سینه کبوتری در کودکان که به آن پکتوس کاریناتوم نیز گفته می‌شود، یک ناهنجاری قفسه سینه است که در آن استخوان جناغ و غضروف دنده‌ها به سمت بیرون برجسته می‌شوند. این عارضه که گاهی اوقات به نام “قفسه سینه بیرون‌زده” نیز شناخته می‌شود، می‌تواند نگرانی‌هایی را برای والدین ایجاد کند.
در این مقاله از سایت دکتر حوصله، به بررسی دقیق این عارضه، از جمله علت سینه کبوتری کودکان، علائم برجستگی قفسه سینه کودک، روش‌های درمان سینه کبوتری بدون جراحی و تأثیرات آن بر رشد کودک خواهیم پرداخت.
سینه کبوتری در کودکان چیست؟
سینه کبوتری در کودکان با نام پکتوس کاریناتوم کودکان شناخته می‌شود. این عارضه یک نوع ناهنجاری استخوان سینه و غضروف‌های مرتبط با آن است که در آن، استخوان جناغ سینه به سمت بیرون برجسته می‌شود. این برجستگی، قفسه سینه را شبیه سینه کبوتر می‌کند، ازاین‌رو به این نام شناخته می‌شود. این عارضه معمولاً در دوران رشد کودک، به‌ویژه در دوران بلوغ، بیشتر خود را نشان می‌دهد. شدت این برجستگی می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. در موارد خفیف، ممکن است تنها یک تغییر ظاهری جزئی باشد، اما در موارد شدیدتر، باعث ناراحتی و مشکلات تنفسی می‌شود. لازم به ذکر است که سینه کبوتری در کودکان، برخلاف برخی دیگر از ناهنجاری‌های قفسه سینه، معمولاً دردناک نیست.
علت سینه کبوتری در کودکان چیست؟
علت دقیق سینه کبوتری در کودکان هنوز به طور کامل مشخص نشده است، اما عوامل مختلفی می‌توانند در بروز آن نقش داشته باشند.
نقش عوامل ژنتیکی و خانوادگی
یکی از مهم‌ترین عوامل، نقش عوامل ژنتیکی و خانوادگی است. درصورتی‌که یکی از والدین یا سایر اعضای خانواده سابقه ابتلا به ناهنجاری قفسه سینه در کودک، از جمله سینه کبوتری یا سینه فرورفته (پکتوس اکسکاواتوم) را داشته باشند، احتمال بروز این عارضه در فرزندان بیشتر خواهد بود. این نشان می‌دهد که ژن‌ها می‌توانند در تعیین شکل و رشد قفسه سینه نقش داشته باشند. بااین‌حال لازم به ذکر است که وجود سابقه خانوادگی، لزوماً به معنای ابتلای کودک به این عارضه نیست، بلکه صرفاً احتمال بروز آن را افزایش می‌دهد.
رشد غیرطبیعی غضروف بین دنده‌ها و استخوان سینه
دومین عامل مهم، رشد غیرطبیعی غضروف بین دنده‌ها و استخوان سینه است. غضروف‌ها، بافت‌های نرم و انعطاف‌پذیری هستند که استخوان‌ها را به یکدیگر متصل می‌کنند و امکان حرکت و انعطاف‌پذیری را فراهم می‌کنند. در سینه کبوتری در کودکان، غضروف‌های بین دنده‌ها و استخوان سینه ممکن است بیش از حد رشد کنند یا به شکل غیرطبیعی سفت شوند. این رشد غیرطبیعی باعث می‌شود که استخوان جناغ سینه به سمت بیرون فشار داده شود و برجستگی مشخصه سینه کبوتری ایجاد شود. این فرایند معمولاً در سنین رشد سریع کودک، به‌ویژه در دوران بلوغ، رخ می‌دهد، زمانی که استخوان‌ها و غضروف‌ها به‌سرعت درحال‌رشد هستند.
ارتباط با بیماری‌های زمینه‌ای (در موارد نادر)
در موارد نادر، سینه کبوتری در کودکان می‌تواند با برخی بیماری‌های زمینه‌ای مرتبط باشد. یکی از این بیماری‌ها، سندرم مارفان است، یک اختلال ژنتیکی که بر بافت همبند بدن تأثیر می‌گذارد. این سندرم می‌تواند باعث ناهنجاری‌های مختلفی در بدن شود، از جمله ناهنجاری استخوان سینه مانند سینه کبوتری یا سینه فرورفته. بیماری‌های دیگری که ممکن است با سینه کبوتری مرتبط باشند، شامل اختلالات اسکلتی مانند استئوپروز و برخی از انواع سندرم‌های نادر ژنتیکی هستند. درصورتی‌که کودک علاوه بر سینه کبوتری، علائم دیگری نیز داشته باشد که نشان‌دهنده یک بیماری زمینه‌ای باشد، پزشک ممکن است آزمایش‌های بیشتری را برای تشخیص دقیق‌تر تجویز کند.
علائم سینه کبوتری در کودکان
علائم سینه کبوتری در کودکان می‌توانند از خفیف تا شدید متغیر باشند و بسته به‌شدت عارضه، می‌توانند تأثیرات مختلفی بر زندگی کودک داشته باشند.
علائم ظاهری قابل‌مشاهده توسط والدین
یکی از مهم‌ترین علائم ظاهری قابل‌مشاهده توسط والدین، برجستگی جلوی سینه به شمار می‌رود. این برجستگی معمولاً در قسمت مرکزی قفسه سینه و در ناحیه استخوان جناغ سینه قابل‌مشاهده است. میزان برجستگی می‌تواند از یک برآمدگی کوچک تا یک بیرون‌زدگی قابل‌توجه متغیر باشد. علاوه بر برجستگی، تقارن نداشتن قفسه سینه نیز می‌تواند یکی دیگر از علائم ظاهری باشد. در برخی از کودکان، یک طرف قفسه سینه ممکن است بیشتر از طرف دیگر برجسته باشد یا شکل متفاوتی داشته باشد. درصورتی‌که والدین متوجه هرگونه تغییر غیرطبیعی در شکل قفسه سینه فرزند خود شوند، باید به پزشک مراجعه کنند.
علائم غیرظاهری (تنفسی یا خستگی زودهنگام)
علاوه بر علائم ظاهری، سینه کبوتری در کودکان باعث علائم تنفسی در کودکان و خستگی زودهنگام نیز می‌شود. در موارد شدیدتر، برجستگی قفسه سینه می‌تواند بر روی ریه‌ها و قلب فشار وارد کند و باعث تنگی نفس هنگام فعالیت بدنی شود. کودک ممکن است هنگام بازی یا ورزش به‌سرعت خسته شود و نیاز به استراحت بیشتری داشته باشد. در برخی موارد، علائم تنفسی در کودکان می‌تواند شامل سرفه مزمن یا خس‌خس سینه نیز باشد. این علائم معمولاً در کودکانی که دارای سینه کبوتری شدید هستند، بیشتر دیده می‌شود.
تأثیر روانی و اعتمادبه‌نفس در سنین مدرسه
تأثیر روانی و اعتمادبه‌نفس در سنین مدرسه نیز یکی از جنبه‌های مهمی است که باید در نظر گرفته شود. کودکان در سنین مدرسه به‌ظاهر خود بسیار حساس هستند و ممکن است از شکل قفسه سینه خود احساس خجالت و ناراحتی کنند. این مسئله منجر به کاهش اعتمادبه‌نفس، اضطراب اجتماعی و اجتناب از فعالیت‌هایی می‌شود که نیاز به نشان‌دادن بدن مانند شنا یا ورزش دارند. در برخی موارد، کودک ممکن است مورد تمسخر یا قلدری همسالان خود قرار گیرد که این مسئله می‌تواند تأثیرات منفی بیشتری بر سلامت روان او داشته باشد؛ بنابراین، حمایت روانی و مشاوره نقش مهمی در کمک به کودک برای مقابله با این مشکلات خواهد داشت.
روش‌های درمان سینه کبوتری در کودکان
روش‌های درمان سینه کبوتری بدون جراحی و جراحی، بسته به‌شدت عارضه و سن کودک متفاوت است. هدف از درمان، بهبود ظاهر قفسه سینه و کاهش علائم مرتبط با آن است. روش‌های درمان سینه کبوتری در کودکان شامل موارد زیر خواهد بود:
درمان غیرجراحی با بریس (بریس داینامیک قفسه سینه)
در بسیاری از موارد، استفاده از بریس برای قفسه سینه بیرون‌زده می‌تواند نتایج خیلی خوبی در کودکان زیر ۱۴ سال داشته باشد. بریس داینامیک قفسه سینه یک دستگاه قابل‌تنظیم است که با واردکردن فشار تدریجی به قفسه سینه، به‌تدریج شکل آن را اصلاح می‌کند. این روش درمانی معمولاً به مدت چند ماه یا چند سال ادامه دارد. اثربخشی بریس به میزان همکاری کودک و رعایت دستورالعمل‌های پزشک بستگی دارد. در کودکان کوچک‌تر، استخوان‌ها و غضروف‌ها نرم‌تر و انعطاف‌پذیرتر هستند، بنابراین درمان با بریس می‌تواند بسیار مؤثر باشد.
حرکات اصلاحی و فیزیوتراپی برای بهبود فرم سینه
حرکات اصلاحی برای کودک و درمان فیزیوتراپی سینه کبوتری می‌توانند به بهبود وضعیت بدنی، تنفس و ظاهر قفسه سینه کمک کنند. تمریناتی ساده ولی مؤثر برای بهبود وضعیت بدنی، تنفس و ظاهر قفسه سینه وجود دارند که شامل موارد زیر است:
- تمرینات تقویتی عضلات سینه و پشت
- تمرینات کششی برای بهبود انعطاف‌پذیری قفسه سینه
- تمرینات تنفسی برای افزایش ظرفیت ریه‌ها
- اصلاح وضعیت بدنی در هنگام نشستن و ایستادن
درمان خانگی سینه کبوتری نیز می‌تواند شامل انجام تمرینات اصلاحی در منزل و رعایت نکات مربوط به وضعیت بدنی باشد. بااین‌حال مهم است که قبل از شروع هرگونه برنامه ورزشی یا فیزیوتراپی، با پزشک مشورت کنید.
جراحی در موارد خاص و شدید
عمل جراحی گزینه آخر است و فقط در موارد خیلی شدید استفاده می‌شود. در این روش، جراح با ایجاد یک برش در قفسه سینه، غضروف‌های اضافی را برداشته و استخوان جناغ را به موقعیت صحیح خود باز می‌گرداند. جراحی معمولاً برای افرادی که به درمان با بریس پاسخ نمی‌دهند یا دارای علائم شدید هستند، در نظر گرفته می‌شود. عمل جراحی می‌تواند به طور قابل‌توجهی ظاهر قفسه سینه را بهبود بخشد، اما با خطرات و عوارض خاص خود همراه است.
آیا سینه کبوتری در کودکان قابل‌پیشگیری است؟
متأسفانه، راهی برای پیشگیری مستقیم از سینه کبوتری وجود ندارد، اما تشخیص زودهنگام می‌تواند درمان را ساده‌تر و مؤثرتر کند. معاینات منظم توسط پزشک متخصص اطفال می‌تواند به تشخیص زودهنگام این عارضه کمک کند. در صورت مشاهده هرگونه ناهنجاری در قفسه سینه کودک، باید به پزشک مراجعه شود تا بررسی‌های لازم انجام شود.
جمع‌بندی
پکتوس کاریناتوم کودکان یا سینه کبوتری یک ناهنجاری قفسه سینه در کودک است که در آن استخوان جناغ و غضروف دنده‌ها به سمت بیرون برجسته می‌شوند. این عارضه معمولاً از نظر پزشکی جدی نیست، اما می‌تواند باعث ایجاد نگرانی و خجالت در کودک شود. خوشبختانه، روش‌های مختلفی برای درمان سینه کبوتری بدون جراحی و جراحی وجود دارد که می‌تواند به بهبود ظاهر قفسه سینه و کاهش علائم مرتبط با آن کمک کند. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب به بهبود کیفیت زندگی کودک کمک خواهد کرد.
در صورت مشاهده هرگونه ناهنجاری در قفسه سینه کودک، باید به پزشک مراجعه شود تا بررسی‌های لازم انجام شود. شایان‌ذکر است که والدین نقش مهمی در حمایت از کودک و پیگیری درمان سینه کبوتری در کودکان دارند. در صورت تمایل باقی مقالات در این حوزه را هم مطالعه بفرمایید.
سؤالات پرتکرار والدین درباره سینه کبوتری کودکان
والدین معمولاً سؤالات زیادی در مورد سینه کبوتری کودکان دارند. در این بخش به برخی از سؤالات پرتکرار پاسخ می‌دهیم:
- آیا سینه کبوتری درد دارد؟
در اکثر موارد، سینه کبوتری درد ندارد. بااین‌حال در برخی موارد، ممکن است کودک در هنگام فعالیت بدنی یا لمس قفسه سینه احساس درد کند.
- آیا کودک من می‌تواند ورزش کند؟
بله، اکثر کودکان مبتلا به سینه کبوتری می‌توانند ورزش کنند. بااین‌حال در موارد شدید، ممکن است پزشک توصیه کند که از انجام فعالیت‌های ورزشی سنگین خودداری شود.
- بریس چقدر باید استفاده شود؟
مدت‌زمان استفاده از بریس بستگی به‌شدت عارضه و پاسخ کودک به درمان دارد. معمولاً بریس باید به مدت چند ماه یا چند سال، روزانه چندین ساعت استفاده شود. پزشک متخصص، برنامه درمانی مناسب را تعیین خواهد کرد.
- آیا رشد کودک متوقف می‌شود؟
سینه کبوتری به طور مستقیم باعث توقف رشد کودک نمی‌شود. بااین‌حال در موارد شدید، ممکن است این عارضه باعث محدودیت در فعالیت‌های ورزشی و اجتماعی شده و به طور غیرمستقیم بر رشد کودک تأثیر بگذارد.
تایید شده توسط دکتر علی حوصله
محتوای این مقاله صرفا برای آگاه سازی شما عزیزان است. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان از پزشک مشاوره بگیرید
