| محل قرار گیری | پشتی بازو |
| سر ثابت | کتف |
| سر متحرک | هومروس |
| خون رسانی | شریان ساب‌کلاوین |
| عصب رسانی | عصب رادیال |
| عملکرد | کشش آرنج |
مقدمه
عضله تریسپس براکی (Triceps Brachii) یکی از عضلات مهم و پرکاربرد در بدن انسان است که در قسمت پشتی بازو قرار دارد و وظیفه اصلی آن کشش مفصل آرنج است. در این مقاله، ابتدا به معرفی این عضله و ویژگی‌های آن پرداخته می‌شود و سپس به بررسی محل قرارگیری، سر ثابت و متحرک عضله، سیستم عصب‌رسانی و خون‌رسانی آن خواهیم پرداخت. همچنین عملکرد عضله سه‌سر بازویی ازنظر آناتومی و بیومکانیک تحلیل‌شده و به آسیب‌های شایع این عضله، دلایل بروز این آسیب‌ها و بهترین حرکات برای تقویت آن نیز اشاره خواهد شد.با مقاله ی دکتر حوصله همراه ما باشید.
عضله سه‌سر بازویی چیست؟
تریسپس براکی یکی از عضلات اصلی و بزرگ در قسمت پشتی بازو است که مسئول کشش و صاف کردن مفصل آرنج است. این عضله از سه سر مختلف تشکیل‌شده که هرکدام وظایف خاص خود را دارند. تریسپس براکی در بسیاری از فعالیت‌های ورزشی و روزمره که نیاز به قدرت بازو دارند، نقش مهمی ایفا می‌کند. عملکرد صحیح تریسپس براکی به فرد این امکان را می‌دهد که حرکات پیچیده‌ای مانند شنا، پرتاب و تمرینات مقاومتی را با دقت و قدرت انجام دهد.
ساختار تریسپس براکی شامل سه سر است که هر یک در نواحی مختلف بدن قرار دارند. سربلند تریسپس براکی از کتف منشأ می‌گیرد و در برخی حرکات شانه‌ای نیز نقش دارد. سر خارجی و داخلی این عضله در قسمت‌های مختلف بازو قرار دارند و بر اساس نوع حرکت، یکی از آن‌ها بیشتر فعال می‌شود. این ترکیب ازسرها موجب می‌شود که تریسپس براکی در زمان‌های مختلف و برای حرکات مختلف فعال شود.
عملکرد اصلی تریسپس براکی درکشش آرنج است. این عضله با انقباض خود آرنج را صاف کرده و به بازو اجازه انجام حرکت‌های مختلف را می‌دهد. تریسپس براکی در تمرینات قدرتی و ورزشی مانند شنا و وزنه‌برداری به‌طور پیوسته درگیر است و به تقویت بازوها کمک می‌کند.
محل قرارگیری عضله سه‌سر بازویی
تریسپس براکی یکی از عضلات اصلی در قسمت پشتی بازو است که در عملکردهای مختلف بدن نقشی حیاتی ایفا می‌کند. این عضله به‌طور عمده مسئول کشش و صاف کردن مفصل آرنج است و در بسیاری از حرکت‌های قدرتی و روزمره نقش مهمی دارد. تریسپس براکی از سه سر مختلف تشکیل‌شده که هرکدام در نواحی خاصی از بدن قرار دارند. سربلند این عضله از کتف منشأ می‌گیرد و ازآنجا به بازو متصل می‌شود. دو سر دیگر، یعنی سر خارجی و سر داخلی، از قسمت‌های مختلف استخوان بازو منشأ می‌گیرند. این ساختار ویژه به تریسپس براکی این امکان را می‌دهد که در هنگام انجام حرکت‌های مختلف، به‌طور هم‌زمان یا جداگانه فعال شود.
محل قرارگیری تریسپس براکی به‌گونه‌ای است که در هنگام کشش آرنج، عملکرد خود را به بهترین شکل ممکن ایفا می‌کند. سربلند این عضله از ناحیه کتف شروع می‌شود و در کنار سر خارجی و داخلی در پشت بازو قرار دارد. این موقعیت خاص موجب می‌شود که تریسپس براکی نه‌تنها درکشش آرنج بلکه در برخی از حرکات شانه‌ای نیز دخالت داشته باشد. عملکرد درست این عضله در بسیاری از تمرینات ورزشی که به قدرت و استحکام بازو نیاز دارند، بسیار اهمیت دارد. به‌ویژه در ورزش‌هایی مانند شنا، وزنه‌برداری، یا هر فعالیتی که نیاز به فشار به سمت بیرون دارد، تریسپس براکی به‌طور فعال درگیر می‌شود.
بررسی سر ثابت عضله سه‌سر بازویی
سر ثابت عضله تریسپس براکی که به‌عنوان سربلند شناخته می‌شود، از کتف (scapula) منشأ می‌گیرد. این سر طولانی‌ترین بخش عضله است و در بسیاری از حرکت‌های بازو و شانه دخالت دارد. سربلند در مقایسه با دو سر دیگر، به دلیل منشاء آن از کتف، قادر است علاوه برکشش آرنج، در حرکات شانه نیز نقش داشته باشد. این ویژگی به تریسپس براکی این امکان را می‌دهد که در هنگام انجام فعالیت‌های ورزشی و حرکات قدرتی پیچیده، عملکردی مؤثرتر از خود نشان دهد.
سر ثابت عضله تریسپس براکی، با ایجاد کشش در مفصل آرنج، باعث صاف شدن آن می‌شود. این حرکت برای انجام بسیاری از فعالیت‌ها مانند شنا، پرتاب یا تمرینات قدرتی ضروری است. علاوه بر این، سربلند درحرکت‌های شانه‌ای نیز نقش ایفا می‌کند و به دلیل اینکه از کتف منشأ می‌گیرد، درزمانی که بازو در وضعیت خاصی قرار می‌گیرد، به حرکت شانه کمک می‌کند. این امر به تقویت استحکام و قدرت شانه و بازوها کمک می‌کند و باعث می‌شود که تریسپس براکی در انجام حرکات ورزشی پیچیده‌تر و تمرینات مقاومتی مؤثر باشد.
بررسی سر متحرک عضله سه‌سر بازویی
سر متحرک عضله تریسپس براکی که به‌عنوان سر خارجی و سر داخلی شناخته می‌شود، از قسمت‌های مختلف استخوان بازو (هومروس) منشأ می‌گیرد و نقش مهمی در عملکرد کلی این عضله ایفا می‌کند. سر خارجی از سطح بیرونی استخوان بازو منشأ می‌گیرد و درحرکت‌های سریع و انفجاری نقش دارد. این سر بیشتر در هنگام انجام فعالیت‌های ورزشی که به قدرت و سرعت نیاز دارند، فعال می‌شود. سر داخلی نیز از سطح داخلی هومروس منشأ می‌گیرد و در زمان‌هایی که بازو در حالت ثابت یا کشیده قرار دارد، بیشترین فعالیت را دارد. این سر در انجام حرکت‌های آهسته‌تر و دقیق‌تر تأثیرگذار است.
سر متحرک تریسپس براکی به دلیل محل قرارگیری خود و ارتباط با سایر بخش‌های عضله، درکشش آرنج و صاف کردن آن نقش مهمی دارد. زمانی که بازو در حال حرکت است، این سرها به‌طور هم‌زمان با سربلند همکاری می‌کنند تا آرنج را صاف کنند و بازو در وضعیت موردنظر قرار گیرد. در تمرینات قدرتی و فعالیت‌هایی مانند وزنه‌برداری یا شنا، سر متحرک تریسپس براکی به‌طور ویژه درگیر است و به عضله کمک می‌کند تا فشار بیشتری را تحمل کند. این سرها در زمان انجام حرکات مقاومتی، به‌ویژه هنگام افزایش بار، فعال‌تر می‌شوند.
سیستم عصب‌رسانی عضله سه‌سر بازویی
سیستم عصب‌رسانی عضله تریسپس براکی از طریق عصب رادیال (Radial Nerve) انجام می‌شود. عصب رادیال یکی از شاخه‌های اصلی شبکه عصبی بازویی است که از ناحیه گردن منشأ می‌گیرد. این عصب پس از عبور از ناحیه زیر بغل و بازو، به عضلات مختلف بازو و دست، ازجمله تریسپس براکی، اعصاب خود را ارسال می‌کند. عصب رادیال به‌ویژه مسئول تحریک و کنترل حرکات عضلاتی است که در انجام حرکات کششی و صاف کردن مفصل آرنج دخالت دارند. این ارتباط بین عصب رادیال و عضله تریسپس براکی، عملکرد عضله درحرکت و استحکام بازو را تسهیل می‌کند.
عصب رادیال به سه سر عضله تریسپس براکی وارد شده و سیگنال‌های عصبی لازم برای انقباض و عملکرد آن را ارسال می‌کند. سربلند تریسپس براکی که از کتف منشأ می‌گیرد و همچنین سرهای خارجی و داخلی این عضله، همگی توسط عصب رادیال تحریک می‌شوند. این عصب با ارسال پیام‌های عصبی به عضله، سبب انقباض آن می‌شود که نتیجه‌اش صاف شدن مفصل آرنج است. اگر عصب رادیال دچار آسیب شود، می‌تواند منجر به ضعف یا فلج شدن عضله تریسپس براکی و عدم توانایی درکشش آرنج گردد.
سیستم خون‌رسانی عضله سه‌سر بازویی
سیستم خون‌رسانی عضله تریسپس براکی از طریق شریان‌های مختلفی تأمین می‌شود که به عضله اکسیژن و مواد مغذی موردنیاز برای عملکرد بهینه را می‌رسانند. شریان اصلی که خون‌رسانی به عضله تریسپس براکی را انجام می‌دهد، شریان ساب‌کلاوین (Subclavian Artery) است. این شریان پس از عبور از ناحیه گردن، به شریان زیر بغل (Axillary Artery) تبدیل می‌شود که درنهایت به شریان بازویی (Brachial Artery) تقسیم می‌شود. شریان بازویی با ارسال خون به قسمت‌های مختلف بازو، ازجمله عضله تریسپس براکی، تأمین خون را انجام می‌دهد.
در بازو، شریان بازویی به شریان‌های کوچک‌تری تقسیم می‌شود که به‌طور مستقیم به عضله تریسپس براکی می‌رسند. این شریان‌ها خون غنی از اکسیژن و مواد مغذی را به عضله می‌رسانند تا برای انقباض و عملکرد عضله در طی حرکت‌های مختلف بازو، به‌ویژه کشش آرنج، انرژی لازم تأمین شود. علاوه بر این، در هنگام انجام فعالیت‌های ورزشی و فشار فیزیکی، خون‌رسانی به عضله تریسپس براکی اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند تا عضله بتواند عملکرد خود را در شرایط سخت حفظ کند.
عملکرد عضله سه‌سر بازویی ازنظر آناتومی
عملکرد عضله تریسپس براکی ازنظر آناتومی به‌طور عمده درکشش و صاف کردن مفصل آرنج متمرکز است. این عضله از سه سر مختلف تشکیل‌شده است که هر یک در عملکرد عضله نقش خاص خود را ایفا می‌کنند. سربلند که از کتف منشأ می‌گیرد، علاوه بر نقش درکشش آرنج، در حرکات شانه‌ای نیز دخالت دارد. دو سر دیگر، سر خارجی و سر داخلی، هرکدام از بخش‌های مختلف استخوان بازو منشأ می‌گیرند و به صاف کردن مفصل آرنج کمک می‌کنند. درنتیجه، عملکرد اصلی تریسپس براکی در این است که به بازو کمک می‌کند تا از وضعیت خمیده به وضعیت صاف و کشیده منتقل شود.
ازنظر آناتومی، زمانی که عضله تریسپس براکی منقبض می‌شود، سربلند و سرهای خارجی و داخلی به‌طور هماهنگ با یکدیگر عمل کرده و مفصل آرنج را صاف می‌کنند. این عملکرد به‌ویژه در زمان‌هایی که نیاز به قدرت و دقت درحرکت بازو است، مانند در هنگام شنا، پرتاب یا انجام حرکات ورزشی دیگر، ضروری است. به‌طور خاص، سربلند عضله تریسپس براکی به دلیل اتصال آن به کتف، علاوه بر اثرگذاری بر آرنج، در برخی حرکات شانه‌ای نیز دخالت می‌کند.
عملکرد عضله سه‌سر بازویی ازنظر بیومکانیک
عملکرد عضله تریسپس براکی ازنظر بیومکانیک به‌طور عمده به انتقال نیرو در مفصل آرنج و تأثیر آن بر حرکت بازو بستگی دارد. این عضله به‌ویژه در حرکاتی که نیاز به کشش آرنج و صاف کردن آن دارند، نقش اصلی را ایفا می‌کند. زمانی که عضله تریسپس براکی منقبض می‌شود، نیرو ازسرهای مختلف عضله (سربلند، سر خارجی و سر داخلی) به استخوان‌های اطراف منتقل می‌شود و این فرآیند باعث صاف شدن مفصل آرنج می‌شود. این انقباض سبب می‌شود که بازو از وضعیت خمیده به حالت کشیده منتقل شود که در حرکات مختلف ازجمله بلند کردن وزنه، شنا یا پرتاب شیء بسیار ضروری است.
ازنظر بیومکانیکی، عضله تریسپس براکی به‌عنوان یک بازوی اهرمی عمل می‌کند. مفصل آرنج به‌عنوان نقطه محور عمل کرده و بازو به‌عنوان بازو یا دندانه اهرم عمل می‌کند. در این مکانیزم، انقباض عضله تریسپس براکی باعث انتقال نیرو به استخوان بازو می‌شود و درنهایت موجب حرکت مفصل آرنج به سمت صاف شدن می‌شود. قدرت این انتقال نیرو به‌شدت انقباض عضله و طول آن بستگی دارد. در طول انقباض، به‌ویژه در حرکات با شدت بالا، عضله تریسپس براکی بیشترین نیرو را برای صاف کردن آرنج ایجاد می‌کند.
آسیب‌های عضله سه‌سر بازویی
آسیب‌های عضله تریسپس براکی می‌توانند به دلایل مختلفی مانند فشار زیاد، ضربه‌های مستقیم، یا حرکت‌های نادرست در حین فعالیت‌های ورزشی یا روزمره ایجاد شوند. این آسیب‌ها معمولاً به‌صورت کشیدگی، پارگی یا التهاب در عضله یا تاندون‌ها خود را نشان می‌دهند. یکی از شایع‌ترین آسیب‌ها، کشیدگی یا پارگی جزئی عضله است که در اثر استفاده بیش‌ازحد یا حرکت‌های ناگهانی ایجاد می‌شود. به‌ویژه در ورزش‌هایی که نیاز به استفاده از بازوها برای بلند کردن اجسام سنگین یا انجام حرکات سریع دارند، تریسپس براکی می‌تواند دچار کشیدگی یا پارگی شود.
دلایل بروز آسیب‌های عضله سه‌سر بازویی
آسیب‌های عضله تریسپس براکی ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهند که بیشتر آن‌ها به فشار بیش‌ازحد، حرکات نادرست یا استفاده مکرر از بازو مربوط می‌شوند. یکی از اصلی‌ترین دلایل بروز این آسیب‌ها، فشارهای شدید و ناگهانی است که در حین فعالیت‌های ورزشی مانند وزنه‌برداری، شنا یا سایر ورزش‌هایی که نیاز به فشار زیاد بر عضله دارند، ایجاد می‌شود. در این فعالیت‌ها، زمانی که عضله تحت بار زیاد قرار می‌گیرد و بیشتر از حد معمول کشیده می‌شود، ممکن است دچار کشیدگی یا پارگی جزئی گردد. این فشار ناگهانی می‌تواند با اعمال نیروی اضافی به عضله تریسپس براکی، آن را از حالت طبیعی خود خارج کرده و موجب آسیب شود.
بهترین حرکات برای تقویت عضله سه‌سر بازویی
برای تقویت عضله تریسپس براکی، حرکات متنوعی وجود دارند که می‌توانند به بهبود قدرت و استقامت آن کمک کنند. حرکات مانند پرس پشت سر، پوشاپ با دست‌های باز، پرس سیم کش، دیپ، پرس با دمبل و پرس هالتر به‌طور ویژه بر روی عضله تریسپس براکی تمرکز دارند. این حرکات با فعال کردن سرهای مختلف عضله تریسپس براکی، کمک می‌کنند تا این عضله تقویت‌شده و قدرت بازو افزایش یابد. انجام این تمرینات به‌طور منظم و با رعایت تکنیک صحیح موجب بهبود عملکرد عضله در فعالیت‌های ورزشی و حرکات روزمره می‌شود.
سخن پایانی
عضله تریسپس براکی نقش مهمی درحرکت و استحکام بازو ایفا می‌کند و تقویت آن به‌ویژه برای ورزشکارانی که به قدرت و دقت در حرکات نیاز دارند، ضروری است. با انجام تمرینات هدفمند و صحیح، می‌توان این عضله را تقویت کرده و از آسیب‌های احتمالی جلوگیری کرد. توجه به تکنیک صحیح در تمرینات و انجام آن‌ها به‌طور منظم باعث بهبود عملکرد بازو و ارتقاء قدرت کلی بدن خواهد شد. به‌خاطر داشته باشید که پیشگیری از آسیب‌ها، همراه با تقویت عضلات، جزء کلیدی در حفظ سلامت و قدرت بدن است.در صورت تمایل باقی مقالات در این حوزه را هم مطالعه بفرمایید.
منایع:
https://www.kenhub.com/en/library/anatomy/triceps-brachii-muscle
https://teachmeanatomy.info/encyclopaedia/t/triceps-brachii/
https://www.getbodysmart.com/arm-muscles/triceps-brachii-muscle-long-head/
تایید شده توسط دکتر علی حوصله
محتوای این مقاله صرفا برای آگاه سازی شما عزیزان است. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان از پزشک مشاوره بگیرید
