای عملکردی، الگوی گام، اسکن بافتی.
- تکنیکهای پیشرفته: MFR عمیق، ART-مانند، IASTM، فریکشن هدفمند تاندونی، Dry Needling در صورت نیاز (با ملاحظات) و تیپینگ تکمیلی.
- ادغام با تمرین: اکسنتریک پلهای، تقویت تیبیالیس قدامی/پروانهای، کنترل لگن.
- برنامهریزی بار: تناوب جلسات (هفتگی/دو هفتگی)، دوز خانگی، و بازآزمایی دورهای.
مزیت محیط تخصصی، ایمنی بالاتر، تنظیم دقیق شدت، و رسیدگی به عوامل بالادستی (ران، لگن، فاشیای کف پا) است.
موارد احتیاط:
- در التهاب حاد، فشارهای عمیق ممنوع؛ از لمس ملایم و زهکشی لنفاوی استفاده شود.
- اختلالات انعقادی، مصرف رقیقکنندهها، نوروپاتی محیطی، یا پوکی شدید استخوان نیازمند تعدیل جدی یا منع نسبی هستند.
ترکیب این سه روش چگونه در درمان مؤثرتر است؟
ترکیب مرحلهای باعث قوی شدن بافت، بهبود تحمل کشش و تثبیت نتایج میشود. ترتیب پیشنهادی:
1) ماساژ ملایم برای گرمکردن (5 تا 8 دقیقه): ماساژ سبک روی ساق و اطراف آشیل. هدف افزایش جریان خون، کاهش مقاومت پوستی و آمادهسازی سیستم عصبی برای پذیرش فشارهای بعدی. این مرحله بهویژه در صبحها یا پس از بیتحرکی طولانی مفید است.
2) آزادسازی بافت نرم هدفمند (5 تا 10 دقیقه): تمرکز بر باندهای سفت، نقاط ماشهای و چسبندگیهای نزدیک تاندون. فوم رولینگ طولی، توپ نقطهفشاری و تکنیک فعال با تثبیت. بافت در این مرحله گرم و پذیراتر است، لذا با فشار کمتر، اثر بیشتری میگیریم. آزادسازی پیش از کشش باعث کاهش پاسخ محافظتی و افزایش دامنه کششپذیر میشود.
3) کششهای اختصاصی (10 تا 12 دقیقه): اجرای کشش ایستای گاسترو و سولئوس (3 تا 5 ست × 30 تا 60 ثانیه) و در صورت نیاز PNF 2 تا 3 دور. اکنون که بافت آزادتر است، کشش عمیقتر اما امنتری قابل دستیابی است.
4) اکسنتریک پلهای (اختیاری اما قویاً توصیه میشود، 3 × 15 تکرار دو بار در روز در پروتکل کلاسیک): تقویت اکسنتریک فیبرهای تاندونی به بازآرایی کلاژن میانجامد و دستاوردهای انعطاف را در عملکرد واقعی تثبیت میکند. در درد بالا، از نسخه دوطرفه یا دامنه کاهشیافته شروع کنید.
5) سردکردن سبک و خودماساژی آرام (2 تا 3 دقیقه): برای کاهش تحریک پس از بارگذاری.
مزایای ادغام:
- همافزایی عصبی – بافتی: ماساژ و آزادسازی، ورودیهای حسی تنظیمکننده تنش را تعدیل و گرفتگی عضله را پایین میآورد؛ بنابراین کشش عمقی با درد کمتر و اثربخشی بیشتر انجام میشود.
- انتقال سازگاریها: کشش دامنه را میافزاید و اکسنتریک کیفیت کلاژن و ظرفیت تحمل بار را بالا میبرد؛ ترکیب آنها هم ساختار و هم عملکرد را هدف قرار میدهد.
- مدیریت بار: توزیع منطقی محرکها خطر تشدید علائم را کم میکند.
چه زمانی باید به متخصص مراجعه کرد؟
اگر با اجرای منظم ماساژ، آزادسازی و کشش طی 6 تا 8 هفته تغییری معنادار در دامنه دورسیفلکشن، کاهش سفتی صبحگاهی یا درد عملکردی مشاهده نشد، ارزیابی تخصصی ضروری است. ممکن است عوامل بالادستی (کوتاهی ایلیوپسواس، محدودیت مچهای دیگر)، بیومکانیک کف پا (پرونیشن بیش از حد، اختلاف طول اندام)، یا پاتولوژیهای تاندونی (تندینوپاتی میانی/اینسرشنی) نقش داشته باشند که نیاز به پروتکلهای خاص مانند بارگذاری اکسنتریک/ایزومتریک مرحلهبندیشده، ارتوز سفارشی، یا مداخلات دیگر دارند. تصویربرداری سونوگرافی میتواند ضخامت تاندون، نئوواسکولاریزاسیون و مناطق دژنراتیو را نشان دهد. علاوه بر این، درد تیز ناگهانی همراه با صدای پاپ، ناتوانی در ایستادن روی پنجه، تورم و کبودی سریع در پشت پاشنه نشانه پارگی جزئی/کامل است و نیازمند مراجعه فوری به اورژانس/ارتوپد است.
جمعبندی نهایی و توصیه برای استفاده مداوم از روشهای دستی
کوتاهی و سفتی تاندون آشیل پیامدی رایج از بیتحرکی، اضافهبار و الگوهای حرکتی نامناسب است که با رویکردی منظم و غیرتهاجمی میتوان آن را بهخوبی مدیریت کرد. ماساژ ملایم برای گرمکردن و کاهش تون، آزادسازی بافت نرم برای رفع چسبندگیها و بهبود لغزش فاسیایی، و کششهای هدفمند (ایستا، پویا، PNF) برای افزایش دامنه، سه ستون مکمل این برنامهاند. ترتیب پیشنهادی ماساژ → آزادسازی → کشش، سپس ادغام با تمرینات اکسنتریک، بیشترین همافزایی را ایجاد میکند.
کلید موفقیت، دوزبندی تدریجی، پیگیری علائم، و تداوم اجرای روزانه است. در صورت درد تیز، تورم یا عدم پیشرفت طی 6 تا 8 هفته، مراجعه به متخصص الزامی است. با پایبندی به این اصول، نهتنها دامنه و راحتی حرکت بهبود مییابد، بلکه عملکرد ورزشی و کیفیت زندگی نیز ارتقاء پیدا میکند و احتمال عود به طور معناداری کاهش مییابد. در صورت تمایل باقی مقالات در این حوزه را هم مطالعه بفرمایید.

تایید شده توسط دکتر علی حوصله
محتوای این مقاله صرفا برای آگاه سازی شما عزیزان است. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان از پزشک مشاوره بگیرید




