ساییدگی زانو یکی از رایج‌ترین مشکلات در میان افراد مختلف به‌حساب می‌آید که در طی آن غضروف انتهایی استخوان زانو دچار فرسودگی میشود و باگذشت زمان غضروف موردنظر خشک و سفت شده و در آخر تخریب میشود. شما میتوانید با استفاده از خدمات بنیاد سلامت دکتر حوصله، به‌خوبی از انواع دلایل رخ‌دادن این عارضه و روشهای بهبود ساییدگی زانو اطلاع پیدا کنید.
عوامل ساییدگی زانو
عوامل زیادی می‌توانند موجب بروز این مشکل شوند که برخی از این عوامل عبارت‌اند از:
- افزایش سن: افزایش سن یکی از مهمترین عوامل در بروز این مشکل محسوب میشود؛ اما سن شروع این مشکل در افراد مختلف، متفاوت است.
- افزایش وزن: چاقی می‌تواند سرعت مبتلا شدن به این مشکل را افزایش دهد؛ زیرا در این افراد فشار بیشتری به مفصل وارد شده و متأسفانه شاهد تخریب زودرس غضروف هستیم.
- استفاده از بیش از حد مفصل: مشاغل و ورزش‌هایی که مفصل زانو را بیش از حد درگیر می‌کنند، می‌توانند نقش بسیار زیادی در ابتلا به این بیماری داشته باشند.
- ژنتیک: وراثت، ژنتیک و حتی ضعف عضلات ران نیز می‌توانند باعث پیدایش و همچنین شدت این بیماری شوند.
درجات شدت ساییدگی زانو
ساییدگی زانو به‌مرور می‌تواند موجب بدشکلی زانو، عملکرد ضعیف و بیشترشدن درد در فرد شود و گاهی توانایی راه‌رفتن در فرد را تحت شعاع قرار دهد. درجات شدت ساییدگی معمولاً به روش آرتروسکوپیک تعیین میشود که به‌وسیله آن داخل مفصل زانو توسط پزشک دیده میشود و باتوجه‌به شدت آسیب به درجات زیر تقسیم می‌شوند. بهبود ساییدگی زانو باتوجه‌به انواع این درجات، به روشهای متفاوتی انجام میشود.
- درجه یک: این تغییرات ایجاد فیشر یا شکستگی در غضروف را نشان می‌دهند.
- درجه دو: بالارفتن ضخامت منجر به شکستن استخوان میشود.
- درجه سه: ازبین‌رفتن تدریجی غضروف و شکستگی
- درجه چهار: بیرون‌زدگی استخوان زیر غضروف (ساب کندرال)
شرایط بهبود ساییدگی زانو
راه‌های بسیار زیادی برای بهبود ساییدگی زانو وجود دارد و قطعاً تغییر سبک زندگی، اولین و مهمترین راه برای کم‌رنگ کردن یا حتی ازبین‌بردن این عارضه به‌حساب می‌آید. چنانچه ساییدگی مفصل به‌خاطر سبک زندگی غلط مثل تمرینات سنگین، افزایش وزن، عدم رعایت رژیم غذایی و… باشد قطعاً با مدتی رعایت‌کردن متوجه کم‌شدن دردها و دیگر علائم ساییدگی مفصل زانو خواهید شد.
تغییرات سبک زندگی برای کمک به بهبود ساییدگی زانو
گاهی اوقات یک سبک زندگی اشتباه می‌تواند آسیب‌های خیلی زیادی به بدن انسان وارد کند و سال‌های سال فرد موردنظر را درگیر بیماری‌های مختلف کند. چنانچه تا به امروز سبک زندگی اشتباهی داشته‌اید یا اینکه با وزن زیاد یا حتی پوشیدن کفش پاشنه‌بلند به زانوی خود فشار وارد کرده‌اید میتوانید با تغییر سبک زندگی خود به طور قابل‌توجهی درد زانوی خود را کاهش دهید.
کاهش وزن
همان‌گونه که می‌دانید افرادی که دچار چاقی یا اضافه‌وزن هستند؛ بیشتر از افراد دیگر مستعد درد زانو هستند. این افراد با کاهش وزن خود می‌توانند فشار روی زانو و مفصل آن را کمتر کنند و شرایط بهبود ساییدگی زانو را فراهم کنند. ازآنجایی‌که زانو یکی از پرکاربردترین مفاصل در بدن به شمار میرود و در زمان راه‌رفتن، ایستادن یا حتی دویدن تمام وزن فرد روی زانو است کاهش وزن می‌تواند فشار زیادی را از روی زانو بردارد و از بروز بیماری‌های مختلف نیز جلوگیری شود.
پزشکان متخصص بر این باورند که حتی اگر اضافه‌وزن موجب زانودرد شما نشده باشد می‌تواند شرایط موجود را تشدید کند پس برای درمان این مشکل ابتدا باید وزن خود را کنترل کنید.
ورزش‌های کم‌فشار مانند شنا یا پیاده‌روی
ورزش‌های کم‌فشار یا همان تمریناتی که فشار زیادی به مفصل‌های شما وارد نمی‌کنند یک گزینه مناسب برای درمان ساییدگی زانو هستند. در واقع در تمرینات کم‌فشار شما تحرک لازم را دارید؛ اما حرکات جهشی و پرشی زیادی نخواهید داشت و این‌گونه فشار کمی به مفاصل وارد میشود.
ورزش هوازی کم‌فشار به این معنا نیست که تمرینات شدت کمی دارند؛ در واقع می‌توان گفت که این تمرینات با شدت پایین یا حتی بالا باشد؛ اما این تمرینات دوست مفاصل هستند و به آنها صدمه نمی‌زنند و هیچ فشاری به مفاصل وارد نمی‌شود.
ورزش‌هایی همچون پیاده‌روی، روی سطوح صاف موجب حفظ توانایی فرد در راه‌رفتن و بهبود عملکرد زانو خواهد شد البته هنگامی که زانودرد زیادی دارد یا اینکه متورم است بهتر است استراحت کنید.
برای دریافت نتیجه بهتر میتوانید مدت و شدت زمان پیاده‌روی را بیشتر کنید. بعد از پیاده‌روی‌های طولانی‌مدت میتوانید به مدت ۵ دقیقه از کمپرسور یخ استفاده کنید و پنج دقیقه آن را روی زانو خود قرار دهید تا التهاب آن کاهش یابد. در هنگام پیاده‌روی از دویدن در سرپایینی خودداری کنید. شنا و آب‌درمانی نیز می‌تواند نقش بسیار مهمی در بهبود این شرایط داشته باشد؛ آب‌درمانی هیچ‌گونه عوارضی ندارد و شما با خیال راحت میتوانید آن را انتخاب کنید.
پرهیز از فعالیت‌های سنگین و پرفشار
تمرینات سنگین و پرفشار می‌تواند فشار زیادی به زانو وارد کند و موجب چندین برابر شدن درد زانو شود. چنانچه مایل هستید درد خود را تسکین دهید؛ بهتر است از فعالیت‌های سنگین دوری کنید تا فشار کمتری به زانو خود وارد کنید.
استفاده از کفش مناسب
گاهی اوقات ممکن است که تمام مشکلات و دردهای زانو شما ناشی از کفشهای نامناسب است؛ کفش نامناسب می‌تواند به زانو و باسن شما فشار وارد کند؛ اما متأسفانه خیلی از افراد این مسئله را کم‌اهمیت می‌دانند. یکی از روشهای درمان ساییدگی زانو استفاده از کفش مناسب است.
هرچه فاصله مچ پا و همچنین عضلات ران از زمین کمتر باشد بهتر بوده و کفش پاشنه‌دار این فاصله را بیشتر می‌کند و فرد نیز به جلو هدایت شده و این‌گونه فشار بیشتری به زانو وارد میشود و این مسئله درد فرد را تشدید می‌کند.
کفشهای پاشنه‌دار نه‌تنها موجب واردشدن فشار به زانو شده بلکه فشار زیادی به انگشتان پا وارد می‌کند پس بهتر است که تنها در موارد کمی استفاده شود یا اینکه به‌طورکلی کنار گذاشته شود. کفش اسپرت و طبی بهترین گزینه برای افرادی است که از درد زانو رنج می‌برند؛ زیرا این کفش‌ها دارای بالشتک بوده و به‌گونه‌ای از مفصل‌های شما پشتیبانی می‌کنند و مورد تأیید پزشکان قرار می‌گیرند.
گرم‌کردن و سردکردن قبل و بعد از ورزش
گرم‌کردن قبل از ورزش عضلات بدن را نرم و منعطف می‌کند و موجب خون‌رسانی بهتر به مفاصل خواهد شد پس قبل از ورزش به‌صورت اصولی بدن خود را گرم کنید تا شرایط خوب شدن ساییدگی زانو را فراهم کنید. حرکات استاتیک و داینامیک می‌توانند بدن را منعطف‌تر کنند و بهترین گزینه برای افرادی است که از ساییدگی زانو رنج می‌برند. پس از انجام تمرینات ورزشی و کم‌فشار نیز باید بدن خود را با تمرینات مخصوص سرد کنید تا التهابات و درد را در بدن خود کاهش دهید.
کلام آخر
ساییدگی زانو یکی از بزرگ‌ترین مشکلاتی است که معمولاً با بالارفتن سن یا افزایش وزن سراغ افراد مختلف میرود و موجب مختل‌شدن زندگی این افراد میشود. درد زیاد و ایجاد مشکل در حرکت رایج‌ترین مشکلاتی هستند که به سراغ این افراد می‌آید و در صورت بروز این مشکل تنها اقداماتی برای خوب شدن ساییدگی زانو همچون مصرف دارو و مسکن، تمرینات ورزشی مناسب، اصلاح سبک زندگی، فیزیوتراپی و… می‌تواند کارساز باشد البته بهتر است تمام کارهای ذکر شده تحت نظر پزشک انجام شود تا شما را به نتیجه دلخواه برساند.
