مفاصلی که باعث چرخش داخلی و خارجی شانه‌ها هستند یکی از مهم‌ترین و پیچیده‌ترین مفاصل بدن انسان هستند که نقش کلیدی در حرکت و عملکرد صحیح بالاتنه ایفا می‌کنند. ناهنجاری چرخش داخلی و خارجی شانه‌ها، که معمولاً به عنوان اختلالات حرکتی شناخته می‌شوند، می‌توانند تأثیرات منفی بر کیفیت زندگی افراد داشته باشند. این ناهنجاری‌ها معمولاً ناشی از ترکیب عوامل ژنتیکی، شرایط محیطی و شیوه‌های نادرست زندگی، مانند نداشتن فعالیت بدنی کافی و حرکات تکراری است.
همچنین، ضعف ماهیچه‌های تثبیت‌کننده شانه و کاهش انعطاف‌پذیری در بافت‌های نرم می‌توانند به شدت این مشکلات را تشدید کنند. در این مقاله از سایت دکتر حوصله، به بررسی علل اصلی ناهنجاری‌های چرخش داخلی و خارجی شانه‌ها خواهیم پرداخت و به تحلیل عواملی خواهیم رسید که ممکن است باعث ایجاد یا تشدید این اختلالات شوند. شناخت دقیق این علل نه‌تنها به پزشکان و فیزیوتراپیست‌ها کمک می‌کند تا برنامه‌های درمانی مؤثری طراحی کنند، بلکه می‌تواند به بیماران نیز کمک کند تا از طریق اصلاح رفتارها و تمرینات صحیح، به بهبود وضعیت شانه‌های خود بپردازند.
اختلال چرخش شانه چیست و چرا اهمیت دارد؟
اختلال چرخش شانه به ناهنجاری‌هایی اطلاق می‌شود که در آن چرخش طبیعی شانه‌ها در حالت‌های داخلی و خارجی مختل می‌شود. این اختلال می‌تواند به دلیل عوامل مختلفی جمله آسیب‌های ورزشی، وضعیت‌های نادرست بدنی و عدم تمرینات مناسب به وجود آید. اهمیت حفظ دامنه حرکتی کامل شانه به گونه‌ای است که این مفصل، نه‌تنها در حرکات روزمره بلکه در فعالیت‌های ورزشی نیز نقش اساسی دارد.
چرخش داخلی و خارجی شانه‌ها به طور صحیح به فرد این امکان را می‌دهد که به‌راحتی حرکات طبیعی را انجام دهد و در نتیجه در فعالیت‌هایی مانند بلند کردن اشیاء، ورزش‌های گروهی و حتی کارهای روزمره مانند لباس پوشیدن، عملکرد بهتری داشته باشد. از طرفی، عدم توجه به ناهنجاری‌های چرخشی ممکن است به دردهای مزمن، کاهش عملکرد عضلانی و در نهایت اثرات منفی بر کیفیت زندگی منجر شود. بنابراین، شناسایی و مدیریت این اختلالات در جهت حفظ سلامت و ارتقاء کیفیت حرکتی اهمیت ویژه‌ای دارد.
علائم رایج اختلال در چرخش داخلی و خارجی شانه‌ها
اختلالات چرخشی شانه می‌توانند با علائم متنوعی همراه باشند که از جمله آنها می‌توان به درد، محدودیت دامنه حرکتی، ضعف عضلانی و صداهای غیرطبیعی اشاره کرد. این علائم می‌توانند تأثیر قابل‌توجهی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشند و باید به‌دقت مورد بررسی قرار گیرند.
درد در ناحیه جلویی یا پشتی شانه
درد در جلد شانه می‌تواند نشانه‌ای از اختلالات چرخشی باشد. این درد معمولاً در ناحیه جلویی یا پشتی شانه‌ها احساس می‌شود و ممکن است هنگام حرکت یا لمس شدت پیدا کند. برخی افراد ممکن است تجربه‌کنند که درد در شب افزایش می‌یابد یا پس از انجام فعالیت‌های ورزشی دچار تشدید آن می‌شوند. این دردها ممکن است ناشی از فشار به بافت‌های نرم یا آسیب به عضلات و تاندون‌های اطراف شانه باشند. توجه به این علائم و مشورت با متخصص می‌تواند به تشخیص دقیق‌تر و درمان به‌موقع کمک کند.
محدودیت در دامنه حرکتی شانه
محدودیت در دامنه حرکتی شانه یکی دیگر از علائم رایج اختلالات چرخشی است. افرادی که با این مشکل مواجه هستند، ممکن است نتوانند به‌راحتی دست‌های خود را بالا ببرند یا فعالیت‌های روزمره‌ای مانند بستن زیپ پشت لباس یا لمس پشت کمر را انجام دهند. این کمبود دامنه حرکتی می‌تواند به دلیل ضعف عضلات تثبیت‌کننده شانه یا نرمی بافت‌های نرم باشد. در نتیجه، این محدودیت نه‌تنها در فعالیت‌های روزمره، بلکه در ورزش یا کارهای بدنی نیز اختلال ایجاد می‌کند و می‌تواند منجر به کاهش کیفیت زندگی شود.
ضعف یا خستگی سریع عضلات شانه
عدم توانایی در مدیریت فشار عضلانی یا احساس خستگی سریع در عضلات شانه نیز می‌تواند ناشی از اختلالات چرخشی باشد. ورزشکاران و افرادی که فعالیت‌های روزانه فشرده دارند، ممکن است افت عملکرد در هنگام تمرین یا فعالیت‌های روزانه را تجربه کنند. این ضعف ممکن است به افراد حس لرزش خفیف در حین نگه‌داشتن بازو در هوا بدهد و نشان‌دهنده عدم قدرت کافی در عضلات شانه باشد. ضعف عضلانی نه‌تنها بر عملکرد ورزشی تأثیر می‌گذارد، بلکه ممکن است به مرور زمان منجر به آسیب‌های بیشتری شود. بنابراین، شناسایی و تقویت این عضلات از اهمیت بالایی برخوردار است.
صداهای کلیک گیر افتادگی یا احساس قفل‌شدگی در شانه
پدیده گیر افتادگی یا Impingement یک علامت رایج در اختلالات چرخش شانه است که ممکن است با صداهای ناهنجار همراه شود. این صداها در حین چرخش یا افزایش حرکت بازو به وجود می‌آید و می‌توانند نشان‌دهنده وجود مشکلات ساختاری یا فشاری در مفصل باشند. احساس قفل‌شدگی، به‌ویژه هنگام حرکت به سمت بالا، ممکن است در این افراد شایع باشد. هنگامی که این صداها یا احساسات به‌طور مکرر بروز می‌کند، نیازمند مشاوره پزشکی و ارزیابی دقیق‌تر است تا راهکارهای درمانی مناسب شناسایی شود.
تست چرخش داخلی (Sleeper Stretch Test)
تست چرخش داخلی از جمله روش‌های مناسب برای ارزیابی اختلال در چرخش شانه است. این تست به‌خصوص برای شناسایی مشکل در حرکت داخلی شانه‌ها استفاده می‌شود. برای انجام این تست، فرد به پهلو دراز می‌کشد و بازو را در جهاتی که دچار درد یا محدودیت است، به سمت زمین می‌چرخاند.
این تست تنها چند دقیقه طول می‌کشد و بر اساس وجود یا عدم وجود درد و همچنین درجه‌ای که فرد قادر به چرخش شانه است، نتایج آن را می‌توان تفسیر کرد. اگر در هنگام انجام تست درد یا محدودیت دامنه حرکتی مشاهده شود، این می‌تواند نشان‌دهنده وجود اختلالی در چرخش داخلی شانه باشد. در صورت وجود نتایج مثبت، توصیه می‌شود که فرد به جلسات فیزیوتراپی و ارزیابی‌های بیشتر بپردازد.
تست چرخش خارجی (External Rotation Test)
تست چرخش خارجی یکی دیگر از ارزیابی‌های مهم برای تشخیص اختلالات شانه است. برای انجام این تست، فرد باید در وضعیت ایستاده یا نشسته قرار گیرد و بازو را در حالت 90 درجه خم کرده و به آرامی به سمت بیرون بچرخاند. پزشک میزان چرخش و همچنین وجود درد را ارزیابی می‌کند.
اگر فرد نتواند به طور کامل به سمت بیرون بچرخاند یا در این حین درد را احساس کند، این مسئله می‌تواند نشان‌دهنده محدودیت در چرخش خارجی شانه باشد. این تست به طور خاص به شناسایی آسیب‌های احتمالی در عضلات و تاندون‌های مرتبط با چرخش خارجی شانه کمک می‌کند و به پزشکان کمک می‌کند تا برنامه‌های درمانی مناسب را طراحی کنند.
بررسی غیرقرینگی در وضعیت استراحت شانه‌ها
ارزیابی غیرقرینگی در وضعیت استراحت شانه‌ها می‌تواند اطلاعات حیاتی را در زمینه اختلالات چرخشی ارائه دهد. در این بررسی، مسیرهای اسکپولا و عضلات اطراف شانه به دقت مشاهده می‌شوند. اسکپولا، که به‌عنوان کتف نیز شناخته می‌شود، وقتی در حالت استراحت قرار می‌گیرد، باید در وضعیت متوازن قرار داشته باشد.
عدم تقارن در این ناحیه می‌تواند به دلیل تنش عضلانی، اختلال در مفصل یا مشکلات حرکتی باشد. مشاهده درست این وضعیت می‌تواند به شناسایی ناهنجاری‌های حرکتی و مشکلات بنیادی در شانه کمک کند. استفاده از این ارزیابی در ترکیب با دیگر تست‌ها و علائم بالینی، می‌تواند به تشخیص دقیق‌تر مشکلات و ارائه درمان‌های مؤثرتر کمک کند.
ارزیابی عملکرد در برابر مقاومت (Manual Resistance Test)
تست ارزیابی عملکرد در برابر مقاومت به پزشک کمک می‌کند تا ضعف عملکرد عضله را در برابر نیروی خارجی تشخیص دهد. در این تست، فرد باید با دستان خود در مقابل مقاومتی که پزشک ایجاد می‌کند، قرار گیرد. اینروش به بررسی قدرت و قابلیت تحمل عضلات مختلف شانه می‌پردازد.
در زمان اجرای این تست، اگر فرد دچار خستگی سریع، ضعف قابل توجه یا درد در هنگام تلاش برای حرکت شود، این می‌تواند نشان‌دهنده وجود مشکل در عضلات شانه باشد. تشخیص دقیق ضعف عضلانی و تحلیل آن با این تست می‌تواند کمک شایانی به ارائه درمان مناسب و مدیریت بهتر وضعیت بیمار کند.
جمع‌بندی
اختلالات چرخش داخلی و خارجی شانه‌ها می‌توانند به علت‌های مختلفی ایجاد شوند و علائم متنوعی را به همراه داشته باشند. از درد و محدودیت دامنه حرکتی تا ضعف عضلانی و صداهای غیرطبیعی، این اختلالات نه‌تنها کیفیت زندگی افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهند، بلکه عملکرد ورزشی و روزمره آنها را نیز به چالش می‌کشند. شناسایی و ارزیابی دقیق علائم می‌تواند به پزشکان در طراحی برنامه‌های درمانی مؤثر کمک کند. بنابراین، در صورت تجربه هر یک از این علائم، مشورت با متخصص و انجام بررسی‌های لازم ضروری است.
تاخیر در درمان می‌تواند منجر به پیشرفت مشکلات و تشدید آنها شود. به همین دلیل، توجه به سلامت شانه‌ها و اقدام به موقع جهت تشخیص و درمان مشکلات، از اهمیت بسزایی برخوردار است. با پیروی از راهکارهای مناسب و تمرینات هدفمند، می‌توان به بهبود وضعیت شانه‌ها و حفظ دامنه حرکتی کامل آنها کمک کرد.در صورت تمایل باقی مقالات در این حوزه را هم مطالعه بفرمایید.
تایید شده توسط دکتر علی حوصله
محتوای این مقاله صرفا برای آگاه سازی شما عزیزان است. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان از پزشک مشاوره بگیرید
